Subskrybuj nas na Youtube
Ulga na dziecko to najpopularniejsza w Polsce preferencja podatkowa, znana też jako ulga prorodzinna lub ulga na dzieci. W 2020 r. można skorzystać z niej przy wypełnianiu zeznania podatkowego PIT za 2019 r. Odpowiadamy na najczęściej pojawiające się w związku z tym pytania.
1. Na czym polega ulga na dziecko? Czy dostanę zwrot podatku?
Osoby wychowujące dzieci przy wypełnianiu PIT-ów mogą odliczyć od podatku kwoty wynikające z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji pomniejszą podatek, jaki muszą zapłacić - zwykle oznacza to, że po rozliczeniu PIT-u, otrzymają zwrot nadpłaty. Skarbówka ma 45 dni od otrzymania zeznania na zwrot podatku, jeśli ktoś rozliczał się przez internet lub trzy miesiące, jeśli podatnik złoży formularz w wersji papierowej.
2. Komu przysługuje ulga na dziecko?
Rodzicom, rodzicom zastępczym i opiekunom prawnym, którzy sprawują faktyczną opiekę na dzieckiem i rozliczają się na najpopularniejszych formularzach PIT-36 (m.in. przedsiębiorcy opodatkowani według skali) lub PIT-37 (m.in. zatrudnieni na etacie lub umowach cywilnoprawnych). Z preferencji mogą korzystać zarówno podatnicy pozostający w związku małżeńskim, samotni, jak i żyjący w konkubinacie.
Podatnicy rozliczający się wyłącznie ryczałem lub liniowo nie mogą skorzystać z tej ulgi. Jeśli jednak mają dodatkowe dochody i rozliczają je na PIT-36 lub PIT-37, od podatku należnego z tego tytułu mogą odliczyć kwoty wynikające z preferencji.
Nie można korzystać z ulgi na nie swoje dziecko. Macocha lub ojczym mają prawo do preferencji tylko wtedy, jeśli wychowywane dziecko formalnie przysposobili.
W przypadku, gdy z ulgi korzysta nie rodzic, a opiekun prawny, obowiązuje jeszcze jeden warunek – dziecko musi mieszkać wraz z nim.
3. Czy ulga na dziecko przysługuje po rozwodzie?
Co do zasady: tak. Są jednak sytuacje życiowe, w których ulga będzie przysługiwała tylko jednemu z rodziców. O prawie do ulgi decyduje faktyczne sprawowanie władzy rodzicielskiej, a nie jedynie jej posiadanie. Organy skarbowe stoją na stanowisku, że preferencja ma służyć tym podatnikom, którzy zajmują się jego wychowaniem dziecka oraz sprawują pieczę nad nim i jego majątkiem. Posiadanie władzy rodzicielskiej, sporadyczne kontakty i płacenie alimentów to za mało. W takiej sytuacji cała kwota ulgi będzie przysługiwała temu rodzicowi, który faktycznie zajmuje się dzieckiem.
Większe problemy sprawia rozliczenie ulgi, gdy po rozwodzie rodzice zajmują się dzieckiem naprzemiennie. Preferencje rozlicza się miesięcznie, rozwiedzeni rodzice nie mają oni możliwości dzielenia ulgi na dni, w których faktycznie opiekowali się dzieckiem. Co więc powinni zrobić? Mogą uzgodnić miedzy sobą, w jakiej proporcji każdy z nich odliczy ulgę w swoim formularzu PIT. Dopuszczalne jest uzgodnienie, że jeden z rodziców skorzysta z ulgi w pełnej wysokości, a drugi nie odliczy niczego. A jeśli nie mogą dojść do porozumienia? W dotychczasowej praktyce orzeczniczej przyjmowało się, że ulga jest dzielona między nich po połowie.
4. Czy ulga na dzieci jest uwzględniana w usłudze Twój e-PIT?
Tak. Twój e-PIT to najprostszy sposób rozliczenia się z fiskusem. Wystarczy wejść na stronę podatki.gov.pl i podać swoje dane, by znaleźć przygotowany już przez administrację skarbową formularz. Można go zaakceptować, uzupełnić lub odrzucić.
Przed rokiem podatnik musiał sam wpisywać dane dzieci niedawno urodzonych oraz pełnoletnich, które kontynuują naukę. W 2020 r. zostało to uproszczone dzięki integracji usługi z rejestrami PESEL oraz bazami danych wyższych uczelni. W e-PIT-ach za 2019 fiskus automatycznie uwzględnił także dane dzieci urodzonych w 2019 r. oraz dzieci między 18. a 25. rokiem życia, które studiują lub są na studiach doktoranckich.
Nadal jednak trzeba samemu rozliczyć niektóre rubryki, jeśli dorosłe dziecko uczęszcza do szkoły policealnej lub studiuje za granicą. Warto też sprawdzić, czy fiskus poprawnie ujął przysługującą nam ulgę na każde z dzieci – organy skarbowe nie muszą być zorientowane w specyficznej sytuacji każdej rodziny.
AKTUALIZACJA: Pojawiły się sygnały o błędnym rozliczeniu ulgi w usłudze Twój e-PIT. Czytaj więcej: Błąd w usłudze Twój e-PIT. Fiskus źle wyliczył ulgę na dzieci, podatnikom grożą kary
5. Ile wynosi ulga na dziecko w 2020 r.?
Wysokość ulgi zależy od liczby wychowywanych dzieci. Przy rozliczaniu podatku za ubiegły 2019 r., ulga wynosi:
- na pierwsze dziecko - 92,67 zł miesięcznie (rocznie 1 112,04 zł);
- na drugie dziecko - 92,67 zł miesięcznie (rocznie 1 112,04 zł);
- na trzecie dziecko - 166,67 zł miesięcznie (rocznie 2 000,04 zł);
- na czwarte i każde kolejne dziecko - 225 zł miesięcznie (rocznie 2 700 zł).
Podane kwoty należy sumować. Podatnik przez cały rok wychowujący czworo dzieci od podatku odliczy więc: 1 112,04 zł + 1 112,04 zł + 2 000,04 zł + 2 700 zł = 6924,12 zł. Dokonując tych wyliczeń, bierze się pod uwagę tylko te dzieci, na które przysługuje ulga.
Może się okazać, że kwota ulgi przewyższa podatek, jaki mamy do zapłacenia. Można wtedy skorzystać z dodatkowego zwrotu – zob. pytanie nr 11.
Kwoty odliczeń przysługują łącznie obojgu rodzicom. Jeśli są małżeństwem i rozliczają PIT razem, powinni wpisać z załączniku dane każdego dziecka wraz z przysługujące na nie sumą. Jeśli składają osobne PIT-y, mogą podzielić ulgę po połowie lub w dowolnych innych proporcjach.
Ulga przysługuje za każdy, nawet niepełny miesiąc sprawowania opieki na dzieckiem, a nie za cały rok. Jeśli więc dziecko urodziło się w marcu 2019 r., ulga będzie przysługiwała za 10 miesięcy. Podobnie w przypadku, gdy w ciągu roku utraci się prawo do ulgi, np. jeśli dziecko osiągnie pełnoletniość i nie kontynuuje nauki – odliczyć można kwoty tylko za te miesiące, w których ulga jeszcze przysługiwała.
Od zasady miesięcznego rozliczania ulgi jest jeden wyjątek. Jeżeli w trakcie miesiąca dziecko zostało przekazane spod opieki rodziców do rodziny zastępczej albo do opiekuna prawnego, każdy z podatników, który w tym miesiącu sprawował faktyczną pieczę, może odliczyć 1/30 miesięcznej kwoty odliczenia za każdy dzień sprawowanej opieki.
6. Do jakiego wieku przysługuje ulga na dziecko?
Ulga przysługuje na dziecko, które:
- nie ukończyło 18 lat;
- jest niepełnosprawne i otrzymuje zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną (bez względu na wiek);
- nie ukończyło 25 lat, a nadal się uczy lub studiuje i nie osiąga zarobków ponad limit.
Prawo do ulgi ustaje jednak, gdy dziecko zawrze związek małżeński lub decyzją sądu zostało umieszczone w placówce całodobowej opieki.
7. Jakie dokumenty są potrzebne do skorzystania z ulgi na dziecko?
By skorzystać z ulgi w 2020 r., do końca kwietnia należy złożyć papierowe lub internetowe zeznanie PIT-36 albo PIT-37, wraz z wypełnionym załącznikiem PIT/0. Inne dokumenty nie będą na tym etapie potrzebne. Jednakże jeśli skarbówka będzie miała wątpliwości co do poprawności wyliczenia ulgi, może wezwać podatnika do przedstawienia dodatkowych dowodów. Mogą to być np.: odpis aktu urodzenia dziecka, zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły. Gdy z ulgi korzysta nie rodzic, a opiekun prawny, organ podatkowy może zażądać od niego np. zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka. Rodziców zastępczych korzystających z preferencji skarbówka może poprosić o odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowy zawartej między rodziną zastępczą a starostą.
8. Jaki jest limit dochodów rodziców?
Gdy chcemy skorzystać z ulgi na dwoje lub więcej dzieci, żadne limity dochodów rodziców nie obowiązują.
W przypadku wychowywania tylko jednego dziecka, prawo do skorzystania z ulgi jest zależne od tego, ile zarobili rodzice w 2019 r. Dla osób samotnie wychowującej dziecko limit dochodu wynosi 112 tys. zł. W przypadku podatników pozostających w związku małżeńskim przez cały rok, łączne dochody obu małżonków za ubiegły rok nie mogą przekraczać 112 tys. zł. Gdy dziecko wychowują rodzice żyjący w związku pozamałżeńskiemu, oboje mogą skorzystać z ulgi, ale limit dochodów dla każdego z nich z osobna wynosi 56 tys. zł.
Przepisów o pozostawaniu w związku małżeńskim nie stosuje się, gdy małżeństwo jest w separacji, albo gdy jeden z małżonków został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
Przy uldze prorodzinnej dochody rodziców są rozumiane nieco inaczej niż w znaczeniu potocznym. Do dochodu wykazanego w PIT-36 lub PIT-37 trzeba doliczyć ewentualne dochody opodatkowane 19-procentową stawką podatku wykazywane na innych formularzach (np. dochody ze zbycia papierów wartościowych, z działalności gospodarczej opodatkowanej liniowo). Od tak ustalonych dochodów odejmuje się zapłacone przez podatnika składki na ubezpieczenie społeczne.
Niezależnie od limitów zarobkowych rodziców, obowiązują też limity zarobków dorosłego dziecka (zob. pytanie nr 9).
9. Dziecko pracuje, czy nadal mogę skorzystać z ulgi?
Jeśli dziecko nie ma jeszcze 18 lat, wysokość jego dochodów nie ma żadnego wpływu na prawo rodziców do ulgi.
Inaczej sytuacja przedstawia się, gdy dziecko jest pełnoletnie, uczy się lub studiuje, nie ma 25 lat, a przy tym dorabia. Rodzice mogą wtedy skorzystać z preferencji tylko, jeśli dziecko nie zarobiło w ciągu roku ponad limit 3 089 zł. Obliczające tę kwotę, należy dodać opodatkowane DOCHODY dziecka oraz PRZYCHODY osiągnięte przez nie w ramach ulgi dla młodych, czyli zwolnienia z podatku PIT osób poniżej 26. roku życia. Wyliczając limit 3 089 zł, uwzględnić należy także dochody zagraniczne dziecka, np. pieniądze zarobione podczas wakacyjnego wyjazdu. Do limitu dochodu dziecka nie wlicza się natomiast renty rodzinnej. Obliczając limit warto pamiętać o zasadzie, że do dzieci małoletnich nie stosuje się kryterium dochodowego. Jeśli więc dziecko osiągnęło pełnoletność w 2019 r., rozliczając w 2020 r. formularz PIT, bierze się pod uwagę tylko te dochody lub przychody, jakie dziecko uzyskało po swoich 18. urodzinach.
Krajowa Administracja Skarbowa stoi ponadto na stanowisku, że rodzice nie mają prawa do ulgi na dziecko, które prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną liniowo lub ryczałtem. Nie są natomiast przeszkodą w skorzystaniu z preferencji przychody dziecka osiągnięte z opodatkowanego ryczałtem najmu prywatnego, kapitałów pieniężnych lub sprzedaży nieruchomości. Jeśli dziecko zajmuje się rolnictwem, co do zasady nie wyklucza to prawa do ulgi, ale są wyjątki – preferencja nie przysługuje w przypadku prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej opodatkowanych 19-procentową stawką lub osiągania przychodów z tzw. rolniczego handlu detalicznego, opodatkowanego 2-procentowym ryczałtem.
10. Dziecko chodzi do szkoły. Czy mam prawo do ulgi za okres wakacji?
Tak. Preferencja przysługuje za wszystkie miesiące, w których dziecko miało status ucznia. Warto dodać, że tego statusu nie traci się w przypadku podjęcia decyzji o kontynuacji nauki na wyższym poziomie. Rodzicie dziecka, które ukończyło liceum i od października rozpoczęło studia, mają więc prawo do ulgi za cały rok.
Ministerstwo Finansów podaje ponadto, że w przypadku maturzysty, który nie kontynuuje nauki, ulga przysługuje łącznie z miesiącami wakacyjnymi, zaś w przypadku studenta, który ukończył studia licencjackie i nie kontynuuje nauki, ulga przysługuje do października włącznie.
11. Dodatkowy zwrot z tytułu ulgi na dzieci – co to jest?
Przy wypełnianiu formularza PIT-36 lub PIT-36 rzuca się w oczy część „dodatkowy zwrot z tytułu ulgi na dzieci”. Wypełniają ją rodzice, których podatek nie pozwala na odliczenie całej kwoty przysługującej im ulgi. Najczęściej dotyczy to rodzin wielodzietnych o niskich dochodach, których zobowiązanie podatkowe jest niższe niż kwota ulgi na dzieci. W takiej sytuacji rodzice mają prawo otrzymać różnicę między kwotą przysługującej im ulgi, a kwotą odliczoną w innych rubrykach zeznania podatkowego. Kwota, jaką mogą otrzymać, jest jednak limitowana – nie może przekroczyć sumy wskazanych w PIT składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, które podlegają odliczeniu (nie uwzględnia się więc składek na ubezpieczenie społeczne, które podatnik prowadzący działalność gospodarczą zaliczy do kosztów uzyskania przychodów).
12. Czy zwrot podatku z tytułu ulgi na dzieci może zająć komornik?
Tak. Ministerstwo Finansów stoi na stanowisku, że „wierzytelność będąca nadpłatą podatku, niezależnie od źródeł jej powstania, (…), może zostać zajęta w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez komornika sądowego (…) lub administracyjny organ egzekucyjny (…)”. Nie zanosi się na zmianę tych przepisów.