Jeżeli pracownik zostaje dłużej w firmie, przysługuje mu dodatek za godziny nadliczbowe. Natomiast powierzenie zatrudnionemu dodatkowego rodzaju obowiązków wymaga już podwyższenia wynagrodzenia.

Zasadniczo za dodatkową pracę pracownikowi przysługuje ekstra wynagrodzenie, zwłaszcza jeśli wykonuje swoje obowiązki poza godzinami pracy. Wszystko o wynagrodzeniach: Jakie dostaniesz dodatki i kiedy szef obniży ci pensję>>

Kiedy zapłata za godziny nadliczbowe?

Pracownik, który został przez pracodawcę zmuszony do zostania w pracy po godzinach - czyli wykonywana pracy ponad obwiązujące go normy czasu pracy lub ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy - otrzyma dodatkowe wynagrodzenie, które stanowi minimum 60 proc. jego normalnego wynagrodzenia. Oprócz tego przysługuje mu dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych, wynoszący:

  • 50 procent wynagrodzenia, jeżeli praca odbywa się w zwykły dzień pracy,
  • 100 procent wynagrodzenia, jeżeli praca odbywa się w święta, niedziele czy nocą.

Jednak rekompensowanie nadgodzin dodatkiem jest dopuszczalne dopiero w przypadku, gdy pracodawca nie ma możliwości udzielenia pracownikowi czasu wolnego do końca okresu rozliczeniowego. Przy czym, jeśli z wnioskiem o czas wolny zwróci się sam pracownik, otrzyma 1 wolną godzinę za 1 godzinę dodatkowej pracy. Natomiast w przypadku, gdy udzielenie czasu wolnego następuje z inicjatywy pracodawcy, to za jedną godzinę pracy zatrudniony otrzyma 1,5 godziny czasu wolnego.

Co jeśli nadgodziny przypadają w porze nocnej? Za pracę w porze nocnej pracownikowi przysługuje inny dodatek do wynagrodzenia w wysokości 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę - najniższy dodatek w październiku wynosi 2,2 zł (wysokość minimalnego wynagrodzenia : wymiar czasu pracy w danym miesiącu x 20%, czyli 1850 zł : 168 godzin (październik) x 20 % = 2,2 zł).

Pracownikowi, który pracuje w godzinach nadliczbowych w porze nocnej przysługuje więc zarówno dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych, jak i za pracę w godzinach nadliczbowych w nocy, albo czas wolny za pracę w godzinach nadliczbowych i dodatek do wynagrodzenia za pracę w nocy.

Co grozi za odmowę pracy w nadgodzinach lub w sobotę i kiedy można to zrobić przeczytasz tutaj>>

Jaki dodatek za pracę w dzień wolny? Jeśli pracodawca zlecił podwładnemu dodatkową w dniu wolnym, w tym w sobotę, musi udzielić mu innego dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego. Jednak w sytuacji, kiedy zatrudniony świadczył pracę na przykład przez 11 godzin - przy ośmiogodzinnym dniu pracy - to 9, 10 i 11 godzina będą stanowić godziny nadliczbowe, za które przysługuje oprócz normalnego wynagrodzenia dodatek w wysokości 50 proc. wynagrodzenia za każdą ponadwymiarową godzinę pracy.

Inne zasady obowiązują przy pracy w niedziele i święta. Za pracę w niedzielę pracodawca musi zapewnić pracownikowi inny dzień wolny od pracy w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli. Pracownik, który nie może wykorzystać czasu wolnego ani w tym terminie, ani do końca okresu rozliczeniowego, otrzyma dodatek w wysokości 100 proc. dodatku do wynagrodzenia, jak za pracę w godzinach nadliczbowych - za każdą godzinę pracy w niedzielę. Podobnie za pracę w święto - za czas wolny niewykorzystany w ciągu okresu rozliczeniowego przysługuje dodatek za każdą przepracowaną godzinę w święto - w wysokości 100 proc. dodatku do wynagrodzenia jak za pracę w godzinach nadliczbowych.

Wyższe wynagrodzenie za dodatkowe obowiązki?

Nie zawsze natomiast przysługuje dodatkowe wynagrodzenie, jeśli ponadwymiarowa praca jest wykonywana w godzinach pracy zatrudnionego. W tym wypadku wszystko zależy od sposobu, w jaki w umowie o pracę (co powinna zawierać umowa o pracę, dowiesz się tutaj>>) został określony rodzaj pracy. Bowiem pracodawca może powierzać nowe obowiązki pracownikowi, bez zmieniania mu warunków pracy, jeśli wynikają one z rodzaju pracy określonego w umowie o pracę.

O ile więc w umowie rodzaj pracy został zakreślony bardzo ogólnie, pracodawca ma szerokie możliwości samodzielnego uszczegółowienia zakresu obowiązków pracownika - oczywiście zawsze powinna być to praca zgodna z kwalifikacjami pracownika. Czy szef może nakazać pracownikowi biurowemu sprzątać, dowiesz się tutaj>> Jednak jeśli dokładny spis obowiązków jest elementem umowy o pracę (na przykład poprzez włączenie bezpośrednio do kontraktu zakresu obowiązków), to stanowi część uzgodnień stron umowy (pracownika i pracodawcy) i może zostać zmodyfikowany tylko przez jej zmianę.

W takiej sytuacji pracodawca musi zawrzeć z pracownikiem porozumienie zmieniające, albo wręczyć mu wypowiedzenie zmieniające - w obydwu przypadkach zmieniające warunki pracy i właśnie płacy - które przy odmowie przyjęcia nowych warunków przez pracownika prowadzi do rozwiązania umowy o pracę z upływem okresu wypowiedzenia. O szczegółach wypowiedzenia zmieniającego przeczytasz tutaj>>