Na naszą spółkę wójt nałożył grzywnę za brak podłączenia nieruchomości do sieci kanalizacji sanitarnej w wyznaczonym na to terminie. Problem w tym, że nie mogłem tego zrobić na czas, a to z powodu braku wymaganych dokumentów od innych organów. Procedury były i nadal są w toku. Czy w takim razie mogę domagać się uchylenia grzywny? Jeśli tak, w jaki sposób?
W sytuacji opisanej przez czytelnika istnieją uzasadnione podstawy do domagania się uchylenia grzywny nałożonej przez wójta.
Kiedy można ukarać
Z art. 119 par. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wynika, że grzywnę w celu przymuszenia nakłada organ administracji. Ma prawo to zrobić wtedy, gdy prowadzi egzekucję dotyczącą spełnienia obowiązku zaniechania albo obowiązku wykonania czynności, a w szczególności czynności, której z powodu jej charakteru nie może spełnić za zobowiązanego inna osoba. W orzecznictwie sądowym wyraźnie akcentuje się przy tym, że wspomniana grzywna ma głównie formę nacisku na zobowiązanego, aby wykonał on określoną czynność (por. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 listopada 2017 r., sygn. akt II OSK 2819/16, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 28 lutego 2018 r., sygn. akt VII SA/Wa 1208/17 i inne).
Z opisu czytelnika wynika, że spółka została ukarana grzywną w sytuacji, gdy jednocześnie w toku pozostawały prowadzone przez inne organy postępowania, które są wymagane przez przepisy prawa, aby można było wykonać wymagane podłączenie nieruchomości do sieci kanalizacji. W tym kontekście warto również zauważyć, że przy wymierzaniu grzywny organ winien zbadać celowość nałożenia środka egzekucyjnego. Taki też wniosek wypływa z orzecznictwa sądowego. NSA w wyroku z 19 grudnia 2012 r. (sygn. akt II OSK 1523/11) wskazał np., że: „W tym zakresie organ powinien kierować się zasadami celowości, skuteczności, niezbędności i proporcjonalności, bacząc, by wobec zobowiązanego stosować tylko dolegliwość, która jest niezbędna do realizacji ciążącego na nim obowiązku”.
Zaniechania innych
Zatem w opisanej sytuacji nałożenie grzywny na spółkę wydaje się działaniem wadliwym. Na potwierdzenie tej koncepcji można przywołać stanowisko podane w wyroku WSA w Gliwicach z 25 maja 2018 r. (sygn. akt II SA/Gl 140/18). W zbliżonym stanie faktycznym wskazano m.in., że: „(…) w przypadku potwierdzenia argumentów powoływanych przez skarżącą, iż niewykonanie nałożonego na nią obowiązku w postaci przyłączenia nieruchomości do sieci kanalizacji sanitarnej zostało spowodowane przyczynami całkowicie od niej niezależnymi, a ona sama dołożyła należytej staranności potrzebnej do wykonania obowiązku, niedopuszczalnym byłoby nałożenie na nią grzywny w celu przymuszenia”. Dalej zaznaczono, że: „W takim wypadku skarżąca nie uchylałaby się bowiem od wykonania nałożonego na nią obowiązku i nie mogłaby ponosić odpowiedzialności za zaniechania i opieszałość podmiotów od niej niezależnych oraz konsekwencji obiektywnie występujących przeszkód w przyłączeniu jej nieruchomości do sieci kanalizacyjnej w danym przedziale czasowym”. Dodatkowo sąd zaakcentował, że wymierzając grzywnę, organ winien mieć na względzie ogólne zasady rządzące postępowaniem administracyjnym, a wynikające w szczególności z art. 7 i art. 77 par. 1 kodeksu postępowania administracyjnego. Przepisy te nakładają na organy administracji publicznej obowiązek podejmowania wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.
Jak się bronić
W sytuacji czytelnika wskazane jest złożenie zażalenia na postanowienie wójta do właściwego miejscowo samorządowego kolegium odwoławczego, z wykazaniem istnienia obiektywnie niezależnych czynników uniemożliwiających podłączenie nieruchomości do sieci kanalizacji sanitarnej w podanym terminie. W razie niekorzystnego rozstrzygnięcia będzie możliwość złożenia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
!Przy wymierzaniu grzywny organ powinien kierować się zasadami celowości, skuteczności, niezbędności i proporcjonalności, dbając, by wobec zobowiązanego stosować tylko taką dolegliwość, która jest niezbędna do realizacji ciążącego na nim obowiązku.
Podstawa prawna
Art. 119 par. 1 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1314 ze zm.).
Art. 7, art. 77 par. 1 ustawy z 14 czerwca 2018 r. ‒ Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2096).
