Przed moim domem rośnie bardzo stary orzech włoski. Nie wiemy, ile ma lat, podejrzewamy, że z 200. W obwodzie ma ponad trzy metry, wysoki jest na 20 – pisze pani Anna. – Stare drzewo trzyma się dzielnie, choć już jest nieco spróchniałe w środku. Zastanawiam się, czy warto zgłosić je konserwatorowi przyrody. Czy byłby zainteresowany objęciem go ochroną? A jeśli uznamy, że drzewo zagraża naszemu bezpieczeństwu, czy będziemy mogli je wyciąć bez zgody, jak drzewo owocowe? Czy musimy mieć pozwolenie – zastanawia się czytelniczka
Generalną zasadą jest, że w Polsce nie wolno wycinać drzew samowolnie, nawet tych rosnących na własnym terenie, posadzonych samodzielnie albo lata temu przez przodków. Wycięcie drzewa musi zostać poprzedzone zezwoleniem wydanym przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Jeśli jednak nieruchomość, na której rosną drzewa przeznaczone do wycięcia, jest wpisana do rejestru zabytków, zezwolenie musi wydać wojewódzki konserwator w tej dziedzinie.
Niższe kary za wycinkę drzew bez zezwolenia
Niższe kary za wycinkę drzew bez zezwolenia

Zobacz również
Aby uzyskać zezwolenie, trzeba złożyć wniosek zawierający dane personalne użytkownika nieruchomości, określenie tytułu prawnego władania nią, nazwę gatunku drzewa, obwód jego pnia mierzony na wysokości 130 cm, informacje o przeznaczeniu terenu, na którym rośnie drzewo, plan sytuacyjny (rysunek) pokazujący jego usytuowanie w stosunku do granic nieruchomości i budynków istniejących lub planowanych na tej nieruchomości. Warto przy tym pamiętać, że jeśli pień drzewa rozdwaja się poniżej wysokości 130 cm od gruntu, to każdy traktuje się, jak odrębne drzewo.
Nie trzeba uzyskiwać zezwolenia na wycięcie drzew rosnących w lasach, drzew owocowych (z wyjątkiem rosnących na nieruchomościach wpisanych do rejestru zabytków) na plantacjach drzew, drzew młodszych niż 10 lat.
Wycięcie drzew na własnej posesji zwolnione jest z opłat, o ile nie jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej i uzyska się wspomniane pozwolenie. Ale uwaga! Kara za wycięcie drzewa bez pozwolenia jest dotkliwa.
Tyle zasady ogólne. Natomiast z orzechem jest taki kłopot, że może mieć dwa oblicza: być drzewem owocowym albo ozdobnym. Jeśli owocowym, można je wyciąć bez pozwolenia. Jeśli ozdobnym – pozwolenie jest niezbędne. A definicji brak. Istnieje pogląd, że drzew rosnących poza sadem nie powinno się traktować jako owocowych. Jednym słowem – na wszelki wypadek, gdyby drzewo wymagało wycięcia, najlepiej uzyskać zgodę lokalnych urzędników. Nie warto ryzykować, bo podstawowa stawka za wycięcie orzecha (przypominamy, że w opisanej sytuacji płacić nie trzeba) wynosi 91,54 zł za jeden (!) cm obwodu na wysokości 1,3 m od gruntu. Kara jest trzykrotnie wyższa. A zatem jeśli orzech ma 3 m obwodu, za samowolkę w tej sprawie grozi obecnie kara przekraczająca 82 tys. zł. ©?
Podstawa prawna
Art. 83 ust 2, art. 83 ust. 6 pkt 2, art. 88 ust. 1 pkt 2, art. 89 ust. 1 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 627). Obwieszczenie ministra środowiska z 24 października 2014 r. w sprawie stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów oraz stawek kar za zniszczenie zieleni na rok 2015 (M.P. z 2014 r. poz. 958).
UWAGA! Nadchodzą zmiany
Niebawem wejdą w życie nowe zasady uzyskiwania zezwoleń na wycinkę drzew, m.in.:
● O zezwolenie trzeba się będzie ubiegać zależnie od obwodu pnia drzewa (a nie wieku) na wysokości 5 cm. Będzie to 35 cm – dla topoli, wierzby, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej, platanu klonolistnego; i 25 cm dla pozostałych gatunków drzew. Są to średnie obwody drzew dziesięcioletnich.
● Nie będzie wymagane zezwolenie na usuwanie krzewów z ogrodów przydomowych, drzew i krzewów powalonych lub złamanych przez wiatr drzew (konieczne oględziny pracownika urzędu gminy) oraz drzew i krzewów usuwanych w ramach akcji ratowniczych.
● Spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe nie będą musiały prosić wszystkich członków o zgodę na wycinkę.
● Zezwolenia na wycinkę w miastach na prawach powiatu (jest ich 66) będzie wydawał marszałek województwa.
● Ograniczona zostanie możliwość podcinania koron drzew.
● Nie będzie zwolnienia z opłaty za usuwanie drzew i krzewów na terenach przeznaczonych pod budowę.
● Nie będzie opłat za usuwanie drzew i krzewów do ok. 25 lat, które wyrosły na ugorach (samosiejki).
Podstawa prawna
Art. 29 ustawy z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (podpisana przez prezydenta 20 lipca 2015 r.; przepisy dotyczące wycinki drzew wejdą w życie miesiąc po ogłoszeniu).
PORADA EKSPERTA
Ewa Pisarczyk Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
Jeżeli posiadają państwo orzech włoski w wieku około 200 lat i o tak dużym obwodzie, byłby to najstarszy i największy okaz w Polsce. Tak cenne drzewo na pewno warto zgłosić do rady gminy, która jest obecnie odpowiedzialna za powoływanie pomników przyrody. Rada gminy uzgadnia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska objęcie ochroną prawną drzew jako pomników przyrody, jak również zniesienie tej ochrony. Dotychczas najstarszy orzech włoski zanotowany został we wsi Celbowo w gminie Puck, ma on ponad 150 lat, a jego obwód wynosi niecałe 3 m. Zgodnie z przepisami znowelizowanej ustawy o ochronie przyrody nadal będzie można usuwać bez zezwolenia drzewa owocowe, czyli takie, które zostały posadzone w celu korzystania z owoców (np. w przydomowym ogrodzie). Zwolnienie to nie będzie dotyczyć jednak drzew rosnących na nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni (np. w parku lub w miejscach udostępnionych do zwiedzania).
Jeśli zdecydują się państwo na objęcie orzecha ochroną jako pomnika przyrody, a okaże się, że drzewo po jakimś czasie będzie w złej kondycji zdrowotnej, można będzie je usunąć po zniesieniu ochrony prawnej jako pomnika przyrody przez radę gminy w drodze uchwały. Natomiast w przypadku nagłego zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego lub prowadzenia akcji ratowniczych nie jest wymagana uchwała rady gminy, aby zlikwidować zagrożenie.