Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Zadania zlecone niedofinansowane
Chociaż zadania zlecone z zakresu administracji rządowej powinny być finansowane z budżetu państwa w wysokości koniecznej do ich wykonania, to samorządy od lat alarmują, że przekazywane im dotacje są zbyt niskie. Uzyskana kwota stanowi prawie 75 proc. roszczeń, które sięgnęły blisko 53,2 mln zł. Z analizy NIST wynika, że samorządy wygrywają w 80 proc. postępowań, ale nie zawsze uzyskują pełną kwotę.
„Gminy były najbardziej aktywnym typem JST, wnosząc 20 pozwów. Najwięcej sporów dotyczyło zadań z zakresu gospodarki nieruchomościami i spraw stanu cywilnego” – wskazuje NIST. W przypadku powiatów chodziło też m.in. o prawo o ruchu drogowym. Województwa podnosiły też kwestie niedofinansowania zadań z zakresu praw: wodnego czy łowieckiego.
/>
Według NIST brak precyzyjnych zasad kalkulacji kosztów zadań zleconych prowadzi do niestabilności lokalnych budżetów i nieprzewidywalności w podziale środków publicznych. W analizie zwraca się też uwagę, że udowodnienie przed sądem, że otrzymana dotacja była niewystarczająca, jest bardzo trudne. Postępowania sądowe są długotrwałe i kosztowne.
/>
Artur Goryszewski, skarbnik gminy Radzymin
Samorządy są zakładnikami władzy centralnej
Dochodzenie roszczeń bywa utrudnione i tylko nieliczne samorządy podejmują wysiłek dochodzenia środków w należytej wysokości. Tu pojawia się problem definiowania należytej wysokości. W sprawozdaniach budżetowych i projektach budżetów nie znajdziemy rzeczywistego obrazu sytuacji. W tym zakresie papier świadczy przeciwko samorządom. Inaczej być nie może, ponieważ takie dokumenty obarczone byłyby wadami formalnymi. Samorządy są niejako zakładnikami władzy centralnej – zadania zlecone to nierzadko istotne dla mieszkańców obszary naszej działalności usługowej. Czy mieszkaniec zrozumiałby, że referat spraw obywatelskich, wydający dowody osobiste, czy urząd stanu cywilnego, wydający akty zgonu, czynny będzie dwa dni w tygodniu, a finanse zadecydują o tym, że pochówek krewnego trzeba odłożyć w czasie? Zdajemy sobie sprawę, że te rozważania przyjmują charakter wybitnie akademicki.
W przypadku szacowania indywidualnych potrzeb wydatkowych samorządów, dla potrzeb określania wysokości subwencji w nowym systemie finansowania jednostek samorządowych, przyjęto różnicowanie oparte o koszty pracy charakteryzujące dany powiat. To rozwiązanie mogłoby uelastycznić stawki ryczałtowe za zadania zlecone. Wreszcie można pomyśleć o racjonalizacji udziału samorządów w dochodach z tytułu zadań zleconych. W zdecydowanej większości przypadków gminy zatrzymują z tego tytułu 5 proc. uzyskanych środków – to kwoty, które ledwie pokrywają koszty usług bankowych.
