W połowie lutego weszły w życie nowe zasady wystawiania recept na bezpłatne leki dla seniorów. Lista uprawnionych lekarzy została poszerzona. Ponadto doszły nowe leki. Jakie konkretnie? Jak wygląda wdrażanie nowych przepisów w praktyce? Sprawdziliśmy.

Są dobre wiadomości dla seniorów i rodziców mających niepełnoletnie dzieci – od połowy lutego grono lekarzy, którzy mogą wystawić receptę na bezpłatne leki dla tych grup osób, zostało poszerzone.

Bezpłatne leki. Co zmieniło się w przepisach?

14 lutego 2025 r. weszły w życie nowe przepisydotyczące wystawiania recept na bezpłatne leki. Znowelizowana ustawa zakłada „eliminację występujących dotąd ograniczeń związanych z możliwością wystawiania recept na refundowane niektóre leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyroby medyczne przysługujące bezpłatnie osobom do ukończenia 18. roku życia albo po ukończeniu 65. roku życia”.

Co to oznacza w praktyce? Od połowy lutego receptę na bezpłatne leki dla osób, które są po 65 r.ż., oraz tych, którzy nie skończyli 18 lat (recepta „Dz” jak dziecko), mogą wystawiać również lekarze prowadzący prywatną praktykę lekarską.

Do tej pory uprawnienia do wystawienia bezpłatnych recept mieli lekarz i pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej w placówkach z umową z NFZ oraz – po zakończeniu pobytu pacjenta w szpitalu i tylko elektronicznie – lekarz specjalista w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej (AOS) lub lekarz w szpitalu.

Lekarze, którzy przyjmowali prywatnie i nie mieli podpisanego kontraktu z NFZ, nie mogli wystawić takiej recepty.

Recepty na bezpłatne leki. Jak to działa w praktyce?

Według nowych przepisów wystawiający receptę nie musi już wpisywać na niej odpowiedniego kodu „DZ” (w przypadku dziecka i nastolatków do 18. roku życia) czy „S” (jak senior, czyli oznaczenie dla osób powyżej 65 lat). Powinno to przebiegać w sposób zautomatyzowany – rozwiązania elektroniczne miały automatycznie weryfikować wiek pacjenta.

Jak się okazuje, wciąż wiele placówek prywatnych jest na etapie wprowadzania zmian technicznych przy wystawianiu recept. Możliwość wystawienia bezpłatnej recepty zweryfikowaliśmy na przykładzie popularnej sieci prywatnych placówek Enel Med.

Receptę z bezpłatnymi lekami na alergię dla dziecka udało się uzyskać dopiero za drugim razem. Przy pierwszej próbie lekarz tłumaczył, że informatycy nie zdążyli jeszcze wprowadzić odpowiednich zmian do systemu i nie może oznaczyć leków na recepcie jako bezpłatne. Polecił wybrać się do apteki, by sprawdzić, czy być może automatycznie recepta nie zostanie uznana za bezpłatną – tak się nie stało.

Inny lekarz przy kolejnej próbie poprawienia recepty w placówce Enel Med zdołał wystawić receptę w taki sposób, że w aptece farmaceuta zobaczył zamieszczone na recepcie leki oznaczone w systemie jako bezpłatne.

Zdarza się również, że lekarze, którzy przyjmują w prywatnych placówkach, nie wiedzą o zmianie przepisów.

Ten problem sygnalizowała nam między innymi czytelniczka serwisu Gazetaprawna.pl, 74-letnia pani Anna z Opola. – Z darmowych leków korzystam od niedawna dzięki koleżance, która mi o tym przypomniała. Medycy nie są poinformowani, ponieważ mój lekarz powiedział, że skoro nie mam 75 lat, nie mogę otrzymać bezpłatnej recepty – napisała w mailu do redakcji.

Pani Anna zwróciła uwagę, aby zawsze przypominać o swoich uprawnieniach na wizytach lekarskich i upominać się, aby lekarze wypisywali recepty "S". – Korzystam z bezpłatnych leków na tarczycę, ale np. za leki przeciwalergiczne już muszę zapłacić – dodała.

Aktualna lista bezpłatnych leków. Gdzie jej szukać?

Aktualna lista bezpłatnych leków znajduje się na stronie internetowej gdziepolek.pl. Na stronie internetowej można sprawdzić między innymi apteki, w której lek jest dostępny.

Co ważne, warto zwrócić uwagę na wskazania objęte refundacją. Na przykład, lek z tą samą substancją czynną może być zniżkowy dla pacjentów z alergią, ale jeśli ktoś stosuje go w związku z powikłaniami infekcji dróg oddechowych, a nie ma alergii, musi zapłacić 100 proc. ceny.

Nowości na liście leków dla seniorów

Wśród nowości znajdujących się na liście bezpłatnych leków są m.in. leki stosowane w następujących schorzeniach:

  • depresji, np. Dulsevia, Coaxil
  • schizofrenii, np. Ketrel, Olanzin, Perazin, Rispolept
  • nadciśnieniu, np. np. Candezek Combi

A także:

  • leki przeciwcukrzycowe, np. Ozempic
  • leki przeciwbólowe, w tym silniejsze preparaty opioidowe, np. DHC Continus, Durogesic, Effentora, MST Continus; niesteroidowe leki przeciwzapalne, np. Ibuprofen Hasco, Majamil Prolongatum, Mel Forte, Nalgesin Forte; połączenie paracetamolu i tramadolu, np. Poltram Combo)
  • antybiotyki, np. Amotaks, Zinnat
  • preparaty przeciwalergiczne, np. Zyrtec
  • preparaty hormonalnej terapii zastępczej, np. Femoston Conti
  • produkty wskazane w schorzeniach przewodu pokarmowego, np. Kreon 25000

Warto wiedzieć, że po tegorocznej zmianie przepisów również farmaceuta w aptece może wystawić receptę na bezpłatną szczepionkę np. przeciwko grypie.