Subskrybuj nas na Youtube
Wynagrodzenie za pracę jest jednym z podstawowych praw przysługujących osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. 5 podstawowych praw, jakie przysługują pracownikowi w Polsce>> Pracodawca powinien je wypłacać co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie. W większości przypadków wynagrodzenie wypłaca się za pracę wykonaną, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości - jednak nie później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Dokładny termin przekazania pensji pracownikowi powinien być ustalony w przepisach wewnątrzzakładowych (regulamin pracy lub wynagradzania), w układzie zbiorowym lub w umowie o pracę. Jeśli dzień wypłaty jest dniem wolnym od pracy, pracodawca powinien wypłacić wynagrodzenie w dniu poprzedzającym.
Zasady wypłaty wynagrodzenia mają charakter bezwzględnie obowiązujący, pracodawca nie może więc tłumaczyć łamania przepisów nawet okolicznościami, na które firma nie miała wpływu, jak pogorszenie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Co więc może zrobić pracownik, który nie otrzymuje wynagrodzenia?
Skarga do PIP. Przede wszystkim pracownik ma prawo zgłosić problem do Państwowej Inspekcji Pracy, która z kolei może wszcząć postępowanie kontrolne i zażądać od pracodawcy złożenia odpowiednich wyjaśnień. Umowy i warunki bhp: 4 rzeczy, jakie skontroluje inspektor PIP w firmie>>
Jeżeli inspektor podczas kontroli uzna, że skarga była zasadna i świadczenie jest należne, nakaże pracodawcy wypłatę wynagrodzenia za pracę oraz innych świadczeń przysługujących pracownikowi, przy czym nakaz podlega natychmiastowemu wykonaniu. Co dokładnie może nakazać firmie inspektor pracy, dowiesz się tutaj>>
Dodatkowo za wykryte w firmie nieprawidłowości PIP może nałożyć na pracodawcę grzywnę w postaci mandatu w wysokości od 1 do 2 tys. zł, a jeśli firm popełniła wykroczenie co najmniej dwukrotnie w ciągu 2 lat od ostatniego ukarania - w wysokości do 5 tys. zł. Ponadto, jeśli winny nie chce przyjąć mandatu czy odmawia wypłaty pracownikowi zaległej pensji, inspektor może uznać to za wykroczenie przeciwko prawom pracownika, za które grozi kara grzywny (nakładana przez sąd) w wysokości od 1 tys. do 30 tys. zł.
Odsetki od nieterminowej wypłaty wynagrodzenia. Pracownik może również przed sądem domagać się od pracodawcy wypłaty zaległego wynagrodzenia wraz z odsetkami za czas opóźnienia. Odsetki przysługują także wtedy, gdy nie powstała szkoda po stronie zatrudnionego - powodem wystąpienia pracownika o odsetki jest samo pozbawione podstaw prawnych uniemożliwienie pracownikowi korzystania z jego pieniędzy.
Odsetki są naliczane od kwoty brutto od pierwszego dnia, kiedy pracodawca nie wypłacił wynagrodzenia. Jak orzekł Sąd Najwyższy (uchwała z 19 września 2002 r., III PZP 18/02), odsetki za czas opóźnienia w wypłacie wynagrodzenia za pracę przysługują pracownikowi także w części, od której pracodawca odprowadził składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Jednocześnie same odsetki nie podlegają opodatkowaniu ani oskładkowaniu.
Odszkodowanie od pracodawcy. Natomiast jśli pracownik wykaże, że w wyniku działań pracodawcy poniósł szkodę, przed sądem może domagać się też odszkodowania - ale musi wykazać, że w wyniku postępowania pracodawcy poniósł szkodę, określić jej rozmiar oraz wykazać związek przyczynowo-skutkowy między opóźnieniem w wypłacie wynagrodzenia wynagrodzenia a powstaniem tej szkody. W pozwie poszkodowany pracownik może wystąpić zarówno o zaległe wynagrodzenie, jak i o odszkodowanie za szkodę.
Ponadto odszkodowanie otrzyma także pracownik, który z powodu nieterminowych wypłat wynagrodzenia zdecyduje się odejść z pracy bez wypowiedzenia. Kiedy dokładnie pracownik może natychmiast zwolnić się z pracy, dowiesz się tutaj>> W tym wypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Odszkodowanie wyliczane jest jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, czyli w tym wypadku uwzględniając też zmienne składniki wynagrodzenia wypłacone w okresie bezpośrednio poprzedzającym moment nabycia prawa do odszkodowania. Zobacz, jak obliczyć ekwiwalent za urlop wypoczynkowy w 2017 roku>> Od tego odszkodowania nie nie potrąca się składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, a także zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.