Miłosz Motyka, minister energii: OZE? Trzeba podjąć męską decyzję

Taki spór nie służyłby ani nam, ani ministerstwu klimatu. Liczymy na dobrą współpracę, jako resorty wchodzące w skład jednego rządu jesteśmy do niej zobligowani.

Powtórzę: jestem zobligowany do współpracy. Nie będziemy się politycznie bić o to, kto ma prezentować projekty ustaw dotyczące OZE.

Słyszę te postulaty od strony społecznej, od przedsiębiorstw i pracodawców. I się z nimi zgadzam. Jesteśmy chyba jedynym państwem w Europie, w którym OZE nie są w ministerstwie energii. Tylko że jako minister jestem do współpracy w ramach rządu zobowiązany. Jeżeli nie będzie możliwa zmiana ustawy o działach, to będziemy działać w obecnych ramach. Te półtora roku powinny nas nauczyć, że spór nie będzie nikomu służył. Trzeba podjąć męską decyzję, czy wybieramy jedno, czy drugie rozwiązanie, i za nią podążać.

Uważam, że merytorycznie mamy do tego kompetencje. Natomiast nie pozwolę, żeby na tej kanwie dochodziło do sporów w koalicji. Jeżeli pojawią się niejasności, to je ze sobą rozstrzygniemy.

Ustawa wiatrakowa: Jeżeli pan prezydent weźmie na siebie odpowiedzialność za zawetowanie ustawy mrożącej ceny energii, to będziemy na to przygotowani

A czemu miałbym to robić? Ministrowie odpowiadają przecież przed premierem. A politykę w Polsce realizuje rząd.

Pan prezydent będzie miał za moment na biurku bardzo dobrą ustawę. Jej zapisy odpowiadają na wszystkie argumenty podnoszone przez środowisko polityczne, które reprezentuje pan Nawrocki – od obaw o odległość, przez potencjalne obniżenie wartości gruntu w okolicy wiatraka, po mrożenie cen energii. Jeżeli pan prezydent elekt ma wątpliwości, niech się do nas z nimi zwróci. Jeżeli spojrzy na te zapisy pod kątem merytorycznym, a nie ideologicznym i politycznym, to ją podpisze.

Minimalnej odległości. Każda z inwestycji jest oceniana indywidualnie. To może być… np. 623 m.

Mówimy o drugim kroku, a kluczowe jest wykonanie pierwszego – podpis pod ustawą o niskich cenach prądu. Naprawdę uważamy, że ten projekt jest bardzo dobry.

Chyba że ktoś jest radykalnym przeciwnikiem wiatraków i uważa, że szkodzą. Tylko że to jest sprzeczne z dowodami naukowymi i interesami naszej gospodarki.

Jeżeli jednak pan prezydent weźmie na siebie odpowiedzialność za zawetowanie ustawy mrożącej ceny energii, to będziemy na to przygotowani. Środowisko prezydenta elekta skupia się na minimalnej odległości, a w tej ustawie mamy przecież mnóstwo niekontrowersyjnych zapisów usprawniających procedury dla branży energetycznej.

Jeżeli doradcy prezydenta elekta zerkną do zapisów ustawy, to wszystkiego się dowiedzą.

Liczymy na to, że resort energii będzie w tym procesie jednym z wiodących, a nasza rola będzie bardzo istotna. Ta ustawa jest związana z bezpieczeństwem energetycznym. Chętnie też po prostu wesprzemy dobre rozwiązania.

Krajowy Plan w dziedzinie Energii i Klimatu (KPEiK): Nie wykluczamy wprowadzenia drobnych korekt

Jeśli prezydent nie podpisze tej ustawy, ambitne cele przedstawione w scenariuszu WAM [z uwzględnieniem dodatkowych polityk i środków, "scenariusz aktywnej transformacji"– DGP] na kolejne staną pod znakiem zapytania. Ale, jak powiedział prezydent Duda o podejściu Karola Nawrockiego do polityki zagranicznej: jedno to kampania wyborcza, drugie to praktyka.

Wierzę więc, że i w tym przypadku będzie podobnie.

Projekt KPEIK będzie teraz analizowany w Ministerstwie Energii oraz przez Narodowe Centrum Analiz Energetycznych. Potem będziemy w stanie powiedzieć, czy koszty związane z bilansowaniem systemu były odpowiednio ujęte w obecnym planie.

Harmonogram jest bardzo napięty. Minister Zielińska [która dotychczas koordynowała prace nad KPEiK – red.] wskazała, że w październiku powinniśmy przyjąć Plan na Radzie Ministrów i przekazać go do Brukseli. Jesteśmy zdeterminowani, żeby tego październikowego terminu dotrzymać. Komisja i tak długo czekała na ten dokument.

Nie wykluczamy wprowadzenia drobnych korekt. Nie uważamy, żeby miało to radykalny wpływ na przesunięcie w czasie przekazania KPEiK do Brukseli.

Następny krok to przedstawienie go Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego i Radzie Dialogu Społecznego. Opinii publicznej projekt zostanie przedstawiony po wstępnej analizie naszego resortu.

Ważna w tym zakresie, poza rozwiązaniami legislacyjnymi które przygotowujemy, jest odpowiednia edukacja i komunikacja.

Dostrzegamy, że rozliczenia dynamiczne mogą być szansą na niższe ceny dla wielu odbiorców. Żeby w pełni wykorzystać ten potencjał konieczna będzie także aktywność po stronie przedsiębiorstw energetycznych. Będziemy pracowali również nad zwiększaniem świadomości konsumenckiej, pokazując, czy i w jaki sposób poszczególne grupy odbiorców, w zależności od profilu swojego zużycia, mogą korzystać z tego typu ofert.

Istnieją rozwiązania, które mogą takie zagrożenia minimalizować, np. w postaci limitów cenowych. I takiego właśnie modelu jestem zwolennikiem: ceny dynamiczne, ale do określonego pułapu.

O KPEiK: Scenariusz transformacji zgodny z umową społeczną jest mi bliższy

Scenariusz WEM, zgodny z umową społeczną, jest mi bliższy.

Cele ostatnio zaproponowane przez szefową KE [90 proc. redukcji emisji do 2040 r – DGP.] są dla naszej gospodarki bardzo trudne do realizacji. KPEiK musi też odpowiadać na wyzwania związane z bezpieczeństwem energetycznym czy dywersyfikacją dostaw. Polska ma specyficzną sytuację i w Brukseli podkreślamy to na każdym kroku. Po pierwsze – bezpieczeństwo.

Zakładamy dwa scenariusze. Najpierw chcemy je jeszcze raz przeanalizować pod kątem skutków i nakładów i dopiero wtedy powiemy więcej. Z każdym rokiem, z każdą ustawą, nasze plany będzie też weryfikowała rzeczywistość rynkowa.

Zdajemy sobie sprawę z tego, że okoliczności, takie jak ewentualne zablokowanie przez pana prezydenta Nawrockiego ustaw związanych z odblokowaniem potencjału OZE albo nieprzewidziane ryzyka związane z inwestycjami np. w morskie farmy wiatrowe czy zdarzenia geopolityczne, mogą mieć negatywny wpływ na realizację założonych ambitnych celów.

Ustawa offshore'owa jest już właściwie gotowa

Ja nie widzę w tym przypadku żadnych ryzyk. Zwracam uwagę, że musimy także oceniać koszty społeczne i możliwość wystąpienia sytuacji niezależnych, takich jak kryzys energetyczny czy wzmożona aktywność państw nam nieprzyjaznych.

Linia stałoprądowa jest zawarta w planie PSE. Ja jestem zwolennikiem tej inwestycji. Uważam, że pozwoli ona znacznie odciążyć nasz system przesyłowy. Jeśli jednak PSE przedstawi odpowiednie analizy ekonomiczne, oparte także o wyliczenia związane z decentralizacją źródeł wytwórczych, usiądziemy do tych planów.

To jest bardzo dobrze przygotowana ustawa. Jest już właściwie gotowa, aby trafić na Stały Komitet Rady Ministrów. Jako resort energii chętnie ją poprzemy.

Mamy pierwsze dni sierpnia. Niebawem projekt powinien trafić na Komitet Stały RM.

Decyzja Komisji Europejskiej w sprawie umowy społecznej "w perspektywie kilku miesięcy"

Nie da się jednak realizować transformacji energetycznej bez czynnika społecznego.

Jako osoby, która to wyważa. Oraz która będzie opierała się na faktach i dowodach.

A faktem jest, że Polska potrzebuje mocy dyspozycyjnych. Realizowane działania zawsze były bliższe scenariuszowi WEM. I to nie dlatego, że Polacy nie chcą oddychać czystym powietrzem albo chcą płacić więcej, tylko dlatego, że pracują w konkretnych sektorach, a transformacja wymaga ogromnych nakładów inwestycyjnych przy niestabilnej sytuacji geopolitycznej.

W perspektywie kilku miesięcy.

Chcemy utrzymać silną delegaturę resortu energii na Śląsku.

Minister Czarnecka ma chyba inne plany, chce się skoncentrować na działalności pozapolitycznej. Zawsze mieliśmy jednak dobre relacje i chętnie będę korzystał z wiedzy i doświadczenia pani minister. Bardzo jej dziękuję za szereg działań i inicjatyw podjętych przez te ponad 1,5 roku.

Toczymy rozmowy na temat nowych rozwiązań, gwarantujących bezpieczeństwo energetyczne.

KPEiK tego mechanizmu jeszcze nie ujmuje, ponieważ nie ma decyzji Komisji Europejskiej w tym zakresie. Mechanizm „jeden za jeden” jest jedną z możliwości.

To kwestia kilku miesięcy. Mam nadzieję, że Komisja wypowie się w tej sprawie najpóźniej do końca roku. Chcemy, z jednej strony pokazać naszym partnerom w Brukseli to, jak Polska się transformuje i jakie mamy w aspiracje w tym zakresie – ich świadectwem będzie m.in. KPEiK. Z drugiej strony przedstawić wyzwania i potrzeby Polski w okresie przejściowym, związane z bezpieczeństwem i stabilnością systemu. Jednym z niezbędnych elementów, które to zapewnią jest, naszym zdaniem, możliwość utrzymania mocy węglowych. Dotychczas widziałem w tej sprawie zrozumienie ze strony Komisji.

Kluczowe decyzje w sprawie drugiej elektrowni jądrowej są jeszcze przed nami

Odpowiedź na to pytanie poznamy, obserwując dynamikę zapotrzebowania na energię elektryczną oraz postępy procesu elektryfikacji transportu i ciepłownictwa.

Na dzisiaj mamy pewność w sprawie budowy pierwszej elektrowni. Proces jej przygotowań trwa i będzie postępował w sposób niezagrożony. Mamy szansę na uzyskanie zgody KE na pomoc publiczną szybciej niż którykolwiek z ostatnich unijnych projektów jądrowych. Kluczowe decyzje w sprawie drugiej elektrowni są jeszcze przed nami. Obecny harmonogram, założony w PPEJ, który także jest aktualizowany, zakłada lata 2028–2029 jako czas podjęcia decyzji, wydania decyzji środowiskowej i ustalenia konkretnej lokalizacji projektu. Obecnie trwa aktualizacja PPEJ, w tym harmonogramu. Wiemy, jakie opcje są rozważane. Przed nami także dyskusja na temat struktury właścicielskiej ewentualnej drugiej elektrowni.

Mam w tej kwestii swoje przemyślenia, ale nie chcę jeszcze publicznie o tym mówić. W pierwszej kolejności będę chciał sprawę przedyskutować z ministrem aktywów państwowych.

To jest przedmiotem analiz, ale w momencie uchwalenia przez rząd odświeżonej wersji programu jądrowego powinniśmy mieć już jasność. Równolegle będziemy pracować nad „mapą drogową” dla małych reaktorów. Będziemy prosić spółki, które wraz z partnerami zagranicznymi rozwijają tego typu projekty, o aktualne informacje o ich statusie. Będziemy starali się zaplanować rolę poszczególnych technologii w taki sposób, aby zagwarantować możliwie najniższe ceny energii w przyszłości. A żeby tak się stało, nie możemy „przeinwestować” względem potrzeb rynku.

Chciałbym. Zwłaszcza w kontekście analizowania i wykorzystywania potencjału SMR-ów w dekarbonizacji sektora ciepłowniczego.

Najpierw musimy poznać i przeanalizować podstawowe fakty o sytuacji poszczególnych projektów oraz ich perspektywach biznesowych. Bo polityka energetyczna państwa nie może opierać się na ambitnych deklaracjach czy listach intencyjnych. Ale co do zasady zgadzam się, że powinniśmy stosować podejście konkurencyjne, które gwarantuje maksymalnie efektywne wydawanie publicznych środków. Choć jest też jasne, które projekty są dziś najbardziej zaawansowane…

Ta kwestia powinna zostać rozstrzygnięta równolegle do prac nad mapą drogową. Widzimy, że dziś wątpliwości dotyczące projektu negatywnie wpływają na odbiór małych reaktorów. Liczymy w tej kwestii na nasze wspólne zaangażowanie z Ministerstwem Aktywów Państwowych i pozytywne zakończenie rozmów między współgospodarzami projektu. Nie chcielibyśmy, żeby dalej pewne nierozstrzygnięte kwestie rzucały cień na rozwój technologii, która może odegrać istotną rolę, m.in. w dekarbonizacji ciepłownictwa. Uważamy, że Polska może być jednym z pierwszych państw, które dostrzeże potencjał SMR-ów, także dla ciepłownictwa i go wykorzysta.

Pierwszy blok typu BWRX w Kanadzie jest spodziewany pod koniec bieżącej dekady. Kiedy przyjdzie pozytywny finał tej inwestycji, będziemy mieli podstawę do kolejnych kroków. Na przygotowanie projektu do „wpięcia” do naszego systemów potrzeba kilku kolejnych lat. Mówilibyśmy więc o drugiej połowie lat 30. lub okolicach roku 2040.

Rozstrzygnięcia dotyczące ciepłownictwa w KPEiK wymagają korekty

Uważam, że to rozstrzygnięcie wymaga korekty. Biorąc pod uwagę sygnały, jakie płyną do nas ze strony samorządowców oraz przedsiębiorstw, które podjęły już decyzje inwestycyjne o transformacji aktywów ciepłowniczych w kierunku biomasowym, założenia projektu Krajowego Planu wydają się nie doszacowywać potencjału tej technologii.

Poradzimy sobie z tym. Jeżeli trzeba będzie poszukać dodatkowych bezpiecznych z geopolitycznego punktu widzenia kierunków dostaw biomasy, to je znajdziemy. Żyjemy jednak tu i teraz na tej a nie innej szerokości geograficznej i musimy mieć na uwadze potrzeby miast, takich jak choćby Ciechanów, w których podjęto już decyzje o wielomilionowych inwestycjach, o których porzuceniu nie może być mowy.

W wersji konserwatywnej bierze je pod uwagę w większym stopniu, niemniej pozostaję na stanowisku, że korekta będzie niezbędna.

To nie jest aż tak duża zmiana. Zresztą, zapewne będzie postulowana przez stronę samorządową podczas konsultacji.

To nie będą zmiany radykalne. Również dzięki temu, że po ostatnich dyskusjach na poziomie kierownictwa MKiŚ doszło do rewizji podejścia w tym zakresie.

Tak, ale to dalsza perspektywa. W pierwszej kolejności musimy zaktualizować KPEiK i Program Polskiej Energetyki Jądrowej, a także podjąć prace nad nową Polityką Energetyczną Polski. Dopiero wtedy przyjdzie czas na kolejne dokumenty.

Absolutnie tak.

Pracujemy nad bonem w związku z podwyżką cen ciepła

Już pracuje.

Tak. Pracujemy nad bonem.

Bo przywiązuję do tego wyzwania dużą wagę. W tle jest problem umów, moim zdaniem niekorzystnych, które zostały zawarte w okresie kryzysu energetycznego. Tak przy okazji, w kolejnym kroku, byłbym za całkowitym odejściem od umów typu „take or pay”. Na dziś nasze prace koncentrują się jednak na bonie. Jesteśmy na etapie analiz dotyczących zasięgu świadczenia z punktu widzenia aktualnych możliwości budżetowych.

Wypracowanie mechanizmu jest kwestią najbliższych dni. Również projekt legislacyjny mamy właściwie gotowy. Czekają nas jednak decyzje z Ministerstwem Finansów i Gospodarki. Wyzwanie z punktu widzenia budżetu jest duże, ale będę szukał rozwiązania, które pozwoli uchronić obywateli przed podwyżkami. Wsparcie państwa jest tutaj potrzebne.