Więcej sołtysów ruszy po 300 zł. Zmieniły się warunki

Od dziś wnioski o świadczenie pieniężne z tytułu pełnienia funkcji sołtysa mogą składać osoby, które sprawowały ją przez co najmniej siedem lat – a nie osiem, jak było dotychczas. Pieniądze dostaną również ci sołtysi, którzy działali na rzecz lokalnych społeczności wyłącznie przed 1990 r.

Chodzi o nowelizację ustawy z 26 maja 2023 r. o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa (Dz.U. poz. 1073 ze zm.). Gwarantuje ona byłym sołtysom, spełniającym określone kryteria i na ich wniosek, specjalny dodatek. Pierwotnie wynosił on 300 zł, ale kwota jest waloryzowana i w tym roku została zwiększona o 36,36 zł.

Do wczoraj musieli oni spełniać łącznie kilka warunków. Po pierwsze, o pieniądze mogły się ubiegać osoby, które ukończyły 60 lat – w przypadku kobiet, lub 65 lat – w przypadku mężczyzn (to kryterium pozostaje bez zmian). Po drugie, należało wykazać pełnienie funkcji sołtysa przez okres co najmniej dwóch kadencji i nie mniej niż przez osiem lat na podstawie ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 609 ze zm.). Ci, którzy byli sołtysami przed transformacją ustrojową, mogli uzyskać wsparcie, o ile pełnili tę funkcję również po 1990 r.

– Według stanu na lipiec 2024 r. świadczenie otrzymywało 32 566 osób – mówi Elżbieta Oppenauer, rzeczniczka prasowa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (dane są zbierane kwartalnie).

Te warunki od początku krytykowało Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów (KSS). A to dlatego, że znacznie ograniczały one grupę beneficjentów wsparcia. Argumentowano, że nie w każdej gminie kadencja sołtysa trwa równe cztery lata. Podawano przykłady, kiedy do spełnienia wymogu ośmiu lat brakowało kilku dni. Z danych KRUS wynika, że tylko z powodu nieosiągnięcia tego wymogu pieniędzy nie otrzymało ponad 1,2 tys. byłych sołtysów (patrz: infografika). Za dyskryminujące uznano również wykluczenie ze wsparcia tych sołtysów, którzy angażowali się w życie lokalnych społeczności przed 1990 r. Najpierw postulaty KSS zostały wsparte przez senacką komisję petycji, a następnie nowelizacja zyskała szerokie poparcie w całym parlamencie.

Ostatecznie zmodyfikowano kryteria w taki sposób, że świadczenie przysługuje tym byłym sołtysom, którzy pełnili funkcję przez co najmniej siedem lat bez względu na to, czy miało to miejsce przed 1990 r., czy po (wykreślono również warunek dwóch kadencji). Łatwiej będzie też potwierdzić ten staż w gminach, w których nie zachowała się dokumentacja, na podstawie której wójt (burmistrz, prezydent miasta) mógłby wystawić odpowiednie zaświadczenie. Dotychczas w takiej sytuacji do wniosku należało dołączyć oświadczenia co najmniej pięciu osób, które w tym czasie zamieszkiwały dane sołectwa. Od dziś wystarczy potwierdzenie od trzech mieszkańców.

Po zmianie przepisów pieniądze nie będą wypłacane wstecz tym sołtysom, którzy dotychczas nie załapali się na 300 zł. „Świadczenie według znowelizowanych przepisów przyznawane będzie od daty spełnienia wszystkich warunków, ale nie wcześniej niż od wejścia w życie zmiany do ustawy i nie wcześniej niż od miesiąca złożenia wniosku o to świadczenie (zasady te dotyczą również osób, które otrzymały decyzję odmawiającą i ponownie wystąpią z wnioskiem)” – informuje KRUS. ©℗