Karta Nauczyciela na tyle skutecznie chroni stosunek pracy nauczycieli dyplomowanych, mianowanych i kontraktowych, że nawet jeśli nierzetelnie wykonują swoją pracę, takiego pedagoga bardzo trudno jest pozbawić stanowiska.
Zwolnienie z powodu zmian w szkole
Zdecydowanie najwyższa ochrona obowiązuje w przypadku nauczycieli dyplomowanych i mianowanych. O ile pedagog nie odchodzi na własny wniosek lub na podstawie porozumienia stron, dyrektor szkoły może zrezygnować ze współpracy z podwładnym w razie tzw. zmian organizacyjnych w szkole - chodzi o całkowitą lub częściową likwidację szkoły, albo z powodu zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole czy zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć.
Dyrektor, decydując się usunąć takiego nauczyciela, musi kierować się obiektywnymi, jasnymi kryteriami - powinien wziąć pod uwagę między innymi kwalifikacje zawodowe pedagoga, ocenę tego, jak się wywiązuje ze swoich obowiązków, opinię współpracowników i rodziców oraz stosunek do dyscypliny pracy (spóźnienia, nieobecności itp.). Ponadto, jeśli pedagog należy do organizacji związkowej, musi ona zostać o tym poinformowana.
Okres wypowiedzenia przy zwolnieniu z powodów organizacyjnych wynosi trzy miesiące, jednak można go skrócić nawet do miesiąca, jeżeli nauczycielowi pozostałe dwa miesiące zostaną zrekompensowane pieniężnie - sumę wylicza się tak, jak ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Zobacz, jak obliczyć ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy>>
Kiedy chory nauczyciel tarci pracę
Dyrektor szkoły może także rozstać się z nauczycielem dyplomowanym/mianowanym w razie przedłużającej się choroby, czyli jeśli czasowa niezdolność do pracy przekracza 182 dni. W szczególnie uzasadnionych wypadkach okres ten może być przedłużony o kolejne 12 miesięcy, o ile nauczyciel uzyska prawo do świadczenia rehabilitacyjnego lub zostanie mu udzielony urlop dla poratowania zdrowia. Więcej o zwolnieniu chorego nauczyciela przeczytasz tutaj>>
Nauczyciel dyplomowany/mianowany straci też pracę w razie uzyskania negatywnej oceny pracy. Z wnioskiem o sporządzenie takiej mogą wystąpić nauczyciele, kuratorium oświaty, gmina, rada szkoły lub rada rodziców, ale weryfikacja może być dokonana nie wcześniej niż po upływie roku od poprzedniej oceny. Dyrektor ma trzy miesiące na dokonanie oceny - jeśli jest negatywna, stanowi podstawę do rozwiązania z stosunku pracy z nauczycielem.
Stosunek pracy z nauczycielem dyplomowanym/mianowanym ulega również rozwiązaniu:
- w razie cofnięcia skierowania do nauczania religii w szkole;
- w razie nieusprawiedliwionego niezgłoszenia się nauczyciela na badanie okresowe lub kontrolne;
- w razie orzeczenia przez lekarza przeprowadzającego badanie okresowe lub kontrolne o niezdolności nauczyciela do wykonywania dotychczasowej pracy.
Nawet jeśli obiekcje dotyczące pracy nauczyciela są zgłaszane w trakcie roku szkolnego, wypowiedzenie wręcza mu się i tak pod koniec roku - z końcem maja, tak aby stosunek pracy uległ rozwiązaniu do 31 sierpnia (w praktyce najpóźniej można wręczyć wypowiedzenie do 31 lipca). Okres wypowiedzenia wynosi 3-miesiące lub też umowa wygasa z końcem miesiąca, gdy upływa okres czasowej niezdolności nauczyciela do pracy.
Jak zwolnić nauczyciela kontraktowego
W taki sam sposób można też zwolnić nauczyciela kontraktowego, który jest zazwyczaj zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony Ponadto można go zwolnić w każdym czasie i bez wypowiedzenia w razie niezdolności nauczyciela do pracy z powodu choroby trwającej dłużej niż jeden rok, chyba że w szczególnie uzasadnionych wypadkach lekarz leczący stwierdzi możliwość powrotu do pracy w zawodzie nauczyciela.
Jednak przede wszystkim dyrektor może pod koniec roku rozstać się z nauczycielem kontraktowym po prostu za trzymiesięcznym wypowiedzeniem. Ponadto nauczycielowi kontraktowemu, w związku z tym że jest zatrudniony a podstawie umowy o pracę, można wypowiedzieć stosunek pracy z zastosowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia, podając faktyczną i prawdziwą przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie nauczycielowi stosunku pracy. Jakie są przyczyny zwolnienia za wypowiedzeniem, dowiesz się tutaj>>
Nauczyciel dyplomowany/mianowany bez ochrony przedemerytalnej
Natomiast nauczyciel kontraktowy, ponieważ jest zatrudniony na podstawie o pracę, korzysta z ochrony kodeksu pracy dla osób w wieku przedemerytalnym, przysługującej pracownikom, którym do uzyskania wieku emerytalnego pozostało nie więcej niż 4 lata - nie mogą oni wtedy zostać zwolnieni z pracy. Zobacz, komu przysługuje ochrona przedemerytalna>>
Nauczyciela dyplomowany/mianowany już nie może skorzystać z tego przywileju. Potwierdził to Sąd Najwyższy między innymi w wyroku z 7 grudnia 2006 r. (I PZP 4/06), zaznaczając, że ochrona przedemerytalna nie dotyczy pozaumownych stosunków pracy, w tym stosunku pracy na podstawie mianowania.