ZUS przeliczy emerytury od 2026 roku. Wzrost średnio o 210 zł, wyrównania do 1 800 zł – pełna lista roczników

W praktyce ZUS otworzy stare dokumenty i sam przeliczy świadczenia – bez konieczności składania wniosków. Seniorzy, którzy otrzymali decyzję w czerwcu między 2009 a 2019 rokiem, zobaczą różnicę nawet kilkuset złotych miesięcznie. Eksperci podkreślają, że to nie podwyżka uznaniowa, lecz naprawienie błędu w sposobie waloryzacji, który przez lata zaniżał wysokość tzw. czerwcowych emerytur.

ZUS naprawia błąd sprzed lat – o co chodzi w przeliczeniu emerytur

Dla wielu osób, które zakończyły pracę w czerwcu, przejście na emeryturę okazało się mniej korzystne niż w innych miesiącach. Wynikało to z mechanizmu waloryzacji kapitału emerytalnego. ZUS zamiast kwartalnej waloryzacji (bardziej opłacalnej) stosował w czerwcu tylko waloryzację roczną – w efekcie świadczenie wyliczano z niższej podstawy.

Ten problem nazwano potocznie „błędem czerwcowym”. Przez ponad dekadę oznaczał on realne straty – od 150 do 300 zł miesięcznie. Dopiero w 2025 roku ustawodawca wprowadził przepisy, które automatycznie przywracają sprawiedliwe wyliczenia.

Kogo obejmie przeliczenie emerytur przez ZUS w 2026 roku

Zgodnie z ustawą z 5 sierpnia 2025 roku (Dz.U. 2025 poz. 1169), ZUS ponownie ustali wysokość świadczeń dla trzech grup:

• osób, które przeszły na emeryturę w czerwcu w latach 2009–2019 na podstawie ustawy o FUS,
• członków rodzin tych ubezpieczonych (renty rodzinne),
• oraz osób, które zmarły w czerwcu w latach 2009–2019, mając prawo do emerytury lub wiek emerytalny, ale bez decyzji ZUS.

Łącznie to ok. 95–103 tys. świadczeń, które zostaną przeliczone z urzędu – bez udziału wnioskodawców.

Ile można zyskać po przeliczeniu emerytur - tabela z kwotami

Nowe przepisy nie wprowadzają jednolitej podwyżki, lecz przywracają prawidłową waloryzację składek.

Według szacunków ZUS:

W praktyce większość emerytów otrzyma nie tylko wyższe bieżące świadczenie, lecz także jednorazowe wyrównanie za okres od lipca 2025 r. do marca 2026 r.

Jak ZUS przeliczy emerytury czerwcowe – krok po kroku

1. Identyfikacja beneficjentów – system ZUS automatycznie wyłoni osoby, którym decyzję przyznano w czerwcu 2009–2019.
2. Ponowne ustalenie wysokości – zgodnie z art. 2 ustawy, ZUS obliczy świadczenie tak, jakby było przyznane z kwartalną waloryzacją.
3. Porównanie wariantów – jeśli nowe wyliczenie okaże się korzystniejsze, to właśnie ono zostanie wprowadzone.
4. Zasada bezpieczeństwa – art. 2 ust. 4 gwarantuje, że emerytura nie może być niższa niż dotychczas.
5. Wypłata wyrównania – maksymalnie w ciągu 3 miesięcy od 1 stycznia 2026 r.

Co ważne, art. 3 ustawy przewiduje, że ZUS dokona przeliczenia z urzędu, bez składania wniosków czy załączników. To rozwiązanie ma charakter automatyczny.

Które roczniki zyskają na przeliczeniu emerytur ZUS i dlaczego?

Największe korzyści odczują

• kobiety z roczników 1954–1959
• mężczyźni z lat 1949–1952 oraz 1954.

To właśnie oni najczęściej przechodzili na wcześniejsze emerytury i składali wnioski w czerwcu – miesiącu, w którym wielu pracowników kończyło rok składkowy.

Rząd szacuje, że dzięki ustawie średnia miesięczna emerytura w grupie objętej przeliczeniem wzrośnie o 5,5–7,5 proc., a w niektórych przypadkach nawet o 10 proc. Dla osób pobierających 3 000 zł oznacza to dodatkowe 1 800–2 000 zł rocznie.

Czy trzeba składać wniosek do ZUS o przeliczenie emerytury

Nie. To jedna z najważniejszych zmian wprowadzonych ustawą z 5 sierpnia 2025 r. Zgodnie z art. 3, przeliczenie następuje z urzędu, a decyzję o nowej wysokości świadczenia ZUS ma obowiązek wydać w terminie 3 miesięcy od wejścia ustawy w życie – czyli do końca marca 2026 roku.

ZUS poinformuje każdego seniora listownie lub elektronicznie (PUE ZUS). W decyzji znajdzie się informacja o:

• nowej kwocie brutto i netto,
• wysokości wyrównania,
• oraz dacie rozpoczęcia wypłaty.

Co z osobami, które już złożyły odwołanie lub mają sprawę w sądzie

Art. 4 ustawy przewiduje zawieszenie postępowań administracyjnych lub sądowych, jeśli dotyczą one tego samego świadczenia. Po uprawomocnieniu decyzji ZUS automatycznie podejmie przeliczenie. Nie trzeba więc ponownie występować z wnioskiem – urząd zrobi to sam.

Czy przeliczenie obejmie też renty rodzinne

Tak. Przepis art. 1 pkt 2–3 mówi wprost, że przeliczenie dotyczy także rent rodzinnych po osobach, które miały ustalone (lub mogły mieć ustalone) prawo do emerytury w czerwcu w latach 2009–2019.

Oznacza to, że wdowy, wdowcy i inni uprawnieni członkowie rodziny również otrzymają podwyższone świadczenie, o ile podstawą była tzw. czerwcowa emerytura.

Przykład z życia: ile naprawdę zyskają Anna i Jan po przeliczeniu emerytury

Nic tak nie pokazuje sensu ustawy, jak konkretne przykłady. Poniżej dwa typowe przypadki, które obrazują, jak bardzo różniły się wyliczenia „czerwcowych” świadczeń od tych, które ZUS przyznałby w innych miesiącach.

Anna, rocznik 1956 – była nauczycielka

Anna zakończyła pracę w szkole w czerwcu 2016 roku, osiągając pełny staż i wymagany wiek emerytalny. ZUS przyznał jej emeryturę w wysokości 3 100 zł brutto, wyliczoną z zastosowaniem rocznej waloryzacji składek.

Gdyby świadczenie obliczono z użyciem kwartalnej waloryzacji, jak w innych miesiącach, podstawa wymiaru byłaby wyższa o ok. 6,5 proc. Nowa ustawa z 5 sierpnia 2025 r. nakazuje ZUS ponowne obliczenie świadczenia, tak jakby Anna złożyła wniosek w maju 2016 r.

Po przeliczeniu:

• Nowa wysokość emerytury: 3 320 zł brutto (ok. 2 950 zł netto)
• Różnica miesięczna: +220 zł brutto
• Wyrównanie za 9 miesięcy (lipiec 2025–marzec 2026): ok. 1 980 zł
• Roczny zysk: ok. 2 600 zł

Anna nie musi składać żadnych dokumentów – ZUS prześle jej decyzję do końca marca 2026 r.

Jan, rocznik 1950 – były pracownik kolei

Jan przeszedł na emeryturę w czerwcu 2012 r., zaraz po ukończeniu 62 lat. Jego świadczenie wyniosło 4 800 zł brutto, ale dziś wiadomo, że zaniżono mu podstawę o ponad 4 proc.

ZUS przeliczy teraz jego emeryturę zgodnie z art. 2 ust. 1–2 ustawy, uwzględniając dodatkowo waloryzacje po 2012 r.

Po przeliczeniu:

• Nowa emerytura: 5 010 zł brutto (ok. 4 320 zł netto)
• Wzrost miesięczny: +210 zł
• Wyrównanie za 9 miesięcy: ok. 1 890 zł

Dzięki art. 2 ust. 4 jego świadczenie nie może zostać obniżone nawet w razie niekorzystnego wyniku obliczeń.

Dlaczego przeliczenie emerytur jest automatyczne i bezpieczne

To jedna z kluczowych cech ustawy – ZUS działa z urzędu, a nie na wniosek seniora. W praktyce oznacza to, że:

• każdy emeryt, którego decyzja zapadła w czerwcu 2009–2019, zostanie objęty przeliczeniem,
• ZUS ma na to 3 miesiące od 1 stycznia 2026 r.,
• decyzja trafi pocztą lub przez PUE ZUS,
• i – co najważniejsze – nowe świadczenie nie może być niższe niż dotychczasowe.

To tzw. „zasada bezpieczeństwa” (art. 2 ust. 4 ustawy). Dzięki niej seniorzy nie muszą obawiać się, że po korekcie ich emerytura spadnie.

Kogo nie dotyczy przeliczenie emerytur w 2026 roku

Nie każdy senior zobaczy wzrost. Zgodnie z art. 1 i 2 ustawy, przeliczenie nie obejmie:

• osób, które złożyły wniosek o emeryturę w czerwcu po 2019 r.,
• emerytów, którym ZUS już wcześniej dokonał korekty z tytułu wyroku TK (z 2021 r.),
• osób, które otrzymują świadczenie pomostowe lub nauczycielskie kompensacyjne,
• rencistów, którzy nie mieli związku z „czerwcowym” wyliczeniem.

ZUS nie będzie też wszczynał nowych postępowań w takich sprawach (art. 6 ustawy).

Co z osobami, które wciąż pracują

Ustawa nie ogranicza prawa do dalszej aktywności zawodowej. Jeśli emeryt z „czerwcowego rocznika” wciąż pracuje i odprowadza składki, po przeliczeniu może złożyć dodatkowy wniosek o ponowne ustalenie wysokości (na zasadach ogólnych, art. 108 ustawy o FUS).

ZUS potwierdza, że te dwa procesy się nie wykluczają: przeliczenie z ustawy z 5 sierpnia 2025 r. nastąpi automatycznie, a dalsze przeliczenie – dopiero po złożeniu odrębnego wniosku.

Ile potrwa cały proces i kiedy pieniądze trafią na konta

Zgodnie z art. 3 ustawy, ZUS ma 3 miesiące od wejścia w życie przepisów, czyli od 1 stycznia 2026 r. Planowany harmonogram (na podstawie komunikatów ZUS):

Czy trzeba zapłacić podatek od wyrównania

Tak, ale tylko standardowy. Wyrównania z tytułu emerytur podlegają PIT-37, jak każde świadczenie z ZUS. Urząd zastosuje mechanizm tzw. „rozłożenia przychodu” – nadpłata za kilka miesięcy zostanie rozliczona w roku wypłaty, co ograniczy efekt podatkowy. Nie będzie konieczności składania dodatkowego wniosku – PIT 11A zostanie uwzględniony automatycznie.

Co z osobami, które przeszły na wcześniejszą emeryturę

Osoby, które pobierały wcześniejsze świadczenie (np. nauczycielskie lub górnicze), a później osiągnęły wiek emerytalny, również mogą zyskać. Jeśli bowiem nowa emerytura została przyznana w czerwcu, obowiązuje ta sama zasada waloryzacji.

ZUS przeliczy świadczenie odrębnie dla każdego etapu – najpierw dla wcześniejszej emerytury, potem dla właściwej.

W praktyce może to oznaczać nawet dwie korekty:

• z tytułu ustawy z 2025 r.
• z tytułu nowych składek odprowadzanych po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Dlaczego ustawa była potrzebna? Batalia o "czerwcowe emerytury"

Sprawa tzw. „czerwcowych emerytur” ciągnęła się od ponad dekady. W 2020 r. Rzecznik Praw Obywatelskich skierował wniosek do Trybunału Konstytucyjnego, wskazując, że zróżnicowanie waloryzacji ze względu na miesiąc złożenia wniosku narusza zasadę równości. TK w wyroku z 2021 r. (sygn. SK 20/19) przyznał rację emerytom.

Dopiero jednak w 2025 r. rząd wprowadził kompleksowe przepisy wykonujące ten wyrok – obejmujące nie tylko osoby żyjące, lecz także renty rodzinne po zmarłych świadczeniobiorcach.

Skutki dla budżetu państwa i ZUS - ile będzie kosztowało przeliczenie emerytur?

Ministerstwo Finansów szacuje, że koszt przeliczenia emerytur w 2026 r. wyniesie ok. 220 mln zł, z czego:

• 165 mln zł to bieżące podwyższenia świadczeń,
• 55 mln zł – wyrównania za 9 miesięcy 2025/2026.

To niewielki ułamek rocznych wydatków FUS (ponad 350 mld zł), ale dla poszczególnych emerytów różnica będzie odczuwalna. Zyska ok. 100 tys. osób, głównie kobiety (ok. 70 proc. beneficjentów).

Czy ZUS może się spóźnić z przeliczeniem emerytur

Teoretycznie nie. Art. 3 ustawy nakłada twardy termin trzymiesięczny, a jego przekroczenie może skutkować odsetkami ustawowymi. ZUS zapowiedział, że proces jest zautomatyzowany i wykorzystuje dane z systemu KSI ZUS, co minimalizuje ryzyko błędów.

Jednak w praktyce niewykluczone są opóźnienia w wysyłce decyzji papierowych – dlatego emeryci korzystający z konta PUE ZUS mogą otrzymać decyzję wcześniej w formie elektronicznej.

Co mogą zrobić seniorzy już teraz

Nie trzeba składać żadnych dokumentów, ale warto:

• zalogować się na PUE ZUS i sprawdzić, czy decyzja o emeryturze została wydana w czerwcu 2009–2019,
• upewnić się, że dane kontaktowe są aktualne,
• przechowywać dotychczasowe decyzje i dowody wpłat – mogą się przydać przy weryfikacji wyrównania,
• śledzić stronę internetową ZUS, gdzie będą publikowane komunikaty o terminach wypłat.