Dynamiczne taryfy za energię to nowy model rozliczania, w którym cena prądu zmienia się w czasie rzeczywistym, najczęściej co godzinę, w zależności od notowań na giełdzie energii.

Czym są dynamiczne taryfy za energię i kiedy wchodzą w życie?

W przeciwieństwie do stałych taryf (takich jak G11 czy G12), w których stawka jest ustalana z wyprzedzeniem i obowiązuje przez dłuższy czas, w taryfach dynamicznych koszt jednej kilowatogodziny może być inny rano, inny w południe, a jeszcze inny wieczorem. Dzięki temu konsumenci zyskują możliwość obniżenia rachunków za prąd, jeśli dostosują swoje zużycie do godzin, w których energia jest tańsza.

Nowe przepisy, które wejdą w życie w 2026 roku, zobowiążą wszystkich sprzedawców energii elektrycznej w Polsce do oferowania taryf dynamicznych odbiorcom końcowym. Warunkiem skorzystania z takiego rozwiązania będzie posiadanie licznika zdalnego odczytu, który umożliwia rejestrowanie zużycia energii w krótkich odstępach czasu i przekazywanie tych danych bezpośrednio do operatora. W praktyce oznacza to, że dynamiczne taryfy będą dostępne przede wszystkim dla tych gospodarstw domowych, które są wyposażone w nowoczesną infrastrukturę pomiarową – a zgodnie z planami, do 2028 roku takie liczniki ma mieć większość Polaków.

Jak działają taryfy dynamiczne w praktyce?

Taryfy dynamiczne opierają się na bieżących notowaniach cen energii na rynku hurtowym, najczęściej z Rynku Dnia Bieżącego (RDB). Cena za kilowatogodzinę może się zmieniać co godzinę, a w przyszłości nawet częściej, np. co 15 minut. Oznacza to, że rachunek za prąd jest bezpośrednio zależny od momentu, w którym energia została zużyta. Najtańszy prąd przypada zazwyczaj na godziny nocne, weekendy lub okresy w ciągu doby, kiedy na najwyższych obrotach działają instalacje OZE, natomiast najwyższe ceny mogą występować w dni robocze rano i późnym popołudniem, gdy zapotrzebowanie jest największe.

Aby taryfa dynamiczna mogła działać, niezbędne jest posiadanie licznika zdalnego odczytu, który rejestruje zużycie energii w krótkich przedziałach czasowych i automatycznie przekazuje dane do operatora. Klient ma dostęp do aktualnych cen przez specjalne aplikacje lub portale online, co umożliwia świadome planowanie zużycia, na przykład uruchamianie pralki, zmywarki czy ładowarki do samochodu w godzinach, gdy energia jest najtańsza. Cały system opiera się więc na elastycznym podejściu do korzystania z prądu oraz na aktywnym zarządzaniu zużyciem we własnym domu.

Korzyści i ryzyka związane z taryfami dynamicznymi

Główną korzyścią taryf dynamicznych jest możliwość płacenia niższych rachunków za energię dzięki przenoszeniu zużycia na godziny, gdy ceny są najniższe. Dotyczy to np. uruchamiania energochłonnych urządzeń w nocy lub w weekendy. Osoby, które mają możliwość elastycznego korzystania z prądu, np. pracujące zdalnie, posiadające domowe magazyny energii lub instalacje fotowoltaiczne, mogą optymalizować zużycie i unikać kosztownych godzin szczytu. Dodatkową zaletą jest większa świadomość energetyczna użytkowników, którzy na bieżąco widzą, ile kosztuje ich zużycie i mogą łatwiej je kontrolować.

Z drugiej strony, taryfy dynamiczne niosą ryzyko wyższych opłat, jeśli konsument nie dostosuje się do zmiennego rytmu cen. W godzinach szczytu, np. zimą w godzinach porannego i wieczornego zapotrzebowania, stawki mogą być znacznie wyższe niż w tradycyjnych taryfach. Osoby, które mają stały harmonogram dnia, ogrzewają domy elektrycznie lub nie mają dostępu do aplikacji monitorujących ceny, mogą mieć trudności z optymalnym zarządzaniem zużyciem. W efekcie rachunki mogą wzrosnąć, jeśli energia będzie zużywana głównie w drogich godzinach.

Dla kogo dynamiczne taryfy będą najbardziej opłacalne?

Dynamiczne taryfy będą najbardziej opłacalne dla tych gospodarstw domowych, które mają możliwość elastycznego zarządzania zużyciem energii. Korzyści mogą odczuć szczególnie właściciele domów jednorodzinnych wyposażonych w urządzenia energochłonne, takie jak pompy ciepła, bojlery elektryczne czy ładowarki do samochodów elektrycznych. Jeżeli takie urządzenia można uruchamiać w godzinach, gdy energia jest tańsza, oszczędności mogą być znaczące. Taryfy dynamiczne będą też atrakcyjne dla osób korzystających z instalacji fotowoltaicznych lub domowych magazynów energii, ponieważ dzięki nim możliwe jest częściowe uniezależnienie się od godzin szczytu cenowego.

Zaletę z taryf dynamicznych odniosą również użytkownicy rozwiązań typu smart home, czyli inteligentnych systemów zarządzania energią. Dzięki automatyzacji możliwe jest programowanie działania sprzętów domowych w oparciu o prognozy cen energii, bez konieczności ręcznego włączania i wyłączania urządzeń. W praktyce jednak mieszkańcy bloków, osoby o sztywnym rytmie dnia lub bez możliwości zmiany godzin zużycia energii mogą nie odczuć większych korzyści z dynamicznych taryf. Kluczowe znaczenie ma więc profil zużycia energii i gotowość do aktywnego zarządzania nią.

Co trzeba zrobić, żeby skorzystać z dynamicznej taryfy?

Aby skorzystać z dynamicznej taryfy za energię, konieczne będzie spełnienie kilku warunków technicznych i formalnych. Podstawą jest posiadanie licznika zdalnego odczytu. Gospodarstwa domowe, które jeszcze nie mają takiego licznika, będą musiały poczekać na jego instalację – zgodnie z harmonogramem, do 2028 roku mają one znaleźć się w większości domów w Polsce. Po spełnieniu tego warunku, konsument będzie mógł złożyć wniosek o zmianę taryfy u swojego sprzedawcy energii, wybierając opcję rozliczenia dynamicznego.

W praktyce korzystanie z taryfy dynamicznej wiąże się także z potrzebą bieżącego monitorowania cen energii. Operatorzy i sprzedawcy będą udostępniać dane o aktualnych i prognozowanych stawkach – najczęściej w aplikacjach mobilnych lub na portalach internetowych. Aby realnie obniżać koszty, użytkownik powinien dostosowywać godziny zużycia energii do momentów, w których ceny są najniższe. Pomocne będą tu harmonogramy działania urządzeń elektrycznych, programatory czasowe lub systemy automatyzacji smart home. Osoby, które nie chcą lub nie mogą regularnie analizować cen, powinny rozważyć, czy taki model rozliczenia będzie dla nich opłacalny.