Nasza gmina zamierza podjąć uchwałę w sprawie dopłat do ceny 1 m sześc. wody z taryfy zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków, którą zatwierdziła rada. Planujemy m.in. zapisy o przekazywaniu dopłaty miesięcznie w formie dotacji przedmiotowej dla gminnego zakładu (z wymogiem klasyfikacji budżetowej) po złożeniu rozliczenia sprzedanej wody. Ustalono też termin rozliczenia rocznego do 31 grudnia. Czy taka uchwała będzie prawidłowa?
Nie. Proponowane zapisy nie mogą zostać umieszczone w uchwale rady gminy w sprawie dopłaty. W omawianym przypadku powinny one znaleźć się w uchwale budżetowej. Podejmując odrębną uchwałę, gmina narazi się na jej unieważnienie przez regionalną izbę obrachunkową.
Treść zgodna z delegacją ustawową
Podstawą prawną uchwały powinien być art. 24 ust. 6 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (dalej: u.z.z.w.z.o.ś.). Stanowi on, że rada gminy może podjąć uchwałę o dopłacie dla jednej, wybranych lub wszystkich taryfowych grup odbiorców usług. Dopłatę przekazuje przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu. Co istotne, upoważnienie do podjęcia uchwały dotyczącej dopłat wiąże się bezpośrednio z zasadniczym przedmiotem regulacji zawartej w poszczególnych ustępach art. 24 u.z.z.w.z.o.ś., tj. kwestią cen usług (taryf) stosowanych przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, zatwierdzanych przez radę gminy w drodze uchwały. O ile zatwierdzanie taryf w drodze uchwały rady gminy jest obligatoryjne, o tyle kwestia dopłat pozostawiona została wyłącznemu jej uznaniu. Tylko więc od woli tego organu zależy, czy będą, czy też nie będą obowiązywały.
Na uwagę zasługuje jednak to, że norma upoważniająca do ustanowienia przez radę gminy dopłat do cen usług dostarczania wody i odprowadzania ścieków dla wybranych lub wszystkich grup odbiorców ma charakter zamknięty. Jedyną zatem materią podejmowanej uchwały powinna być wysokość dopłaty dla wszystkich lub niektórych grup odbiorców, a nie inne kwestie. Zatem jej treść musi pozostawać w zakresie delegacji ustawowej przysługującej temu organowi. Przejawem takiej koncepcji interpretacyjnej jest choćby stanowisko wynikające z uchwały Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie z 23 sierpnia 2011 r. (znak XVIII/3986/2011). Zaakcentowano w nim, że rada gminy, podejmując uchwałę o dopłacie do kosztów dostarczania wody mieszkańcom, a nie o dopłacie dla jednej, wybranych lub wszystkich taryfowych grup odbiorców usług, istotnie naruszyła przepisy ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Położono więc nacisk na właściwe wypełnienie delegacji ustawowej wynikającej z art. 24 ust. 6 u.z.z.w.z.o.ś.
Poza zasięgiem upoważnienia
Z tych względów budzi uzasadnione wątpliwości, czy proponowane przez gminę zapisy dotyczące m.in. przekazywania dopłaty miesięcznie w formie dotacji przedmiotowej dla gminnego zakładu (z klasyfikacją budżetową) po złożeniu rozliczenia sprzedanej wody i ustaleniu terminu rozliczenia rocznego do 31 grudnia będą pozostawać w zakresie ustawowej delegacji. Będzie to tym bardziej wątpliwe, że w prawomocnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 18 maja 2017 r. (sygn. akt I SA/Ol 238/17) podano, że: „(...) kwestia charakteru dopłaty (dotacja przedmiotowa) oraz sposobu jej przekazywania i rozliczania leży poza zakresem upoważnienia wynikającego z art. 24 ust. 6 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę”.
Podkreślono w nim również, że dopłaty – jako dotacje przedmiotowe – są wykazywane w treści uchwały budżetowej danej gminy. Co ponadto ważne, zgodnie z art. 214 w związku z art. 212 ustawy o finansach publicznych, w załącznikach do uchwały budżetowej zamieszcza się m.in. zestawienie planowanych kwot dotacji, w którym wyodrębnia się dotacje przedmiotowe, podmiotowe i celowe związane z realizacją zadań jednostki samorządu terytorialnego (art. 215 ust. 2). Poza tym wprost w nim zaakcentowano, że: „(...) kwestia przekazywania i rozliczania dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego (gdy inne ustawy nie stanowią inaczej) jest uregulowana w ustawie o finansach publicznych, odbywa się w trybie określonym przepisami od art. 247 do art. 252 o wykonywaniu budżetu jednostki samorządu terytorialnego”. Ostatecznie sąd zaaprobował także stanowisko RIO w Rzeszowie, że zasada wyłączności formalnej uchwały budżetowej rozumiana jako wymóg uchwalenia określonych norm prawnych tylko w drodze ich zamieszczenia w przyjmowanej uchwale budżetowej lub uchwale ją zmieniającej a contrario oznacza zakaz uchwalania treści prawnie zastrzeżonych dla uchwały budżetowej w drodze innych, zwykłych uchwał organu stanowiącego JST.
WAŻNE
Kwestię dopłat pozostawiono wyłącznemu uznaniu rady gminy. Tylko od woli tego organu zależy, czy uzna, że dopłaty będą lub nie będą obowiązywały.
Podstawa prawna
Art. 24 ust. 6 ustawy z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 328 ze zm.).
Art. 212, art. 214, art. 215 ust. 2, art. 247–252 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 ze zm.).
