Niewłaściwe wzory formularzy oraz przekroczenie uprawnień do wprowadzania zwolnień podatkowych to najczęściej pojawiające się błędy w samorządowych uchwałach dotyczących danin. Tak wynika z analizy orzecznictwa sądów administracyjnych oraz rozstrzygnięć regionalnych izb obrachunkowych.

Zgodnie z ustawą z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 95, poz. 613 ze zm.) rada gminy musi uchwalić na swoim terenie wzory deklaracji na podatek od nieruchomości (składają je osoby prawne, np. spółki z o.o.) oraz wzory informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych (składają je osoby fizyczne, w tym prowadzące działalność gospodarczą). Formularze muszą spełniać określone standardy prawne.
Najczęstszym błędem w uchwałach ustalających wzór powyższych dokumentów jest zamieszczenie klauzuli o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań (art. 233 kodeksu karnego). Sądy – przykładowo WSA w Kielcach w wyroku z 15 maja 2014 r. (sygn.akt I SA/Ke 196/14) – orzekają, że nie ma podstawy prawnej, która upoważnia radę gminy do zamieszczenia we wzorach informacji i deklaracji obowiązku składania oświadczenia pod rygorem z art. 233 k.k.
– Taka odpowiedzialność nie dotyczy złożenia deklaracji, lecz np. składania zeznań w charakterze strony lub świadka w toku postępowania podatkowego – wyjaśnia dr Rafał Dowgier z Katedry Prawa Podatkowego Uniwersytetu w Białymstoku.
Rady gmin nie mogą więc stosować klauzuli o odpowiedzialności karnej w formularzach podatkowych, ale mimo to ciągle takie uchwały podejmują.
Innym częstym błędem jest uchwalanie zwolnień o charakterze podmiotowym lub podmiotowo-przedmiotowym. Ustawa pozwala radnym wprowadzać jedynie zwolnienia o charakterze przedmiotowym, a więc dotyczące gruntów, budynków i budowli, a nie ich posiadaczy. Ostatnio potwierdził to np. WSA w Gdańsku w wyroku z 16 kwietnia 2014 r. (sygn. akt I SA/Gd 222/14). Podkreślił, że przedmiot zwolnienia powinien być tak określony, aby nie była możliwa identyfikacja konkretnego podatnika. Cechy nieruchomości, których dotyczy zwolnienie, muszą więc zostać określone w uchwale w taki sposób, żeby dotyczyły hipotetycznie nieoznaczonego indywidualnie podatnika. Przykładowo rada gminy może uchwalić zwolnienie z podatku od kamienic, które są w złym stanie technicznym, natomiast nie może zwolnić np. właścicieli budynków na Starym Mieście lub – to już inny wyrok (sygn. akt I SA/Ol 565/13) – należących do zasobu mieszkaniowego gminy.