Drastyczny wzrost liczby nauczycieli korzystających z tego urlopu. Kto i kiedy może go otrzymać?

Według danych Ministerstwa Edukacji Narodowej w ciągu ostatnich trzech lat o 40 proc. wzrosła liczba wniosków nauczycieli o urlopy dla poratowania zdrowia. Co trzeba zrobić, aby uzyskać urlop? Komu i na jakich warunkach przysługuje?

Trzy lata i 40-procentowy wzrost

Jak podaje Radio Zet, Związek Nauczycielstwa Polskiego otrzymał od resortu edukacji niepokojące statystyki, dotyczące rosnącej liczby przyznawanych wniosków o nauczycielski urlop zdrowotny. Zgodnie ze statystykami MEN najmocniejszą tendencję wzrostową zanotowano w 2022 i 2023 roku. W 2020 roku z rocznego urlopu dla poratowania zdrowia skorzystało 10 448 nauczycieli. Rok później niewiele więcej, bo 10 702 osób. W 2022 roku była to już grupa 12 296 nauczycieli, a w zeszłym roku rekordowa liczba 14 407 osób.

Tendencję wzrostową skomentował na łamach Radia Zet Marek Ćwiek, prezes Okręgu Łódzkiego ZNP mówiąc m.in. o skutkach nauczania zdalnego w trakcie pandemii COVID-19 oraz o rosnącej średniej wieku nauczycieli (obecnie zbliżającej się do 50 lat). Wiceprezes Zarządu Głównego ZNP Urszula Woźniak przypomniała z kolei o wyzwaniach związanych m.in. z licznymi reformami oświaty, integracją uczniów ukraińskich i walką o podwyżki pensji. "Takie warunki przekładają się na stres, zmęczenie, w końcu wypalenie zawodowe" – wyjaśniła wiceprezes ZNP.

Urlop dla poratowania zdrowia – kluczowe warunki przyznania

Z urlopu dla poratowania zdrowia korzystają m.in. sędziowie, strażacy i nauczyciele akademiccy. W każdej z grup zawodowych ten typ urlopu jest przyznawany na określonych warunkach. Nauczyciel wnioskujący o urlop dla poratowania zdrowia musi:

• być zatrudnionym na pełen etat i pracować na umowę na czas nieokreślony,
• pracować nieprzerwanie od co najmniej 7 lat w szkole w wymiarze nie niższym niż ½ obowiązkowego wymiaru zajęć (łączne okresy niezdolności do pracy nie mogą przekraczać 6 miesięcy),
• posiadać skierowanie lekarza rodzinnego na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową, lub orzeczenie lekarza medycyny pracy o konieczności udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia.

Z urlopu nie skorzystają nauczyciele, którzy nie spełniają powyższych warunków. Prawo do tego urlopu nie przysługuje również nauczycielom uprawnionym do świadczeń emerytalnych.

Jakie schorzenia uprawniają do uzyskania urlopu dla poratowania zdrowia?

Urlop jest udzielany pracownikowi, który musi wyleczyć schorzenie związane z chorobą zawodową. W przypadku nauczycieli mowa dokładnie o urlopie przyznawanym w celu:

• leczenia choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej,
• leczenia choroby, w której powstaniu czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy odgrywają istotną rolę,
• odbycia leczenia uzdrowiskowego lub rehabilitacji uzdrowiskowej.

Karta Nauczyciela nie precyzuje o jakich schorzeniach mowa. Wiadomo jednak, że w trakcie urlopu dla poratowania zdrowia można leczyć choroby, które powstały na skutek określonych warunków pracy (w tym wypadku w szkole). Choroby zawodowe typowe dla środowiska pracy nauczycielskiej będą związane m.in. z narządem mowy. Mogą dotyczyć także sfery psychicznej – stresu, depresji lub wypalenia zawodowego.

Na jak długo można otrzymać urlop dla poratowania zdrowia?

Urlop dla poratowania zdrowia może być przyznawany wielokrotnie, ale jednorazowo na okres nie dłuższy niż 1 rok. Pierwszy urlop może zostać przyznany po przepracowaniu co najmniej 7 lat w szkole. Do kolejnego musi upłynąć min. 12 m-cy.

Urlop dla poratowania zdrowia a wynagrodzenie nauczyciela

Pobyt na urlopie zdrowotnym jest płatny. Nauczycielowi przysługuje pełne, podstawowe wynagrodzenie zasadnicze, świadczenia ze stosunku pracy oraz wybrane dodatki (tu m.in. dodatek za wysługę lat). Przebywający na urlopie nie może podjąć zatrudnienia (umowa o pracę, umowy cywilnoprawne, działalność gospodarcza, prowadzenie gospodarstwa rolnego w celach zarobkowych). Za pobieranie wynagrodzenia w trakcie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia wraz z wynagrodzeniem z dodatkowego stosunku pracy można otrzymać zarzuty karne.

Jakie dokumenty należy złożyć?

Otrzymanie urlopu wymaga złożenia pisemnego wniosku do dyrektora szkoły. Jeżeli zostały spełnione wszystkie warunki formalne, dyrektor w ciągu 7 dni od otrzymania wniosku wydaje skierowanie na badania do lekarza medycyny pracy. Wniosek można również składać razem ze skierowaniem od lekarza rodzinnego (tu np. skierowanie na leczenie uzdrowiskowe). Dyrekcja szkoły ma prawo do złożenia odwołania od orzeczenia lekarskiego, które złożył nauczyciel. Podobne prawo przysługuje nauczycielowi – odwołanie można złożyć jeżeli dyrektor szkoły nie wyrazi zgody na udzielenie urlopu.