Nauczyciel, który nie osiągnął jeszcze powszechnego wieku emerytalnego, może starać się o przyznanie świadczenia kompensacyjnego, emerytury pomostowej lub emerytury obliczanej na tzw. starych zasadach.

Pracownicy w Polsce mogą wciąż starać się o wcześniejsze świadczenia, jak emerytura pomostowa. Co z wcześniejszymi emeryturami rolników od 2018 roku? Pedagogom Karta Nauczyciela przyznaje ponadto dodatkowe uprawnienia emerytalne.

Emerytura bez względu na wiek. Co prawda przywilej przechodzenia na emeryturę przyznawaną bez względu na wiek został nauczycielom odebrany w 2008 roku (musieli tylko pracować przez 30 lat, w tym 20 lat w oświacie) i ich także obowiązuje powszechny wiek emerytalny, jednak pedagog urodzony po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. otrzyma świadczenie wyliczane według tzw. starych zasad, jeśli:

  • do 31 grudnia 2008 r. udowodnił co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy (w przypadku nauczycieli w szkolnictwie specjalnym wystarczy 25 lat okresu składkowego i nieskładkowego, w tym co najmniej 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym),
  • do 31 grudnia 2008 r. wykazał posiadanie co najmniej 20-letniego stażu pracy na stanowisku nauczyciela,
  • rozwiązał stosunek pracy (także będący konsekwencją likwidacji gimnazjów,w tym gdy nauczyciel przeszedł wcześniej w stan nieczynny),
  • nie był członkiem w otwartym funduszu emerytalnym albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa.

Wniosek musi zostać złożony przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego przez nauczyciela. Jak oblicza się emeryturę starych zasadach, dowiesz się tutaj>>

Od 1 października 2017 roku powszechny wiek emerytalny został ponownie obniżony do 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn. Obniżenie wieku emerytalnego: Przeciętnie emerytury męskie są wyższe o 67 proc. od kobiecych i wynoszą 2699 zł>> W efekcie skrócił się czas pozwalający nauczycielom korzystać z emerytury bez względu na wiek. Znowelizowana ustawa przewiduje jednak okres przejściowy dla pedagogów, dzięki któremu mogą przejść na starą emeryturę do 31 sierpnia 2018 r. Ma do tego prawo nauczyciel, który:

  • w okresie przed 1 października 2017 r. osiągną wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, a nie osiągną wieku emerytalnego według obecnych przepisów, bądź
  • w okresie od 1 października 2017 r. do 31 sierpnia 2018 r. osiągną wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

Nauczyciel musi złożyć wniosek o emeryturę do 31 sierpnia 2018 r., po uprzednim rozwiązaniu lub wygaśnięciu stosunku pracy, także będącego wynikiem wygaszania gimnazjów, likwidacji szkoły czy zakończenia stanu nieczynnego, na który wcześniej przeszedł nauczyciel.

Świadczenie kompensacyjne dla nauczyciela. Ustawodawca, odbierając nauczycielom możliwość przechodzenia na emeryturę ze względu na wiek, wprowadził rekompensatę, czyli świadczenie kompensacyjne. Aby z niego skorzystać, nauczyciel musi:

  • osiągnąć odpowiedni wiek, który w 2018 roku wynosi 55 lat dla kobiet i 57 lat dla mężczyzn.
  • osiągnąć ogólny staż emerytalny (okresy składkowe i nieskładkowe) w wymiarze co najmniej 30 lat,
  • posiadać co najmniej 20-letni staż pracy w szkołach, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć.

Ponadto, aby uzyskać świadczenie kompensacyjne, niezbędne jest rozwiązanie stosunku pracy, także będące wynikiem wygaszania gimnazjów, likwidacji szkoły czy zakończenia stanu nieczynnego, na który wcześniej przeszedł nauczyciel. Jak dokładnie nauczyciele mogą się ubiegać o świadczenia kompensacyjne, przeczytasz tutaj>>

Jeśli nauczyciel spełnił przed 1 października 2017 r. wszystkie warunki do nabycia nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, osiągnął obniżony wiek emerytalny, a jeszcze nie osiągnął podwyższonego wieku emerytalnego, może zgłosić wniosek o świadczenie kompensacyjne. Świadczenie zostanie wtedy przyznane do dnia przypadającego przed dniem osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego.

Emerytura za pracę w szczególnym charakterze. ZUS uznaje także pracę nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego wykonującego pracę nauczycielską za pracę w szczególnym charakterze zgodnie z ustawą emerytalną. W efekcie nauczyciel może się starać o to świadczenie, jeśli

  • skończył 55 lat i na 1 stycznia 1999 r. miał co najmniej 20 lat stażu (okresów składkowych i nieskładkowych) oraz 15 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,
  • skończył 60 lat i na 1 stycznia 1999 r. miał co najmniej 25 lat stażu (okresów składkowych i nieskładkowych) oraz 15 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Nauczyciel nie może być przy tym członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo powinien poprzez ZUS złożyć wniosek o przekazanie środków z rachunku w OFE na dochody budżetu państwa. Taka emerytura jest już obliczana według tzw. nowych zasad. Oblicz wysokość emerytury. Pomoże ci kalkulator emerytalny>>

Emerytura pomostowa dla nauczyciela. Ponadto, tak jak inni zatrudnieni, nauczyciel może starać się o emeryturę pomostową, jeśli pracuje w:

  • młodzieżowym ośrodku wychowawczym,
  • młodzieżowym ośrodku socjoterapii,
  • ośrodku szkolno-wychowawczym,
  • schronisku dla nieletnich,
  • zakładzie poprawczym.

Nauczyciel, zatrudniony w jednej z tych placówek, musi także:

  • skończyć 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni), 
  • mieć co najmniej 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni) stażu, czyli okresów składkowych i nieskładkowych, 
  • mieć co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy, 
  • wykonywać przed 1 stycznia 1999 r. – co najmniej przez jeden dzień – pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienioną w starych wykazach ustawy emerytalnej,
  • wykonywać po 31 grudnia 2008 r. – co najmniej przez jeden dzień – pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienioną w nowych wykazach prac,

Co więcej, pedagog nawet jeśli nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po 31 grudnia 2008 r., możesz ubiegać się o emeryturę pomostową, o ile:

  • skończyło najmniej 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni),
  • ma minimum 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni) stażu (okresów składkowych i nieskładkowych), 
  • na 1 stycznia 2009 r. masz 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy).

W obydwu przypadkach nauczyciel musi rozwiązać stosunek pracy. Jak wylicza się emeryturę pomostową, dowiesz się tutaj>>