Rozporządzenie o ograniczeniu prac domowych weszło już w życie. Resort edukacji opublikował także dwa "manuale", czyli – zapowiadane już wcześniej – informatory dla nauczycieli dotyczące zmian w zasadach zadawania prac domowych. Jakie informacje podano w publikacjach?
Koniec prac domowych? Rozporządzenie MEN weszło w życie
Od początku kwietnia w szkołach publicznych obowiązują ograniczenia w zadawaniu prac domowych. W przypadku uczniów klas I-III szkół podstawowych obowiązuje zakaz zadawania prac domowych pisemnych i praktyczno-technicznych. Wyjątkiem są ćwiczenia usprawniające małą motorykę. W przypadku uczniów klas IV-VIII szkół podstawowych prace domowe są nieobowiązkowe, nie podlegają również ocenie (poza informacją zwrotną od nauczyciela).
3 kwietnia podczas wspólnej konferencji przedstawicieli resortu edukacji i Instytutu Badań Edukacyjnych przypomniano o nowym rozporządzeniu i poinformowano o dokumentacji przygotowanej dla nauczycieli. Minister edukacji Barbara Nowacka podkreśliła, że uczniowie zyskają czas na rozwijanie własnych zainteresowań, a nieobowiązkowe prace domowe wytyczą kierunek w stronę nowoczesnej szkoły.
Precyzyjne zasady: Kto nie będzie musiał odrabiać prac domowych?
Ze strony MEN można już pobrać dwa informatory p.t. "Jak wspierać uczniów w samodzielnym uczeniu się". Przygotowano dwie wersje dokumentu – pierwszy dla nauczycieli uczniów klas I-III szkół podstawowych, drugi dla uczących klasy IV-VIII. Obydwa dokumenty zawierają precyzyjne wyjaśnienia odnośnie nowych zasad zadawania i oceniania prac domowych:
Klasy I-III:
- "W klasach I–III szkoły podstawowej Nauczyciel może zadać pracę domową, która ma na celu usprawnianie motoryki małej ucznia. Takie ćwiczenia są wówczas obowiązkowe dla ucznia.
- Nauczyciel może, ale nie musi ustalić oceny za pracę domową mającą na celu usprawnianie motoryki małej.
- Nauczyciel nie może zadać innej pracy domowej pisemnej.
- Nauczyciel nie może zadać pracy domowej praktyczno-technicznej do wykonania w czasie wolnym.
- Prace pisemne i praktyczno-techniczne, z których jest ustalana ocena, powinny być wykonywane w czasie zajęć szkolnych i pod nadzorem nauczyciela".
Klasy IV-VIII:
- "W klasach IV–VIII szkoły podstawowej Nauczyciel może zadać uczniowi pracę domową pisemną lub praktyczno-techniczną pracę domową. Taka praca, wykonana w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych, nie jest dla ucznia obowiązkowa.
- Nauczyciel nie może ustalić z tej pracy oceny (nie wystawia stopnia).
- Nauczyciel ma obowiązek sprawdzić zadaną i wykonaną przez ucznia pracę domową i udzielić mu informacji zwrotnej.
- Informacja zwrotna powinna wskazywać uczniowi, co robi dobrze, co i jak wymaga poprawy oraz jak powinien dalej się uczyć (zgodnie z § 12 rozporządzenia, o którym mowa)".
Co zawierają "manuale o pracach domowych"?
Dokument przygotowany przez MEN i IBE to ogólna instrukcja przeznaczona głównie dla nauczycieli i dyrektorów szkół. Docelowo informator ma składać się z trzech części – na stronie MEN opublikowano dwie (pojawi się jeszcze informator o szkołach ponadpodstawowych). Zapowiedziano także publikację vademecum z poradami skierowanymi do uczniów i rodziców. W informatorach, oprócz doprecyzowania zasad nowego rozporządzenia, zdefiniowano m.in. pojęcia:
- pracy domowej jako "zadania, które uczeń wykonuje po zakończeniu zajęć dydaktycznych, najczęściej w domu, z zachowaniem własnego tempa, metod i czasu realizacji",
- pisemnych i praktyczno-technicznych prac domowych – przykłady: "dłuższe wypowiedzi, jak np. rozprawka czy streszczenie, wypełnianie zeszytu ćwiczeń, rozwiązywanie zadań matematycznych, wreszcie przygotowywanie prac w rodzaju makiet, modeli, prezentacji multimedialnych itp."
W uwagach do zadań z motoryki małej (wciąż będą obowiązkowe dla uczniów klas I-III) zalecono – oprócz prac zadawanych przez nauczyciela – m.in. "wszelkie ćwiczenia dłoni i palców (np. wydzieranki, lepienie z plasteliny, malowanie na dużych powierzchniach), zabawy (np. budowanie z klocków, nawlekanie koralików) lub codzienne czynności, jak zapinanie guzików czy zagniatanie ciasta".
Informatory MEN o pracach domowych dla nauczycieli zawierają wskazówki odnośnie zasad i metod oceniania prac domowych. Skupiono się głównie na zasadach formułowania informacji zwrotnej (podano także przykłady). Nauczyciele mogą również zapoznać się z przykładami kart prac domowych, które będą spełniać już obowiązujące zasady rozporządzenia MEN (tu m.in. nauka rymowanki ortograficznej, karta obserwacji rośliny, plakat z cytatami z lektury obowiązkowej, projekt makiety średniowiecznego miasta). Podano także wskazówki dla rodziców odnośnie wspierania uczniów w samodzielnym przygotowaniu do lekcji.