rozwiń ›

Bon senioralnyto wsparcie dla osób po 75. roku życia, które będzie udzielane w ramach usług opiekuńczych. Jak podkreśliła ministra ds. polityki senioralnej Marzena Okła-Drewnowicz,

opieka nad seniorami w ich miejscu zamieszkania jest wielkim dylematem i problemem dla wielu rodzin, które są aktywne zawodowo. Z powodu deficytu specjalistów zajmujących się tym zawodowo często rodziny same sobie radzą jak mogą, sięgając do szarej strefy.

Projekt zaprezentowano w październiku. Według zapowiedzi polityków nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r. Czy to się uda? Jak do tej pory kolejne terminy były przesuwane. Obecnie zaś politycy zdają się unikać tematu.

Tym razem do zachowania powyższego terminu obliguje nas deklaracja, którą Polska złożyła w Krajowym Planie Odbudowy (KPO).

Za realizację bonu senioralnego odpowiedzialne mają być gminy. Wicewojewoda małopolska Elżbieta Achinger oceniła, że z tego poziomu najłatwiej będzie zorganizować system realizacji usług w ramach bonu senioralnego, aby był dostosowany do potrzeb mieszkańców.

Wsparcie ma być następująco finansowane z budżetu państwa w kolejnych latach:

  • 2026 r. – 2 702 mln;
  • 2027 r. – 3 447 mln;
  • 2028 r. – 4 148 mln.

Łącznie w ciągu dziesięciu lat – 47 341 mln zł.

Kto może otrzymać bon senioralny? [ZASADY]

Bon senioralny będzie przysługiwał osobom, które spełniają poniższe warunki:

  • skończyły 75 lat;
  • mają niezaspokojone potrzeby opiekuńcze (których rodzina nie może zaspokoić)
  • mają aktywnie zawodowych zstępnych (czyli dzieci, wnuki, prawnuki), którzy nie są w stanie zapewnić im opieki z powodu własnego zatrudnienia,

a ich dochód brutto nie przekracza odpowiednich limitów w następujących latach:

  • w 2026 r. – 3500 zł;
  • 2027 r. – 4000 zł;
  • 2028 r. – 4500 zł;
  • 2029 r. – 5000 zł

i analogicznie w kolejnych latach.

Kto nie otrzyma bonu senioralnego? Nie dostaną go osoby, które korzystają z innych form wsparcia w zakresie opieki, np. pobierają świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji czy usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania.

Ponadto, nie otrzymają go osoby, które nie ukończyły 75 lat, a także ci, którzy mieszkają na stałe za granicą czy ich dochody przewyższają kwotę ustaloną w kryteriach.

Bonu senioralnego nie otrzyma osoba, który korzysta:

  • z usługi opiekuńczej w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia i w rodzinnych domach pomocy;
  • z domu pomocy społecznej;
  • ze świadczenia uzupełniającego;
  • ze świadczenia wspierającego;
  • z usługi sąsiedzkiej;
  • ze specjalistycznej usługi opiekuńczej w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia;
  • z całodobowej opieki stacjonarnej świadczonej w zakładach opiekuńczo-leczniczych lub pielęgnacyjno-opiekuńczych albo z innej instytucji zapewniającej opiekę całodzienną lub całodobową.

Bon senioralny. Ile będzie wynosił?

Maksymalna wysokość bonu senioralnego została ustalona na maksymalnie 2150 zł miesięcznie, co ma przełożyć się na 50 godzin wsparcia seniora w miesiącu. Świadczenie ma pokryć koszty usług opiekuńczych, które będą świadczone w miejscu zamieszkania osoby po 75 r.ż. Bonu nie będzie można wymienić na gotówkę, a niewykorzystane środki nie przejdą na kolejny okres rozliczeniowy.

Na co zwrócić uwagę, aby zachować bon senioralny?

Należy uważać na kilka sytuacji, aby nie utracić bonu. Może tak się stać w przypadku gdy:

  • zostanie on wykorzystany niezgodnie z przeznaczeniem, np. sprzedany lub przekazany osobie nieuprawnionej;
  • podamy nieprawdziwe informacje we wniosku o bon;
  • nastąpi zmiana sytuacji materialnej seniora, czyli jego dochody przekroczą ustalone kryterium dochodowe.

Bon senioralny. Kiedy wejdzie w życie?

Dziennikarka Gazety Prawnej Karolina Nowakowska w artykule Co się dzieje z bonem senioralnym? Osoby opiekujące się osobami starszymi czekają na obiecane pieniądze zauważa, że prace nad bonem senioralnym po raz kolejny się przeciągają.

Pomysł jego wprowadzenia znalazł się w 100 konkretach na pierwsze 100 dni rządu. Ten termin upłynął 22 marca 2024 r. Następnie ogłoszono, że projekt będzie przyjęty w III kwartale 2024 r. – tak się jednak nie stało. Na początku bieżącego roku ministra polityki senioralnej Marzena Okła-Drewnowicz przekazała, że do dalszych prac trafi on w I kwartale 2025 roku.

Które osoby z rodziny mogą złożyć wniosek o bon senioralny?

O świadczenie mogą ubiegać się aktywnie zawodowi zstępni seniora (czyli dzieci, wnuki, prawnuki), którzy spełniają następujące warunki:

  • są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej lub prowadzą działalność gospodarczą;
  • ich przychód nie przekracza dwukrotności minimalnego wynagrodzenia dla gospodarstwa jednoosobowego lub trzykrotności minimalnego wynagrodzenia dla gospodarstwa wieloosobowego.

W jakim sposób przychody krewnych będą weryfikowane? Te informacje będą sprawdzane na podstawie następujących dokumentów:

  • zaświadczeń o wynagrodzeniu,
  • deklaracji podatkowej za poprzedni rok lub
  • zaświadczenia o dochodach z gospodarstwa rolnego

Kto i na jakiej podstawie decyduje o przyznaniu bonu senioralnego?

Decyzja o przyznaniu bonu będzie podejmowana po analizie dokumentacji finansowej, a także ocenie sytuacji opiekuńczej seniora. Przebieg procesu składania wniosków będzie nadzorowała gmina.

Wprowadzenie bonu senioralnego. Wyzwania i kontrowersje

Według ministry Okły-Drewnowicz jednym z największych wyzwań związanych z wprowadzeniem bonu senioralnego będzie znalezienie i zaangażowanie osób, które będą świadczyć pomoc osobom starszym.

Potrzeba wprowadzenia nowych rozwiązań wynika z tego, że maleje liczba osób w wieku produkcyjnym, a zwiększa się liczba osób w wieku poprodukcyjnym.

„Dzisiaj na jedną osobę starszą przypadają trzy osoby w wieku produkcyjnym, za 16 lat będą to dwie osoby, a później będzie tylko mniej” – tłumaczyła Okła-Drewnowicz.

Aby bon senioralny mógł funkcjonować, niezbędne będzie zatrudnienie szeregu osób, które będą świadczyły usługi na rzecz seniorów. Szacunki mówią nawet o 100 tys. nowych miejsc pracy. Dotrzymanie terminu wprowadzenia bonu i możliwości korzystania z niego zależy też więc od przygotowania się samorządów. Polska w Krajowym Planie Odbudowy zobowiązała się, że program ruszy 1 stycznia 2026 roku.

Zasady związane z wprowadzeniem świadczenia wzbudzają kontrowersje.

– Podstawowa krytyka dotyczy tego, że bon będzie przyznawany zstępnym, a nie samym seniorom. Prowadzi to do sytuacji, w której jeśli senior nie ma dzieci lub dzieci nie utrzymują z nim kontaktu, nie będzie mógł liczyć na wsparcie w ramach bonu – zauważa Nowakowska, dziennikarka GP.

W artykule tę kwestię komentuje wiceprzewodniczący Komisji Polityki Senioralnej, Krzysztof Piątkowski z Koalicji Obywatelskiej:

Jestem bardzo przywiązany do idei bonu jako narzędzia, które ma umożliwić powrót dzieci opiekujących się starszymi rodzicami na rynek pracy. I tego dotyczy bon senioralny. Analogiczne rozwiązanie dotyczące osób, które nie mają dzieci powinno być możliwe, ale to wymagałoby uchwalenia innej ustawy, ponieważ bon jest ściśle związany z aktywizacją zawodową. Oczywiście na końcu beneficjentem są również seniorzy.

Bon senioralny. Podsumowanie informacji

Bon senioralny to świadczenie, w ramach którego senior po ukończeniu 75 r.ż. może otrzymać wsparcie w postaci max. 50 godzin opieki w miesiącu, co według informacji zawartych w projekcie odpowiada kwocie 2150 zł. Świadczenia nie będzie można jednak otrzymać w formie gotówki. Program ma ruszyć 1 stycznia 2026 r., do czego Polska zdeklarowała się w KPO. Za realizację bonu senioralnego będą odpowiadać gminy.