Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Prawie 40 mld zł w lokalnych budżetach
Dane pochodzą ze sprawozdań jednostek samorządu terytorialnego. Na prawie 40 mld zł nadwyżki (39 539 mln zł) złożyły się dochody w łącznej kwocie prawie 250 mld zł (249 714 mln zł) i wydatki na poziomie nieco ponad 210 mld zł (210 175 mln zł). Jak podkreśla resort finansów, w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego, wykonanie dochodów było o 15,9% wyższe.Z kolei kwota zrealizowanych wydatków była wyższa o 8,1%.
Wykonane dochody bieżące samorządów były po II kwartałach 2025 r. wyższe niż wykonane wydatki bieżące (np. na wynagrodzenia) o ponad 49,5 mld zł, przy planowanej nadwyżce w wysokości niecałych 16,8 mld zł. Z kolei zadłużenie samorządów po pół roku wyniosło prawie 107 mld zł (107 490 mln zł ) i stanowiło 23% planowanych dochodów ogółem.
Lepszy wynik budżetów samorządów niż w poprzednich latach
Wynik za pierwsze półrocze 2025 r. jest lepszy niż w poprzednich latach. Dla porównania w 2023 r. II kwartały zakończyły się nadwyżką w wysokości niecałych 4,9 mld zł, przy planowanym deficycie w wysokości 55,4 mld zł. W 2024 r. nadwyżka wynosiła już 21,2 mld zł, przy planowanym deficycie na poziomie 40,6 mld zł.
Jednak chociaż w poprzednich latach za II kwartały również odnotowywane były nadwyżki, to na koniec roku samorządy były na minusie. Rok 2023 r. zamknęły deficytem w wysokości prawie 23 mld zł, chociaż planowały ponad 44,5 mld zł deficytu. Rok temu w lokalnych budżetach zabrakło natomiast znacznie mniej pieniędzy, bo 819 mln zł, przy planowanym deficycie w wysokości 28,9 mld zł.
Jak zakończy się ten rok? Widać pozytywną tendencję po reformie systemu finansowania samorządów, ale lokalni włodarze podkreślają, że dopiero pod koniec roku przyjdzie czas na rzetelne podsumowania - to wtedy zazwyczaj rozpędzają się wydatki majątkowe (inwestycje). Wciąż dużym znakiem zapytania jest finansowanie oświaty. Podczas lipcowego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego samorządowcy mówili, że na edukację może zabraknąć nawet kilkudziesięciu miliardów złotych.
/>
Piotr Tomaszewski, skarbnik miasta Bydgoszczy, członek Komisji Skarbników Unii Metropolii Polskich
W polskich samorządach w 2025 roku mamy do czynienia z inną strukturą przekazywanych środków z budżetu Państwa. Inną strukturą form: zdecydowanie więcej środków otrzymujemy z PIT i CIT kosztem subwencji.
Inna jest też struktura czasowa: znacznie więcej środków otrzymujemy w pierwszym półroczu. Po pierwszych sześciu miesiącach otrzymaliśmy, licząc proporcjonalnie, 59,9% planowanych rocznych dochodów z podanych tytułów a w roku ubiegłym było to 53,4%.
Proporcjonalnie licząc w przypadku Bydgoszczy oznacza to ok. 119,2 mln zł otrzymane wcześniej. Wynik operacyjny jest wyższy o kwotę 163 mln zł, ale to wynika z większych zwrotów VAT w pierwszej połowie roku.
Biorąc pod uwagę powyższe i zrealizowaną nadwyżkę operacyjną – to jest powodem lepszych wyników samorządu niż w roku ubiegłym. Można powiedzieć – po korektach – w ujęciu statystycznym, że sytuacja nie uległa zmianie w stosunku do dobrego 2024 roku.
Problemem dla samorządów nadal są szybko rosnące wydatki, rosnące kwotowo niedofinansowanie oświaty i nadal występujące niedofinansowanie zadań zleconych. Nie należy jednakże zapominać, że system został wdrożony w roku bieżącym i warunki stosowane w 2025 roku i przewidziane na rok 2026 nie są identyczne. Biorąc pod uwagę krytyczne uwagi dotyczące systemu determinant i wynikającego z nich systemu wyrównawczego nie można już dziś określić efektów na rok 2026. Zarówno MF jak i strona samorządowa zgodziły się, że konieczna jest weryfikacja efektów ustawy po 2026 roku. Dziś tą konieczność widać co najmniej tak samo wyraźnie.
