Ulga dla młodych. Jak rozliczać „zerowy PIT”? Oto oficjalna wykładnia

Ministerstwo Finansów opublikowało objaśnienia podatkowe dotyczące stosowania ulgi dla młodych. Wskazówki mogą odpowiedzieć na wiele wątpliwości praktycznych podatników i ich pracodawców.

Ulga dla młodych, określana też hasłami „bez PIT dla młodych” lub „zerowy PIT dla młodych”, zwalnia z podatku większość dochodów podatników, którzy nie ukończyli jeszcze 26 lat. Bardzo korzystna preferencja weszła w życie 1 sierpnia 2019 r. W praktyce sprawiła nieco problemów interpretacyjnych pracodawcom, którzy musieli rozliczeniach ze skarbówką dochody swoich podwładnych na nowych zasadach, a także samym młodym podatnikom, którzy zwolnione z podatku dochody i tak musieli wykazać na formularzach PIT-37 lub PIT-36.
Dodatkowym utrudnieniem było to, że w 2019 r. ulga dla młodych obowiązywała tylko przez pięć miesięcy, w praktyce inaczej rozliczało się więc dochody uzyskane przed 1 sierpnia 2019 r., a inaczej wypłacone po tej dacie.

W 2020 r. będzie już prościej, nadal jednak mogą pojawić się pytania m.in. o to, które dochody kwalifikują się do ulgi, jak obliczyć jej limit i co w sytuacji, gdy młody podatnik w ciągu roku ukończy 26 lat. Objaśnienia Ministerstwa Finansów rozwieją chociaż część wątpliwości dotyczących stosowania ulgi w 2020 r., mogą przydać się także tym, którzy dotąd nie złożyli zeznania PIT za 2019 r. Podatnik, który dostosuje się do objaśnień, nie poniesie konsekwencji w sytuacji, gęby skarbówka zmieniła zdanie.

Czy „zerowy PIT” oznacza, że nie trzeba składać formularza PIT?

Jeśli ktoś osiągnął w minionym roku tylko przychody zwolnione z podatku (np. na podstawie ulgi dla młodych), nie musi składać zeznania rocznego. W praktyce wielu beneficjentów ulgi dla młodych musi jednak złożyć PIT za 2019 r., głównie dlatego, że ulga obowiązuje dopiero od 1 sierpnia 2019 r. i ze wszystkich wcześniejszych przychodów trzeba rozliczyć się z fiskusem.

Większość młodych podatników powinna złożyć formularz PIT-37, w niektórych przypadkach właściwy będzie PIT-36 (np. gdy ktoś poza pracą na etacie lub zleceniu prowadzi działalność gospodarczą). Przychody objęte ulgą dla młodych należy wykazać w części "Przychody zwolnione od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148". Więcej na ten temat: PIT za 2019 r. Ulga dla młodych. Jak wypełnić formularz PIT 37. Przypomnijmy, że najprościej złożyć PIT przez internet za pomocą usługi Twój e-PIT - znajdziemy w niej gotową propozycję wypełnionego formularza, przygotowaną przez skarbówkę.

Za rok, który przyjdzie termin na rozliczanie PIT-ów za 2020 r., większa grupa młodych podatników będzie zwolnionych z obowiązku ich składania. Formularz będą musieli wyplenić jednak ci, którzy:

• osiągnęli też przychody nieobjęte ulgą dla młodych;
• ubiegają się o zwrot nadpłaconego podatku;
• mają obowiązek doliczyć do dochodu lub podatku kwoty uprzednio dokonanych odliczeń, do których utracili prawo.

Jakie umowy uprawniają do ulgi dla młodych?

Ulga dla młodych dotyczy tylko zarobków osiąganych ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych (pracy nakładczej, stosunku służbowego, spółdzielczego stosunku pracy) oraz z umów zlecenia. Z pozoru prosty przepis nastarczył jednak wątpliwości.

W wyjaśnieniach czytamy, że przychody ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych to nie tylko wynagrodzenie zasadnicze, ale też różnego rodzaju inne świadczenia pieniężne, w naturze oraz ekwiwalenty. Przykładowo są to: wynagrodzenia za nadgodziny, dodatki, nagrody, ekwiwalent za niewykorzystany urlop, nieodpłatne lub częściowo odpłatne świadczenia na rzecz pracownika.

Przychody z większości umów zlecenia są objęte ulgą dla młodych. Są jednak wyjątki. Do preferencji nie uprawniają umowy zawierane przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontrakty menedżerskich lub inne umowy o podobnym charakterze.

Niestety dla części młodych podatników, MF konsekwentnie stoi na stanowisku, że zerowy PIT nie przysługuje w stosunku do przychodów osiąganych z:

• umów o dzieło;
• działalności gospodarczej;
• praw autorskich;
• zasiłków pieniężnych;
• ubezpieczenia społecznego;
• praktyk absolwenckich i staży uczniowskich;
• stypendiów;
• przychodów objętych podatkiem zryczałtowanym, np. niektórych odpraw.

W przypadku choroby pracownika, ulgą dla młodych jest objęte wynagrodzenie chorobowe, wypłacane przez pracodawcę, gdyż uważa się je za przychód ze stosunku pracy. Zasiłek chorobowy, który po 33 dniach absencji zaczyna wypłacać ZUS, zwolnieniem objęty już nie jest.

26. urodziny a prawo do ulgi podatkowej

Sporo pytań dotyczyło tego, do kiedy przysługuje ulga dla młodych. Ministerstwo Finansów od początku stało na stanowisku, że kluczowy jest dzień 26. urodzin. Wynagrodzenia wypłacane w tym dniu lub wcześniej są zwolnione od podatku. Wszystkie wypłaty, które młody podatnik otrzyma chociażby jeden dzień po 26. urodzinach, są już opodatkowane i nie przysługuje od nich ulga – nie ma tu znaczenia, za jak okres są wypłacane.

W objaśnieniach MF podtrzymuje to stanowisko. W dokumencie czytamy: „Przychody uzyskane po dniu 26. urodzin nie korzystają z ulgi dla młodych, chociażby dotyczyły należności przysługujących na podstawie umów zawartych przed tym dniem lub z tytułu pracy wykonanej przed tym dniem”.

Dokument precyzuje też, że jeśli urodziny podatnika wypadają w sobotę albo dzień ustawowo wolny od pracy, prawo do ulgi nie jest przesuwane na najbliższy dzień roboczy. Wątpliwości co do tego wzięły się z przepisów ordynacji podatkowej, według których terminy wypadające w takie dni co do zasady są przesuwane. Dlaczego w tym przypadku jest inaczej? MF: „Dzieje się tak dlatego, że ukończenie 26. roku życia nie stanowi terminu w znaczeniu dokonania przez podatnika danej czynności w określonym przedziale czasu”.

Limit ulgi dla młodych

Ulga na młodych przysługuje tylko do określonego rocznego limitu zarobków – od nadwyżki trzeba już zapłacić podatek. W 2020 r. limit wynosi 85 528 zł (przez pięć miesięcy 2019 r. było to 35 636,67 zł). Podatnicy mają jednak wątpliwości, które przychody wlicza się do limitu.

Sytuacja jest prosta, gdy młody podatnik osiąga tylko przychody z umów o pracę lub zlecenia – dopóki nie osiągnie limitu, nie musi płacić podatku. Co jednak wtedy, gdy ma także zarobki nieobjęte ulgą, np. z działalności gospodarczej? Z wyjaśnień wynika, że nie mają one wpływu na limit ulgi dla młodych.

Do 85 528 zł nie wlicza się również przychodów, które co prawda wynikają ze stosunku pracy lub umów zleceń, ale są objęte zryczałtowanym podatkiem dochodowym (to np. niektóre odprawy), zwolnione z podatku z mocy ustawy (to np. diety za podróże służbowe) lub w stosunku do których minister finansów zaniechał poboru podatku.

W przypadku młodych małżonków, limit 85 528 zł przysługuje każdemu z nich osobna, bez względu na to, czy rozliczają PIT wspólnie, czy osobno. Nie można go sumować ani przekazywać niewykorzystanej części współmałżonkowi. MF tłumaczy to na przykładzie pary, która zarobiła łącznie 160 tys. zł (mąż 60 tys. zł, żona 100 tys. zł). Przy rozliczeniu wspólnym przysługujący im limit wynosi 145 528 zł, czyli 60 tys. zł (całe wynagrodzenie męża, ponieważ nie przekracza limitu) plus 85 528 zł (wynagrodzenie żony do wysokości limitu).

Ulga dla młodych a praca za granicą

Ulga dla młodych dotyczy zarówno przychodów osiąganych w Polsce, jak i za granicą. Nie wszystkie zagraniczne przychody są jednak wliczane do jej limitu 85 528 zł. Zależy to od tego, w jaki sposób Polska uregulowała z innym krajem kwestię podwójnego podatkowania. Np. dochody uzyskane z tytułu pracy w Niemczech są zwolnione z podatku w Polsce, nie wlicza się ich więc do limitu. W przypadku przychodów osiągniętych w Stanach Zjednoczonych obowiązuje metoda proporcjonalnego odliczenia - oznacza to, że amerykańskie wynagrodzenie trzeba uwzględnić, obliczając roczny limitu ulgi dla młodych.

Ministerstwo Finansów wyjaśniło również sytuację pracowników mieszkających na stałe w Polsce, którzy czasowo pracujących za granicą. Jeśli korzystają z ulgi dla młodych, nie mogą jednocześnie skorzystać ze zwolnienia z podatku przychodów odpowiadających 30 proc. diety, bo wówczas ich wynagrodzenie byłoby objęte podwójną preferencją.

PIT dla młodych a koszty uzyskania przychodów

Korzystanie z ulgi dla młodych wiąże się z ograniczeniem możliwości zastosowania kosztów uzyskania przychodów – te nie mogą przekroczyć wysokości przychodów podlegających opodatkowaniu. Co to oznacza w praktyce? MF wyjaśnia na przykładzie młodego podatnika zatrudnionego na etat, który zarobi w 2020 roku 86 000 zł. Przekroczy więc limit ulgi o 472 zł i tylko ta nadwyżka jest opodatkowana. Teoretycznie przysługują mu zryczałtowane koszty pracownicze za 12 miesięcy (w jego przypadku wyniosłyby 3 tys. zł), jednakże w zeznaniu rocznym PIT może odliczyć jedynie 472 zł. A co z podatnikiem, który w ciągu roku skończy 26 lat i utraci prawo do ulgi? Również jemu koszty będą przysługiwały za cały rok, ich wysokość wskazana w zeznaniu PIT nie może jednak przekroczyć wysokości przychodów nieobjętych ulgą.

Nieco inaczej wygląda to w przypadku twórców, którzy mają prawo do tzw. autorskich, 50-procentowych kosztów uzyskania przychodów. W ich przypadku suma kosztów autorskich oraz przychodów objętych ulgą dla młodych nie może przekraczać 85 528 zł rocznie.

Ulga dla młodych i odliczenie składek w PIT

Wypełniając formularz PIT, odliczamy od dochody składki na ubezpieczenie społeczne, a od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne. Nie podlegają jednak odliczeniu składki zapłacone od przychodów zwolnionych z podatku, a zatem także od przychodów objętych ulgą dla młodych. „Zasada ta ma zastosowanie zarówno w trakcie roku przy obliczaniu zaliczek na podatek, jak i w rozliczeniu rocznym” – przypomina w objaśnieniach MF.

Co jednak w sytuacji, gdy młody podatnik w ciągu roku utracił prawo do ulgi (bo np. ukończył 26 lat albo przekroczył kwotowy limit), a pracodawca przesłał mu formularz PIT-11 z ogólną informacją o pobranych w ciągu roku składkach, bez rozróżnienia, jaka ich część dotyczy przychodów korzystających z ulgi dla młodych? Wypełniając PIT, podatnik musi samemu to obliczyć. Ministerstwo objaśnia to na przykładzie etatowca, który do dnia swoich 26. urodzin zarobił 35 tys. zł, a po tym dniu, gdy nie mógł już skorzystać z ulgi - jeszcze 50 tys. zł. Udział opodatkowanych przychodów (50 tys. zł) w ogólnej sumie jego przychodów (85 tys. zł) wynosi 58,82 proc. Odliczyć może więc 58,82 proc. składek, odpowiednio na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Ulga na młodych a ulga na dziecko

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby korzystać jednocześnie z obu tych preferencji podatkowych. Jeśli rodzic jest beneficjentem ulgi dla młodych, bardzo prawdopodobne, że kwota jego podatku będzie niższa niż wysokość ulgi na dziecko, jaka mu przysługuje. Wówczas może skorzystać z „dodatkowego zwrotu z tytułu ulgi na dzieci”, wypełniając stosowną rubrykę w formularzu PIT. Dodatkowy zwrot jest jednak limitowany: nie może przekroczyć sumy składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne opłaconych przez podatnika (nie uwzględnia się składek odliczonych na podstawie przepisów o podatku liniowym lub ryczałcie).

Oświadczenie o korzystaniu z ulgi dla młodych

W 2019 r. podatnik miał obowiązek poinformować pracodawcę o tym, że przysługuje mu ulga dla młodych i będzie z niej korzystał. Od 1 stycznia 2020 r. jest odwrotnie. Pracodawcy i zleceniodawcy stosują ulgę dla młodych z mocy prawa. Oznacza to, że wypłacają pensje bez odciągania z nich zaliczek na podatek, aż do osiągnięcia przez pracownika rocznego limitu przychodów 85 528 zł.

Podatnik może jednak złożyć pracodawcy lub zleceniodawcy wniosek o pobór zaliczek bez stosowania ulgi dla młodych, który będzie ważny do końca roku. Ma to uzasadnienie np. wtedy, gdy ktoś pracuje w dwóch firmach, boi się, że łącznie przekroczy limit 85 528 zł, a jego pracodawcy nie będą o tym wiedzieć – w konsekwencji przy rozliczaniu PIT okaże się, że pracownik ma spory podatek do zapłacenia. Po otrzymaniu wniosku o pobór zaliczek bez stosowania ulgi dla młodych, pracodawca musi zacząć pobierać zaliczki najpóźniej od następnego miesiąca.

Ulga dla młodych – praktyczne informacje dla pracodawców

Pytania pracodawców dotyczyły m.in. tego, według jakiej skali księgować przychody młodego pracownika po przekroczeniu limitu 85 528 zł. MF wyjaśnia: według skali 17 proc., a nie 32 proc.

Resort wskazuje również, jak pracodawca lub zleceniodawca powinien wypełnić formularz PIT-11, który prześle podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu. Należy w nim zawrzeć wszystkie przychody, w rozbiciu na opodatkowane i zwolnione z podatku na podstawie ulgi dla młodych. Wskazać należy też składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, pobrane od przychodów, w stosunku do których płatnik zastosował ulgę dla młodych. Składki na ubezpieczenie zdrowotne płatnik wykazuje w wysokości nieprzekraczającej 7,75 proc. podstawy jej wymiaru.

Ulga dla młodych nierezydentów

Ministerstwo Finansów zwróciło uwagę na jeden wyjątek, kiedy z ulgi na młodych mogą skorzystać osoby mające rezydencję podatkową w innym kraju Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii. Jeśli zdecydują się na opodatkowanie swoich dochodów według skali, skorzystają z ulgi dla młodych na tych samych zasadach co rezydenci Polski. W tym przypadku pobrany od ich przychodów ryczał traktuje się na równi z pobraną przez płatnika zaliczką na podatek dochodowy.