Zasadniczo wysokość renty rodzinnej zależy od emerytury czy renty, jaka przysługiwała zmarłemu członkowi rodziny, ale ZUS gwarantuje też minimalne świadczenie.

Renta rodzinna przysługuje członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Krewni otrzymają rentę także wtedy, gdy dana osoba nie miała prawa do wymienionych świadczeń, ale przynajmniej spełniała warunki wymagane do ich uzyskania. 5 rzeczy, jakie przysługują po śmierci pracownika>>

Do renty rodzinnej uprawniona jest także rodzina osoby w chwili śmierci pobierającej zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.

Dzieci. Prawo do renty rodzinnej mają więc dzieci zmarłego - zarówno własne, jak i drugiego małżonka czy przysposobione - do ukończenia 16 roku życia, a jeśli kontynuują naukę - do ukończenia 25 lat. Wiek nie ma znaczenia, jeśli dziecko stało się całkowicie niezdolne do pracy przed 16 rokiem życia lub w czasie nauki w szkole do ukończenia 25 lat.

ZUS wypłaca uczącym się dzieciom świadczenie na czas roku szkolnego lub akademickiego - uczniom szkół ponadpodstawowych rentę wypłaca się do końca sierpnia, a studentom do końca września. Potem dziecko musi dostarczyć do ZUS zaświadczenie ze szkoły lub uczelni o kontynuowaniu nauki - uczniowie powinni złożyć wniosek do końca września, a studenci do końca października. W przypadku zwłoki renta rodzinna zostanie odebrana na miesiąc.

Jakie dokumenty do renty rodzinnej? Oprócz zaświadczenia z uczelni student - podobnie jak inne osoby starające się o rentę rodzinną - musi złożyć w ZUS wniosek o świadczenie na formularzu ZUS Rp-2 lub ZUS Rp-2a, jeśli o rentę ubiega się kilka osób pełnoletnich. Do wniosku należy też dołączyć między innymi:

  • dokument potwierdzający datę urodzenia i zgonu osoby, po której ma być przyznane świadczenie,
  • dokument potwierdzający datę urodzenia osoby starającej się o rentę, 
  • odpis skrócony aktu małżeństwa, jeżeli o świadczenie ubiega się wdowa lub wdowiec,
  • dokument potwierdzający, że zmarły był opiekunem ubiegającego się o świadczenie lub że przyczyniał się do utrzymania ubiegającego się o świadczenie, jeśli o rentę stara się rodzic zmarłego.

Ponadto, jeśli osoba miała już ustalone prawo do świadczeń emerytalno-rentowych, korzystnie jest podać numer sprawy zamieszczony w decyzji oraz organ, który przyznał świadczenie. Jeśli jednak zmarłemu nie ustalono prawa doświadczenia, należy dostarczyć miedzy innymi dokumenty potwierdzające składkowe i nieskładkowe osoby zmarłej czy wysokość jej wynagrodzenia.

Wnuki i rodzeństwo. Także wnuki, rodzeństwo oraz inne dzieci, którymi opiekował się zmarły (przed osiągnięciem przez nie pełnoletności) mają prawo do renty rodzinnej - o ile spełnią takie warunki, jak dzieci własne. Ponadto dzieci, które mają otrzymywać rentę rodzinną, powinny zostać przyjęte na wychowanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego, chyba że śmierć była następstwem wypadku.

Jednocześnie dzieci te nie mogą również mieć prawa do renty po swoich zmarłych rodzicach. Jeśli natomiast ich rodzice żyją, renta po zmarłym opiekunie będzie im przysługiwać, jeżeli rodzice nie mogą zapewnić dzieciom utrzymania, lub jeśli zmarły, albo jego małżonek był opiekunem dzieci ustanowionym przez sąd.

Prawa do renty nie mają natomiast dzieci przyjęte na wychowanie przez zmarłą osobę w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka.

Rodzice. Z kolei rodzice mogą ubiegać się o rentę rodzinną po zmarłych dzieciach, jeżeli ubezpieczony bezpośrednio przed śmiercią chociaż częściowo ich utrzymywał. Muszą też spełnić warunki, jakie prawo stawia przed wdową czy wdowcem ubiegającym się o rentę - między innymi dotyczące wieku, niezdolności do pracy czy wychowywania dzieci.

Wdowa lub wdowiec. Wdowa (przepisy stosuje się adekwatnie w przypadku wdowca) otrzyma rentę rodzinną, o ile do dnia śmierci małżonka pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej oraz jeżeli:

  • ukończyła 50 lat lub jest niezdolna do pracy,
  • wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie ukończyły 16 lat, a jeżeli nadal się uczą - 18 lat (lub są całkowicie niezdolne do pracy),
  • przynajmniej jeden z tych warunków wdowa spełniła w ciągu pięciu lat od śmierci męża lub od zaprzestania wychowywania dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej.

Także wdowa, która nie pozostawała z mężem we wspólności małżeńskiej ma prawo do renty, jeżeli w dniu śmierci męża miała ustalone prawo do alimentów.

Natomiast wdowa niespełniająca warunków do uzyskania renty, a jednocześnie niemająca niezbędnych źródeł utrzymania, może otrzymywać okresową rentę rodzinną przez rok od chwili śmierci męża, lub na czas uczestniczenia w zorganizowanym szkolenia mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej (maksymalnie na 2 lata). Dokładnie o tym, kiedy przysługuje renta rodzinna po zmarłym mężu, przeczytasz tutaj>>

Wysokość renty rodzinnej. O wysokości renty rodzinnej decyduje wysokość emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, która przysługiwałaby osobie zmarłej, wynosi ona bowiem:

  • dla jednej osoby uprawnionej - 85 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
  • dla dwóch osób uprawnionych - 90 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
  • dla trzech i więcej osób uprawnionych - 95 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.

W przypadku, gdy wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, jest ona dzielona w równych częściach między uprawnionych.

Natomiast od marca 2017 roku minimalna wysokość renty rodzinnej wynosi tysiąc złotych.