Odpowiedź: Burmistrz nie może być członkiem gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, gdyż doszłoby wówczas do konfliktu interesów. To bowiem włodarz wydaje zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych. A decyzja jest poprzedzona opinią gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.

Rola włodarza: wydawanie zezwoleń

Wydawanie zezwoleń na sprzedaż alkoholi należy do kompetencji wójta (burmistrza, prezydenta miasta). W myśl art. 18 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej: u.w.t.) sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży może być prowadzona tylko na podstawie zezwolenia wydanego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), właściwego ze względu na lokalizację punktu sprzedaży. Zezwolenia wydaje się oddzielnie na następujące rodzaje napojów alkoholowych: do 4,5 proc. zawartości alkoholu oraz na piwo; powyżej 4,5 proc. do 18 proc. zawartości alkoholu (z wyjątkiem piwa); powyżej 18 proc. zawartości alkoholu.

Zakres zadań komisji rozwiązywania problemów alkoholowych

Omawiane zezwolenia na sprzedaż alkoholu wójt wydaje po uzyskaniu pozytywnej opinii gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych o zgodności lokalizacji punktu sprzedaży z uchwałami rady gminy. Opiniowanie decyzji – to jednak tylko jedno z wielu zadań komisji. Co istotne bowiem, w myśl art. 18 ust. 8 u.w.t. organ wydający zezwolenia lub, na podstawie jego upoważnienia, straż gminna lub członkowie gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych „dokonują kontroli przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwolenia”.

Istotny w rozpatrywanej sytuacji jest również art. 41 ust. 1 u.w.t., zgodnie z którym prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu jest zadaniem własnym gminy.

W szczególności zadania te obejmują:

  • zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu;
  • udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą domową;
  • prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej oraz działalności szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomanii oraz uzależnieniom behawioralnym, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych (…).

Z art. 41 ust. 3–5 u.w.t. wynika natomiast, że wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) powołują gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, w szczególności inicjujące działania w zakresie określonym art. 41 ust. 1 u.w.t. oraz podejmujące czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego. W skład gminnych komisji wchodzą osoby przeszkolone w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Zasady wynagradzania ich członków określa rada gminy w gminnych programach rozwiązywania problemów alkoholowych.

RIO: skoro burmistrz wydaje zezwolenia, nie może ich opiniować

Przywołane powyżej regulacje prawne są nieprecyzyjne, zatem rzeczywiście mogą powstać wątpliwości co do składu osobowego gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, w szczególności, czy ich członkiem może być wójt.

Na ten temat wypowiedziała się Regionalna Izba Obrachunkowa w Poznaniu w wystąpieniu pokontrolnym z 21 marca 2025 r. (znak WK-0911/48/2024). Izba w trakcie kontroli wydatków jednej z wielkopolskich gmin na realizację gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii zauważyła, że w tamtejszej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych funkcję przewodniczącego pełni wójt gminy. Jak oceniła RIO – jest to niezgodne z art. 4¹ ust. 3 w zw. z art. 18 ust. 1, ust. 3a i ust. 8 u.w.t. „Powołanie przez burmistrza własnej osoby w skład komisji jest niezgodne z prawem. (…) Burmistrz jako organ wydający decyzje administracyjne w sprawie zezwolenia na sprzedaż alkoholu nie może być jednocześnie członkiem organu wydającego opinię w przedmiocie udzielenia tego zezwolenia” – podkreśliła RIO. W ramach wniosku pokontrolnego RIO wskazała, aby powołać gminną komisję rozwiązywania problemów alkoholowych, stosownie do art. 41 ust. 3 i 4 u.w.t. ©℗

Podstawa prawna

art. 41, art. 18 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2151)