Kupiłem dla firmy wózek widłowy. Niestety ma nieszczelną kabinę, co znacznie ogranicza korzystanie z niego zgodnie z przeznaczeniem. Przecieki wody do wnętrza kabiny są nie tylko uciążliwe, ale przede wszystkim stwarzają niebezpieczeństwo dla operatora wózka z uwagi na zalewanie elementów elektrycznych. Chociaż sprzedawca obiecał naprawić usterkę, nic to nie dało. Postanowiłem odstąpić od umowy, lecz sprzedający uważa, że nie mogę, i ponownie chce dokonywać napraw. Czy przysługuje mi prawo odstąpienia?
Tak, gdyż zasadniczo sprzedawca może tylko raz rzecz wymienić lub naprawić, blokując w ten sposób uprawnienie kupującego do odstąpienia od umowy. Zgodnie z art. 560 par. 1 kodeksu cywilnego (dalej: k.c.), jeżeli rzecz sprzedana ma wady, kupujący może od umowy odstąpić albo żądać obniżenia ceny. Jednak ten sam artykuł przewiduje ograniczenie możliwości realizacji powyższych uprawnień. Odstąpienie od umowy nie jest możliwe, jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie. Takie ograniczenie nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona przez sprzedawcę lub naprawiana, chyba że wady są nieistotne.
Zatem w razie stwierdzenia wady rzeczy sprzedanej kupującemu przysługuje prawo odstąpienia od umowy albo żądania obniżenia ceny (uwzględniając ograniczenia). Wybór jednego z tych uprawnień należy do niego.
Z art. 560 par. 1 k.c. wynika również, że jeśli sprzedana rzecz ma wadę istotną, a jednocześnie była wcześniej choćby raz tylko naprawiana lub wymieniona przez sprzedawcę, kupujący może skutecznie odstąpić od umowy lub żądać obniżenia ceny. Sprzedawca nie może zaś zablokować jego uprawnienia przez niezwłoczną wymianę rzeczy wadliwej na rzecz wolną od wad lub niezwłoczne usunięcie wady. J
Rozwiązanie to jest naturalną reakcją na pojawiające się w zachowaniach sprzedawców tendencje do zgłaszania inicjatyw, które miałyby pozbawić kupującego prawa do wycofania się z kontraktu. Jest ono określane mianem reguły jednokrotności. Wzmocniona wspomnianym rozwiązaniem pozycja kupującego jest nieco osłabiona przez możliwość udaremniania mu odstąpienia od umowy nawet w przypadku uprzedniej wymiany lub naprawy rzeczy, jeżeli wady są nieistotne. Należy przy tym podkreślić, że ciężar dowodu, iż wada ma charakter nieistotny, obciąża sprzedawcę.
Wadę istotną rzeczy najczęściej definiuje się jako taką, która uniemożliwia bądź utrudnia korzystanie z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem. Według stanowiska części doktryny pojęcia istotności wady nie można zawężać wyłącznie do kryteriów obiektywnych, należy również uwzględnić subiektywne.
Nie ulega natomiast wątpliwości, że okoliczność, iż wadę można usunąć, nie wyklucza przyjęcia, że jest ona jednocześnie istotna. Nie ma żadnych podstaw, by traktować oba pojęcia jako synonimiczne. Desygnaty nazw wada istotna i wada nieusuwalna nie są tożsame, zakresy tych pojęć krzyżują się (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 22 marca 2016 r., sygn. akt I ACa 1154/15).
W niniejszej sprawie wady wózka widłowego, na które powołuje się czytelnik, są istotne. Utrudniają, a wręcz uniemożliwiają prawidłowe jego użytkowanie. Jest więc podstawa do odstąpienia od umowy sprzedaży.
!Odstąpienie od umowy nie jest możliwe, jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie.
Podstawa prawna
Art. 560 par. 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.).