SŁUŻBA ZDROWIA Syn otrzymał pilne skierowanie na rehabilitację medyczną. Lekarz zaordynował na nim 10 x UD – na brzuch z powodu rozstępów, 10 x ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha, 10 x ćwiczenia ogólnousprawniające – opowiada pani Zofia. – Skierowanie zostało wystawione jako pilne ze względów medycznych. W pierwszej przychodni syn otrzymał odpowiedź, że w tym roku nie ma możliwości ustalenia terminu na ćwiczenia, a termin UD (ultradźwięki) może być dopiero na grudzień. W drugiej również grudzień 2016. W trzeciej – kwiecień 2017 r., a w kolejnej powiedziano nam, że tak, terminy mają, ale dla ich poradni, zewnętrznych skierowań nie przyjmują. Czy stwierdzenie „pilne” ma jakiekolwiek znaczenie – pyta zmartwiona matka.
Krystyna Barbara Kozłowska rzecznik praw pacjenta / Dziennik Gazeta Prawna
Kolejność udzielania pacjentom świadczeń zdrowotnych ustalana jest na podstawie przepisów rozporządzenia ministra zdrowia z 26 września 2005 r. w sprawie kryteriów medycznych, jakimi powinni kierować się świadczeniodawcy, umieszczając pacjentów na listach oczekujących na udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej. Jak wyjaśnia Biuro Rzecznika Praw Pacjenta, absolutne pierwszeństwo mają rzecz jasna osoby znajdujące się w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia. Natomiast zgodnie z paragrafem 1 wspomnianego rozporządzenia świadczeniodawca umieszcza pacjenta na liście oczekujących, biorąc pod uwagę następujące kryteria medyczne oparte na aktualnej wiedzy:

jego stan zdrowia,rokowania co do dalszego przebiegu choroby,choroby współistniejące mające wpływ na tę, z powodu której ma być udzielone świadczenie,zagrożenia wystąpienia, utrwalenia lub pogłębienia niepełnosprawności.

Stosując wymienione kryteria medyczne, świadczeniodawca kwalifikuje pacjenta do jednej z dwóch kategorii medycznych:

przypadek pilny – jeżeli istnieje konieczność pilnego udzielenia świadczenia ze względu na dynamikę procesu chorobowego i możliwość szybkiego pogorszenia stanu zdrowia lub znaczącego zmniejszenia szans na powrót do zdrowia, „przypadek stabilny” – kiedy pacjent nie znajduje się w stanie nagłym i nie został zakwalifikowany jako przypadek pilny.

W przypadku świadczeń specjalistycznych udzielanych w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej, na które wymagane jest skierowanie, świadczeniodawca bierze pod uwagę kategorię medyczną (jeżeli została określona) wskazaną na skierowaniu wystawionym przez lekarza kierującego. Pacjentów zakwalifikowanych do kategorii medycznej „przypadek pilny” umieszcza się na liście oczekujących przed tymi, którzy zostali sklasyfikowani jako „przypadek stabilny”. Jeśli jednak pacjent był w kategorii „przypadek stabilny”, a w trakcie oczekiwania na świadczenie stan jego zdrowia się pogorszył, powinien niezwłocznie zgłosić się do lekarza celem ewentualnej weryfikacji kategorii medycznej.
Świadczeniodawca, na podstawie przedstawionego skierowania oraz wymienionych kryteriów, powinien wpisać pacjenta w kolejnej pozycji prowadzonej przez siebie listy oczekujących na udzielenie świadczenia i poinformować pisemnie o terminie, uzasadniając przyczynę jego wyboru. Należy jednak pamiętać, że jeśli pacjent otrzymał skierowanie na rehabilitację jako przypadek pilny, lekarz rehabilitacji w placówce, w której zostało ono złożone, powinien dokonać ponownej kwalifikacji i określić, czy chory wymaga rehabilitacji pilnie, czy może czekać w kolejce.
Pacjent ma prawo wyboru placówki medycznej udzielającej ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych spośród wszystkich, które zawarły umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Oznacza to, że na podstawie skierowania może leczyć się w wybranej placówce na terenie całego kraju. Warto o tym pamiętać, ponieważ często zdarza się, że w dużych miastach albo w bardzo znanych ośrodkach kolejki są rzeczywiście długie. W mniejszych miejscowościach lub w innych placówkach czas oczekiwania na wizytę lub zabieg może być zdecydowanie krótszy.
Informację o czasie oczekiwania na realizację konkretnego świadczenia zdrowotnego w placówkach na terenie danego województwa, w danej miejscowości można znaleźć na stronie internetowej Narodowego Funduszu Zdrowia pn. Ogólnopolski Informator o Czasie Oczekiwania na Świadczenia Medyczne pod adresem: www.kolejki.nfz.gov.pl.
PORADA EKSPERTA
W ambulatoryjnej opiece specjalistycznej świadczenia zdrowotne udzielane są według kolejności zgłoszeń. Ponadto świadczeniodawca jest zobowiązany zapewnić rejestrację pacjentów na podstawie zgłoszenia osobistego, telefonicznego oraz za pośrednictwem osoby trzeciej. Zapisu można dokonać dowolnie wybranego dnia w godzinach pracy rejestracji. Podkreślę, że niedopuszczalne jest ustalanie przez świadczeniodawcę konkretnego terminu, w którym pacjenci mogą dokonać rejestracji do lekarza – działania takie są niezgodne z prawem.
Jeśli pacjent uważa, że jego prawo do świadczeń zdrowotnych nie jest właściwie realizowane, w pierwszej kolejności powinien złożyć skargę do kierownika placówki. On bowiem ponosi odpowiedzialność za zarządzanie zakładem opieki zdrowotnej i właściwą realizację świadczeń.
Najlepiej, jeśli zrobi to pisemnie, ponieważ wtedy kierownik będzie zobligowany udzielić odpowiedzi na piśmie. Jeśli pacjent uzna, że odpowiedź udzielona przez dyrektora szpitala jest niewystarczająca, może zwrócić się do właściwego Wojewódzkiego Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia, który nadzoruje placówki medyczne w zakresie prowadzenia list oczekujących.
Podkreślę, że w każdej sytuacji, w której pacjent podejrzewa, że naruszono jego prawa, powinien skontaktować się z biurem Rzecznika Praw Pacjenta, korzystając z ogólnopolskiej bezpłatnej infolinii – 800 190 590 – czynnej od poniedziałku do piątku w godz. 9–21. Dyżurujący specjaliści na bieżąco udzielą odpowiedzi na pytania oraz poinformują o możliwych sposobach działania w konkretnej sytuacji, wskażą przysługujące środki prawne, a w razie potrzeby podejmą natychmiastową interwencję.
Podstawa prawna
Par. 1, par. 3 rozporządzenia ministra zdrowia z 26 września 2005 r. w sprawie kryteriów medycznych, jakimi powinni kierować się świadczeniodawcy, umieszczając świadczeniobiorców na listach oczekujących na udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2005 r. nr 200, poz. 1661). Art. 20 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 581 ze zm.).