Dodatek za wieloletnią pracę: jak go obliczać i czy wpływa na wysokość innych świadczeń

Jednym z elementów wynagrodzenia pracownika samorządowego jest dodatek za wysługę lat. Czy należy wliczać go do podstawy wymiaru zasiłku za uzupełniający urlop macierzyński, który od 19 marca br. przysługuje m.in. matkom wcześniaków? Odpowiadamy na to oraz inne pytania dotyczące dodatku.

Czy uwzględnić dodatek w podstawie wymiaru zasiłku macierzyńskiego

Odpowiedź: Tak, w podstawie zasiłku macierzyńskiego za uzupełniający urlop macierzyński należy uwzględnić dodatek za wieloletnią pracę.

Uzasadnienie: W opisywanym przypadku pracownica korzystała z urlopu macierzyńskiego, a od 1 kwietnia 2025 r. z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa) miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami k.p. jako okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego wynosi 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Zasada ta ma także zastosowanie, gdy pracownica złożyła w ciągu 21 dni po porodzie wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego w wysokości 81,5 proc.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy zasiłkowej, który stosuje się także do zasiłku macierzyńskiego, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. W opisywanym przypadku zastosowanie będzie miała zasada określona w art. 43 ustawy zasiłkowej, zgodnie z którą podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż miesiąc kalendarzowy. Skoro uzupełniający urlop macierzyński udzielany jest bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, to między okresami pobierania zasiłku za te urlopy również nie będzie przerwy. Trzeba jednak również pamiętać o art. 41 ust. 1 ustawy zasiłkowej. Zgodnie z nim przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku. Zasada ta może mieć zastosowanie do dodatku za wieloletnią pracę i wliczania go do podstawy zasiłków różnego rodzaju.

Reguły wliczania tego dodatku do zasiłku wynikają z par. 7 ust. 2 rozporządzenia rady ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Dodatek przysługuje pracownikowi samorządowemu za dni:

• za które otrzymuje wynagrodzenie oraz
• za dni nieobecności w pracy z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby albo konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, za które pracownik otrzymuje z tego tytułu zasiłek z ubezpieczenia społecznego.

Par. 7 ust. 2 rozporządzenia rady ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych nakazuje wypłatę dodatku za okresy zasiłku chorobowego, opiekuńczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego, ale nie zasiłku macierzyńskiego. Zatem w podstawie wymiaru zasiłku macierzyńskiego, niezależnie, za jaki rodzaj urlopu on przysługuje, należy uwzględniać także dodatek za wysługę lat. ©℗

Jak liczyć okres zatrudnienia przy ustalaniu wysokości dodatku

Odpowiedź: Nie, w tym przypadku okres zatrudnienia przed urlopem bezpłatnym nie będzie uwzględniany do okresu zatrudnienia uprawniającego do dodatku za wieloletnią pracę.

Uzasadnienie: Dodatek za wieloletnią pracę reguluje art. 38 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych (dalej: u.p.s.). Zgodnie z tym przepisem przysługuje po pięciu latach pracy w wysokości wynoszącej 5 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Dodatek ten wzrasta o 1 proc. za każdy dalszy rok pracy aż do osiągnięcia 20 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Zgodnie natomiast z art. 38 ust. 5 u.p.s. do okresów pracy uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę wlicza się wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Przepis ten jest uszczegółowiony przez par. 7 ust. 3 rozporządzenia rady ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Zgodnie z nim pracownikowi samorządowemu, który wykonuje pracę w urzędzie lub jednostce w czasie urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę w celu wykonywania tej pracy, okres zatrudnienia u tego pracodawcy poprzedzający dzień rozpoczęcia urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy uprawniającego do dodatku za wieloletnią pracę.

Zgodnie z art. 174¹ par. 1 k.p. za zgodą pracownika, wyrażoną na piśmie, pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy przez okres ustalony w zawartym w tej sprawie porozumieniu między pracodawcami. Okres tego urlopu wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u dotychczasowego pracodawcy. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 23 stycznia 2020 r. (sygn. akt I OSK 3909/18) wyjaśnił, że w przypadku urlopu udzielanego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy dochodzi do swoistego wypożyczenia pracownika innemu pracodawcy, który poza tym, że nie otrzymuje w okresie tego urlopu wynagrodzenia od dotychczasowego pracodawcy, to zachowuje u niego uprawnienia pracownicze. Natomiast wynagrodzenie wypłaca pracodawca, do którego pracownik został skierowany w ramach porozumienia.

W opisywanym przypadku urlop bezpłatny został jednak udzielony pracownikowi na podstawie art. 174 k.p. przez innego pracodawcę. Zgodnie z par. 1 na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego. Urlopu udzielonego na tej podstawie nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. ©℗

Co musi zrobić pracodawca, gdy pracownik dostarczył zaległe świadectwo pracy

Odpowiedź: Tak, w takim przypadku należy wypłacić wyrównanie zarówno wynagrodzenia za pracę, jak i zasiłku macierzyńskiego.

Uzasadnienie: Zgodnie z art. 38 ust. 5 ustawy o pracownikach samorządowych do okresów pracy uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę wlicza się wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Natomiast zgodnie z par. 7 ust. 1 rozporządzenia rady ministrów z 25 października 2021 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (dalej: rozporządzenie) dodatek za wieloletnią pracę wypłaca się w terminie wypłaty wynagrodzenia:

• począwszy od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym pracownik samorządowy nabył prawo do dodatku lub wyższej stawki dodatku, jeżeli nabycie prawa nastąpiło w ciągu miesiąca;
• za dany miesiąc, jeżeli nabycie prawa do dodatku lub wyższej stawki dodatku nastąpiło pierwszego dnia miesiąca.

Wyrównać należy także zasiłek macierzyński, ponieważ dodatek za wieloletnią pracę jest uwzględniany w tym zasiłku. Jak wynika z par. 7 ust. 2 rozporządzenia, dodatek za wieloletnią pracę przysługuje pracownikowi samorządowemu za dni, za które otrzymuje wynagrodzenie, oraz za dni nieobecności w pracy z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby albo konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, za które pracownik samorządowy otrzymuje z tego tytułu zasiłek z ubezpieczenia społecznego. Przywołany przepis nie wymienia okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego, a więc dodatek ten powinien wchodzić do podstawy wymiaru zasiłku. Do obliczenia zasiłku macierzyńskiego stosuje się art. 36 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zgodnie z nim podstawę wymiaru zasiłku przysługującego pracownikowi stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

Skoro zatem pracownikowi zwiększyło się wynagrodzenie za poprzednie miesiące poprzez wypłatę wyrównania, należy również przeliczyć zasiłek macierzyński z uwzględnieniem nowej wysokości wynagrodzenia. ©℗