Parę tygodni przed swoim ślubem mój pracownik złamał nogę, a później był na zwolnieniu lekarskim przez niemal pięć tygodni. Teraz, po powrocie i kilku dniach pracy, żąda wstecznie urlopu okolicznościowego za swój ślub. Nie uzasadnił, dlaczego chce go z tak dużym opóźnieniem. Czy ma do niego prawo?
Odpowiadając na to pytanie, trzeba się odnieść do regulacji rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. W par. 4–15 wymieniono przypadki zwolnień od pracy (urlop okolicznościowy). W par. 15 pkt 1 wskazano, że pracodawca jest zobowiązany zwolnić od pracy pracownika na 2 dni, m.in. w związku ze ślubem. Jak wynika z kolei z par. 16, za czas tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 297 kodeksu pracy. Zgodnie zaś z tym przepisem minister pracy i polityki socjalnej określi w drodze rozporządzenia m.in. sposób ustalania wynagrodzenia przysługującego w okresie niewykonywania pracy.
Warto przy tym zauważyć, że problematyka zbliżona zakresowo do opisanej wyżej była przedmiotem rozważań w piśmie z 7 marca 2012 r. departamentu prawa pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. W piśmie tym, na tle stosowania par. 15 ww. rozporządzenia, wskazano, że: „Okolicznościowe zwolnienie od pracy powinno zostać wykorzystane w czasie bezpośrednio związanym z wydarzeniem, które uzasadnia jego udzielenie. Istotny jest bowiem nie tylko związek przyczynowy, ale także związek czasowy z danym wydarzeniem”. Oznacza to, że co do zasady okolicznościowe zwolnienie od pracy powinno pokrywać się z datą zdarzenia lub zostać wykorzystane w niedługim od niego czasie, jeżeli pracownik udowodni, że ma z nim związek.
Również w doktrynie podkreśla się istotny kontekst wspomnianego związku przyczynowego. Przykładowo w komentarzu do ww. par. 15 rozporządzenia MPiPS [w:] B. Lenart (red.) „Urlopy wypoczynkowe i inne zwolnienia od pracy”, Warszawa 2014, wskazano m.in., że: „W związku z tym zwolnienie od pracy może być udzielone również przed pogrzebem lub przed ślubem, a także po urodzeniu się dziecka lub po ślubie, jednak w bliskim odstępie czasowym. W przypadku znacznego odstępu czasowego pomiędzy zaistnieniem zdarzenia uzasadniającego zwolnienie od pracy a dniem, w którym pracownik ma zamiar skorzystać ze zwolnienia, należy zawsze rozważyć zasadność udzielenia tego zwolnienia w konkretnym przypadku”.
Wynika z tego, że płatne zwolnienie od pracy nie zawsze będzie się pokrywało z datą określonego zdarzenia. W takich jednak sytuacjach – składając wniosek o urlop okolicznościowy – pracownik powinien udowodnić jego związek przyczynowy z terminem urlopu wykorzystywanego po pewnym czasie. Zasadne jest więc stanowisko, że po zakończeniu kilkutygodniowego pobytu na zwolnieniu lekarskim nie będzie miał do niego prawa. Tym bardziej że w omawianym przypadku nawet nie starał się wykazać potrzeby późniejszego skorzystania z urlopu, a w dodatku przypomniał sobie o nim kilka dni po powrocie ze zwolnienia. Jednak ostateczna decyzja należy do pracodawcy, który może urlopu udzielić. Zawsze będą decydowały okoliczności faktyczne i wykazanie związku przyczynowego przez pracownika.
Podstawa prawna
Par. 4–16 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r.w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632).
Art. 297 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.).
