Renta alkoholowa może być przyznana, jeśli nadużywanie alkoholu doprowadziło do fizycznego uszczerbku na zdrowiu, który wpływa na zdolność do podjęcia pracy. Jednak samo rozpoznanie alkoholizmu nie gwarantuje automatycznego przyznania renty alkoholowej. Konieczne jest spełnienie określonych kryteriów. Jakie więc warunki trzeba spełnić?
Rentę alkoholową można opisać jako rodzaj świadczenia przyznawanego przez Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) osobom, które ze względu na swoje zdrowie nie są w stanie pracować (częściowo lub całkowicie). Aby otrzymać taką rentę, konieczne jest wykazanie pogorszonego stanu zdrowia wynikającego z różnych schorzeń, w tym również alkoholizmu.
Renta alkoholowa. Dla kogo?
Osoby dotknięte skutkami alkoholizmu mogą starać się o rentę alkoholową w przypadku niemożności podjęcia pracy zarobkowej. Jednak przyznawanie takiej renty zależy od indywidualnej oceny stanu zdrowia osoby chorej.
ZUS może przyznać rentę z powodu częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy na podstawie oceny stanu zdrowia ubezpieczonego oraz jego zdolności do podjęcia pracy. Istnieją określone kryteria, w tym uzyskanie orzeczenia o niezdolności do pracy, osiągnięcie wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego zależnego od wieku oraz wykazanie, że niezdolność do pracy wystąpiła w odpowiednich okresach. W przypadku ubiegania się o rentę alkoholową, decyzję o jej przyznaniu podejmuje lekarz orzecznik oraz komisja lekarska. Dodatkowo ZUS może zlecić przeprowadzenie kontroli przez lekarza orzecznika.
Ile wynosi renta alkoholowa w 2024 roku?
1 marca 2024 roku emerytury i renty zostały zwaloryzowane o 12,12%. Dotyczy to także renty alkoholowej. Tym samym świadczenie to w przypadku częściowej niezdolności do pracy wynosi obecnie 1335,72 zł, natomiast renta w przypadku całkowitej niezdolności do pracy - 1780,96 zł, a więc wzrosła o 252,28 zł.
Renta alkoholowa. Jakie warunki trzeba spełnić?
Świadczenie przyznawane jest w przypadku częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy w związku z pogorszeniem stanu zdrowia spowodowanym różnymi schorzeniami, w tym chorobą alkoholową. Osoba całkowicie niezdolna do pracy to taka, która straciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Natomiast osoba częściowo niezdolna do pracy to taka, która straciła w znacznym stopniu zdolność do pracy zgodnej z jej kwalifikacjami.
Aby osoby dotknięte chorobą alkoholową mogły ubiegać się o rentę, muszą spełnić określone warunki. Samo wystąpienie alkoholizmu nie jest wystarczające. Istotne jest udowodnienie, że spowodował on dodatkowe schorzenia, które znacząco pogorszyły stan zdrowia, prowadząc do częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy. W przypadku choroby alkoholowej mogą to być przede wszystkim marskość wątroby, zespół Otella, przewlekłe zapalenie trzustki czy uszkodzenie układu nerwowego. Warunki uzyskania renty obejmują m.in.:
- uzyskanie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS,
- posiadanie odpowiedniego łącznego stażu ubezpieczeniowego (łącznie z okresami składkowymi i nieskładkowymi),
- powstanie niezdolności do pracy w jednym z następujących okresów: składkowym, nieskładkowym, nie później niż 18 miesięcy od zakończenia okresu składkowego lub nieskładkowego.
Aby otrzymać orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, konieczne jest uzyskanie od lekarza zaświadczenia o stanie zdrowia (formularz OL-9). Może to być lekarz pierwszego kontaktu lub specjalista. Wraz z tym zaświadczeniem i innymi niezbędnymi dokumentami należy udać się do oddziału ZUS. Po złożeniu wniosku ZUS wyznaczy termin przeprowadzenia komisji lekarza orzecznika. To właśnie komisja podejmie decyzję, czy wnioskujący jest całkowicie lub częściowo niezdolny do pracy. Jeśli tak, zostanie wydane orzeczenie o niezdolności do pracy.
Wymagany okres składkowy, aby ubiegać się o rentę alkoholową, zależy od wieku wnioskującego w chwili powstania niezdolności do pracy. Według kryteriów:
- Osoba w wieku poniżej 20 lat musi posiadać 1 rok składkowy.
- Osoby w wieku od 20 do 22 lat muszą mieć co najmniej 2 lata składkowe.
- Osoby w wieku od 22 do 25 lat muszą posiadać co najmniej 3 lata składkowe.
- Osoby w wieku od 25 do 30 lat muszą mieć co najmniej 4 lata składkowe.
- Osoby w wieku powyżej 30 lat muszą mieć co najmniej 5 lat składkowych. Jednak te 5 lat składkowych muszą przypadać na ostatnie 10 lat przed złożeniem wniosku o rentę lub przed dniem, w którym wystąpiła niezdolność do pracy.
Warunek ten nie musi być spełniony, gdy:
- Kobieta, której lekarz stwierdził całkowitą niezdolność do pracy, posiada co najmniej 25 lat stażu składkowego.
- Mężczyzna, który został uznany przez lekarza za całkowicie niezdolnego do pracy, ma co najmniej 30 lat stażu składkowego.
Dodatkowo, osiągnięcie wymaganego okresu składkowego nie jest konieczne, jeśli:
- Niezdolność do pracy wynika z wypadku przy pracy lub w drodze do lub z pracy.
- Osoba została objęta ubezpieczeniem i doznała wypadku przed ukończeniem 18 lat lub w ciągu 6 miesięcy od ukończenia nauki w szkole średniej.
Tyle ZUS wypłacił rent alkoholowych
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odpowiedziało na pytanie poselskie Jarosława Sachajki (Kukiz’15), ujawniając, że w 2022 roku wydano 53,1 milionów złotych na renty związane z niezdolnością do pracy spowodowaną chorobą alkoholową. 3 tysiące osób otrzymywało świadczenie w wysokości 1588 złotych.
Liczba rent alkoholowych wypłacanych przez resort rodziny maleje każdego roku. W 2021 roku korzystało z tego świadczenia 3,5 tysiąca osób, rok wcześniej 3,8 tysiąca, a w 2019 roku 4,3 tysiąca osób.