Chyba już coraz mniej czterdziesto- i pięćdziesięciolatków wierzy w wysoką emeryturę. Dlatego każdy powinien oszczędzać na starość sam. To trzeci filar emerytalny. Może to być zwykłe odkładanie „do skarpety”, na koncie oszczędnościowym, inwestycja w fundusze, uczestnictwo w pracowniczym programie emerytalnym w zakładzie pracy lub jakakolwiek inna forma odkładania pieniędzy.
ikona lupy />
Katarzyna Gryga prawniczka, autorka „Przepisu na prawo” / Dziennik Gazeta Prawna
W ramach trzeciego filara można też skorzystać z jednej z dwóch form dobrowolnego oszczędzania na emeryturę, wspieranych przez państwo zachętami podatkowymi. Są to indywidualne konta emerytalne (IKE) oraz indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE). Obie mają uzupełniać obowiązkowe ubezpieczenia w ZUS i – ewentualnie – w OFE.
System emerytalny. Czy mamy strategię rozwoju?
System emerytalny. Czy mamy strategię rozwoju?

Zobacz również
Te indywidualne konta mogą mieć różny kształt – przybrać formę umowy z funduszem inwestycyjnym, biurem maklerskim (prowadzenie rachunku papierów wartościowych oraz rachunku pieniężnego), zakładem ubezpieczeń (ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym), bankiem, funduszem emerytalnym prowadzonym przez powszechne towarzystwo emerytalne. Na emeryturę można odkładać w ten sposób już po ukończeniu 16 lat (pod warunkiem że się zarabia). Tyle podobieństw. Różnice pokazuje tabela obok.
Najważniejsze różnice między indywidualnym kontem emerytalnym a indywidualnym kontem zabezpieczenia emerytalnego
IKE IKZE
Roczny limit wpłat
Nie może przekroczyć trzykrotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. W 2016 r. to 12 165 zł. w 2017 r. – 12 789 zł. Nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej 1,2 krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. W 2016 roku to 4866 zł, w 2017 r. – 5115,60 zł.
Wypłata z zachowaniem korzyści podatkowych
Na wniosek oszczędzającego, który ukończył 60 lat lub nabył uprawnienia emerytalne i ukończył 55 lat, pod warunkiem że:● wpłacał na IKE przynajmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych,● wpłacił ponad połowę wartości wpłat nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty. Na wniosek oszczędzającego, który ukończył 65 lat, pod warunkiem że wpłacał na IKZE przez co najmniej 5 lat kalendarzowych.
Sposób dokonywania wpłat
Można dopasować częstotliwość i wysokość wpłat na rachunek do swoich możliwości i preferencji, czyli wpłacić cały roczny limit za jednym razem lub rozbić limit na regularne miesięczne lub na nieregularne wpłaty. Można dopasować częstotliwość i wysokość wpłat na rachunek do swoich możliwości i preferencji, czyli wpłacić cały roczny limit za jednym razem lub rozbić limit na regularne miesięczne lub na nieregularne wpłaty.
Opodatkowanie wypłaty
Nie ma. Zryczałtowany podatek dochodowy 10 proc.
Korzyści podatkowe
Zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych i zwolnienie z podatku dochodowego dochodów z tytułu oszczędzania na IKE, uzyskanych w związku z gromadzeniem i wypłatą środków, a także wypłatą transferową do pracowniczych programów emerytalnych (PPE) , pod warunkiem gromadzenia oszczędności na jednym IKE. Zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych. Wpłaty w danym roku podatkowym można odliczyć od podstawy opodatkowania. Zwolnienie z podatku dochodowego wypłat transferowych zgromadzonych środków pomiędzy instytucjami finansowymi prowadzącymi IKZE, na IKZE osoby uprawnionej.
Wcześniejsza wypłata
Możliwa w całości lub w części, konieczność zapłacenia 19 proc. podatku od dochodów kapitałowych. Tylko w całości, opodatkowanie podatkiem dochodowym według skali podatkowej.
Dziedziczenie
Oszczędności w całości dziedziczone, bez podatku od spadków i darowizn.Osoba dziedzicząca środki z innego IKE może je przenieść na własne konto w trzecim filarze lub od razu wypłacić bez podatku. Oszczędności w całości dziedziczone, bez podatku od spadków i darowizn.Osoba dziedzicząca środki z IKZE zapłaci zryczałtowany podatek dochodowy 10 proc. Ale jeżeli przeniesie pieniądze na własne IKZE, podatku nie płaci.
Na podstawie zestawienia na stronie emerytura.gov.pl firmowanej przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
OPINIA EKSPERTA
IKE i IGZE pojawiło się po to, aby zachęcić Polaków do oszczędzania na starość. Od kiedy wiara w ZUS przypomina wiarę w Świętego Mikołaja, czyli chciałoby się wierzyć, ale lepiej wspomóc świętego po prostu samodzielnym zakupem prezentu, tego typu dodatkowe zabezpieczenia na emeryturę wydają się niezbędne. Do odkładania pieniędzy ma zachęcić możliwość odpisania wpłat na konto od podatku lub brak podatku od kapitalizacji środków zgromadzonych na koncie. Jednak na takie gromadzenie oszczędności zdecydowało się zaledwie kilkadziesiąt tysięcy osób. Dlaczego? Ano dlatego, że po pierwsze, wydaje się, że po tym, co się stało z OFE, Polacy mają ograniczone zaufanie do zinstytucjonalizowanego oszczędzania. Jeśli to robią, to albo na własną rękę, albo inwestują, np. w nieruchomości. Albo... zraża ich zablokowanie pieniędzy na kilkadziesiąt lat bez możliwości wcześniejszej wypłaty – np. w razie choroby bądź utraty pracy. Oferta miała być przeznaczona między innymi dla tych, którzy płacą małe składki na ZUS bądź do niedawna nie płacili ich w ogóle (zatrudnionych na podstawie umów o dzieło bądź zlecenia). I to właśnie oni są najmniej stabilni zawodowo – to klasyczny prekariat – czyli pracujący na podstawie elastycznych form zatrudnienia, którzy nie mogą sobie pozwolić na mrożenie gotówki na kilkadziesiąt lat, bo nie są pewni, co ich czeka w najbliższych trzech miesiącach. A deklaracja, że regularnie odkładamy np. około 10 tysięcy rocznie, to takie samo zobowiązanie jak kolejna rata kredytu, który z pewnością niejeden „prekariusz” już ma. Pewnie znalazłoby się rozwiązanie dużo bardziej korzystne dla tych grup zawodowych, gdyby miały swoją reprezentację przy stołach, przy których tego typu rozwiązania się tworzy i kreuje. Według mnie z IKE i IGZE skorzysta etatowy pracownik – urzędnik, ale nie mikroprzedsiębiorca, który musi mieć bufor finansowy na chudsze lata.
Podstawa prawna
Art. 3–18 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 1776).