Obywatele Unii Europejskiej niebędący obywatelami polski mają czynne prawo wyborcze w wyborach do rady gminy oraz w wyborach wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, jeśli stale zamieszkują na obszarze danej gminy. Aby głosować muszą jednak zostać wpisani do stałego rejestru wyborców.

Obywatele Unii Europejskiej niebędący obywatelami polski, którzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 18 lat oraz stale mieszkają na obszarze danej gminy, mają czynne prawo wyborcze w wyborach do rady gminy oraz w wyborach wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Nie przysługuje im jednak prawo wyborcze w wyborach do rady powiatu i sejmiku województwa.

Rzecznik prasowy Krajowego Biura Wyborczego Wojciech Dąbrówka poinformował PAP, że podczas wyborów samorządowych w 2014 r. w I turze głosowało 679 spośród 985 uprawnionych obywateli UE niebędących obywatelami polskimi. Z kolei w II turze z czynnego prawa wyborczego skorzystało 430 spośród 737 uprawnionych obywateli UE (różnica w liczbie uprawnionych do głosowania wynika z tego, że nie we wszystkich gminach przeprowadzano II turę wyborów).

Aby obywatel UE, niebędący obywatelem polskim, z czynnym prawem wyborczym, mógł głosować w jesiennych wyborach do rady gminy i wyborach wójta, burmistrza lub prezydenta, powinien sprawdzić w urzędzie gminy, czy jest wpisany do rejestru wyborców.

Dąbrówka przypominał, że o tym, gdzie można głosować, decyduje stałe miejsce zamieszkania, którego nie należy mylić z miejscem zameldowania - w praktyce mogą się one różnić.

Wniosek o wpisanie do stałego rejestru wyborców składa się w urzędzie gminy; powinien on zawierać nazwisko, imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia oraz numer PESEL wnioskodawcy. Do wniosku dołącza się kserokopię ważnego dokumentu stwierdzającego tożsamość wnioskodawcy, pisemną deklarację, w której podaje on swoje obywatelstwo i adres stałego zamieszkania na terytorium Polski. Stałe zamieszkanie oznacza, że stale przebywa się w określonej miejscowości pod konkretnym adresem z zamiarem przebywania w tym miejscu w przyszłości.

Decyzję o wpisaniu lub o odmowie wpisania do rejestru wyborców wydaje wójt, w terminie 3 dni od dnia wniesienia wniosku. Od odmownej decyzji ws. wpisania do rejestru wyborców przysługuje prawo wniesienia skargi do sądu rejonowego za pośrednictwem wójta w terminie 3 dni od dnia doręczenia decyzji. Wójt może też niezwłocznie zmienić albo uchylić swoją decyzję, jeżeli uzna skargę w całości za zasadną. Sąd rozpoznaje skargę w postępowaniu nieprocesowym, w terminie 3 dni od dnia jej doręczenia. Od postanowienia sądu nie przysługuje środek prawny.

Przepisy prawa wyborczego nie określają terminu, do jakiego należy złożyć wniosek o wpisanie do rejestru wyborców. Trzeba jednak pamiętać, że wójt, burmistrz lub prezydent miasta wydaje decyzję w tej sprawie w terminie 3 dni. Stąd też wskazane jest, aby złożenie wniosku nie nastąpiło w przeddzień wyborów.

Obywatele UE bez obywatelstwa polskiego, ale stale mieszkający w Polsce mają też bierne prawo wyborcze i mogą startować w wyborach do rad gmin, jeśli zostaną wpisani do stałego rejestru wyborców. Jak poinformował Dąbrówka, w wyborach do rad gmin w 2014 r. kandydowało 10 obywateli UE niebędących obywatelami polskimi.

Wybory samorządowe odbędą się 21 października. Dwa tygodnie później, 4 listopada przeprowadzona zostanie druga tura głosowania tam, gdzie w pierwszej nie zostanie wybrany wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Do drugiej tury przechodzi dwóch kandydatów, którzy otrzymali najlepszy wynik. Wybieranych będzie blisko 47 tys. radnych gmin, powiatów i sejmików wojewódzkich oraz blisko 2,5 tys. wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.