Część gmin nalicza opłatę za każdy odbiór pojemnika z nieruchomości niezamieszkanych. Za takim stanowiskiem opowiadają się niektóre organy nadzoru. To korzystna dla samorządów interpretacja przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1439, dalej: u.c.p.g.), biorąc pod uwagę wysokość stawki maksymalnej określonej w u.c.p.g., jaką można naliczyć za pojemnik, a która według samorządowców a także Krajowych Rad RIO jest zaniżona.
Odniesienie opłaty za pojemnik do usługi jednokrotnego odbioru pojemnika lub worka pozwala gminom na pozyskanie wyższych środków na finansowanie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych. Zgodnie z u.c.p.g. system gospodarki odpadowej ma się bilansować, czyli koszty mogą być pokrywane wyłącznie z opłat za odbiór i zagospodarowanie odpadów. – Dlatego należy odrzucić tezę o ustaleniu maksymalnych stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi w tak niskiej wysokości w odniesieniu do miesięcznego świadczenia usługi odbioru danego pojemnika – mówi Maciej Kiełbus, partner w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners. Zaznacza przy tym, że zakładane niższe dochody od kosztów oznaczałyby konieczność subsydiowania świadczonej usługi z innych środków. – Co w skrajnym przypadku mogłoby zostać uznane za niedozwoloną pomoc publiczną oraz wpływać na wysokość opłat uiszczanych przez właścicieli nieruchomości zamieszkanych – mówi.
To niejedyny argument. Możliwość naliczania opłaty za każdą usługę odbioru pojemnika, a nie za pojemnik, w którą wyposażona jest nieruchomość, potwierdzają organy nadzoru. W odpowiedzi na pytanie burmistrza gminy Darłowo, Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie wskazała (w piśmie z 16 stycznia 2020 r., znak: K.0542.P.64.KG.2020), że „zadeklarowana liczba pojemników przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych powstających na danej nieruchomości, powinna stanowić wypadkową liczby pojemników znajdujących się na nieruchomości i ilości ich opóźnień w miesiącu, czyli częstotliwość opóźnień”. Według RIO w Szczecinie przemawiają za tym zmiany w u.c.p.g. z września 2019 r. (Dz.U. poz. 1579). Dzięki nim m.in. rady gmin mogą dać właścicielom nieruchomości niezamieszkanych możliwość wskazania w deklaracji częstotliwości odbioru odpadów komunalnych poszczególnych frakcji.
Później RIO w Szczecinie podtrzymała swoje wcześniejsze stanowisko w odpowiedzi na pismo burmistrza Wałcza (w piśmie z 14 października 2020 r., znak: K.0542.PZ.46.JK.2020). Przemawia za nim także orzecznictwo sądów administracyjnych. Stawki za „jednorazowe opróżnianie pojemnika” oraz 44 opróżnienia pojemnika określonej wielkości w ciągu miesiąca nie zakwestionował ani organ odwoławczy, ani WSA w Warszawie, ani NSA. Opłaty ustalonej za jednorazowy odbiór pojemnika z nieruchomości niezamieszkanej w Zielonej Górze i Sulechowie nie zakwestionowała RIO w Zielonej Górze, a w przypadku Kraśnika zastrzeżeń nie miała RIO w Lublinie.
– Biorąc pod uwagę obowiązek odpowiedniego stosowania w postępowaniu nadzorczym przepisów kodeksu postępowania administracyjnego organ nadzoru winien brać z urzędu pod uwagę powyższe uchwały uznane za zgodne z prawem – komentuje Maciej Kiełbus.
