Istotne elementy umowy o pracę określa Kodeks pracy w art. 29. Jej składniki to: strony umowy, data zawarcia, warunki zatrudnienia, rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania, wymiar czasu pracy, termin jej rozpoczęcia i wynagrodzenie za nią. Czy brak któregoś z tych zapisów wpływa na ważność kontraktu?

Umowa powinna zostać zawarta w formie pisemnej. Jeśli pracodawca nie zachowa tej formy, ma obowiązek potwierdzenia pracownikowi na piśmie rodzaju umowy i jej warunków, nie później niż w dniu rozpoczęcia pracy. Niedopełnienie tego obowiązku nie jest przyczyną nieważności faktycznie zawartej umowy. Dla zawarcia umowy kluczowe jest oznaczenie jej stron i rodzaju pracy, którego dotyczy.

  • Dokument powinien określać dane pracownika i pracodawcy w taki sposób, który umożliwia wskazanie konkretnych stron umowy.
  • Umowa o pracę powinna określać rodzaj wykonywanej pracy w sposób niebudzący wątpliwości. Sąd Najwyższy w wyroku z 2 października 2008 roku (I PK 73/08) stwierdził, że rodzaj pracy może być określony w sposób mniej lub bardziej szczegółowy. Ogólne jego określenie pozostawia pracodawcy możliwość sprecyzowania czynności pracownika na piśmie w formie tzw. zakresu obowiązków, którego zmiana nie wymaga zgody zatrudnionego. Jeśli warunki pracy są określone w umowie w sposób wyczerpujący ich zmiana wymaga zgody pracownika. Jej brak wymusza zastosowanie wypowiedzenia zmieniającego.

Brak wymienionych niżej elementów nie przesądza o nieważności umowy o pracę.

  • Kontrakt powinien wskazywać rodzaj umowy o pracę (na okres próbny, na czas określony, na zastępstwo, na czas wykonywania określonej ustawy, na czas nieokreślony). Sąd Najwyższy w wyroku z 15 listopada 2001 roku (II UKN 611/00) stwierdził, że braki w tym zakresie oznaczają, że umowa została zawarta bezterminowo.
  • W umowie powinna zostać zapisana data rozpoczęcia pracy przez zatrudnionego. Jeśli tego terminu nie określono datą rozpoczęcia pracy jest data podpisania umowy.
  • Umowa powinna określać wymiar czasu pracy w formie rozmiaru etatu np. pełen etat, 1/2 etatu itd. Jeśli umowa nie określa wymiaru czasu pracy istnieje domniemanie, że została zawarta w pełnym wymiarze.
  • W umowie powinna powinno zostać określone wynagrodzenie za pracę ze wskazaniem jej składników i ich wysokości. Sposób ich ustalania może zostać określony w przepisach płacowych obowiązujących w danym zakładzie pracy, jednak w takiej sytuacji umowa powinna zawierać bezpośrednie do nich odesłanie. Gdy w umowie brakuje zapisów o wynagrodzeniu jej wysokość ustala się na poziomie odpowiadającym pracy określonego rodzaju na stanowisku wynikającym z umowy.
  • W umowie powinno być określone miejsce pracy, czyli przestrzeń, w której pracownik rozpoczyna i kończy codzienną pracę. To pojęcie należy odróżnić od miejsca wypełniania obowiązków, którym może być zakład pracy, ale również przestrzeń poza nim.