Kampania wyborcza rozpoczyna się z dniem zarządzenia wyborów i kończy 24 godziny przed głosowaniem. Agitacją wyborczą określa się publiczne nakłanianie do głosowania do określonych kandydatów – jakie metody można wykorzystać w tym celu, a jakie praktyki są niedozwolone?
Kto może prowadzić agitację wyborczą
Agitację wyborczą może prowadzić każdy komitet wyborczy i każdy wyborca. W jej ramach dozwolone jest zbieranie podpisów poparcia dla zgłoszenia kandydatów – należy jednak wcześniej uzyskać pisemną zgodę pełnomocnika wyborczego na takie działanie.
Gdzie nie można prowadzić agitacji wyborczej
Prowadzenie agitacji wyborczej jest zabronione:
- na terenie urzędów administracji rządowej i administracji samorządu terytorialnego oraz sądów,
- na terenie zakładów pracy w sposób i formach zakłócających normalne funkcjonowanie,
- na terenie jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej oraz oddziałów obrony cywilnej, a także skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych,
- na terenie szkół – wobec uczniów– przy czym za agitację nie uznaje się zajęć z zakresu edukacji obywatelskiej.
Jakich działań nie można podejmować w ramach agitacji wyborczej
W związku z agitacją wyborczą komitety wyborcze nie mogą organizować loterii fantowych czy innego rodzaju gier losowych i konkursów, w których wygranymi są nagrody pieniężne lub przedmioty o wartości przewyższającej wartość przedmiotów zwyczajowo używanych w celach reklamowych lub promocyjnych.
Niedozwolone jest też nieodpłatne podawanie i dostarczanie napojów alkoholowych czy innych przedmiotów droższych niż typowe gadżety promocyjne.
Plakaty i hasła wyborcze nie mogą być umieszczane w dowolnych miejscach. Na ścianach budynków, przystankach komunikacji publicznej, tablicach i słupach ogłoszeniowych, ogrodzeniach, latarniach, urządzeniach energetycznych, telekomunikacyjnych itd. mogą być umieszczone – w taki sposób, aby można je było usunąć bez powodowania szkód – wyłącznie po uzyskaniu zgody właściciela lub zarządcy nieruchomości, obiektu albo urządzenia.
Informacje, komunikaty, apele i hasła wyborcze, ogłaszane w prasie drukowanej na koszt komitetów wyborczych muszą zawierać wskazanie, przez kogo są opłacane i od kogo pochodzą.
Kampania wyborcza w radiu i telewizji – najważniejsze zasady
Komitety wyborcze mają prawo prowadzenia agitacji wyborczej w formie audycji wyborczych. Stanowią one część programu radiowego lub telewizyjnego publicznych lub niepublicznych nadawców.
Główne przepisy, które regulują zjawisko audycji wyborczych są następujące:
- Audycje wyborcze jednego komitetu wyborczego nie mogą zawierać treści stanowiących agitację wyborczą na rzecz innego komitetu wyborczego lub jego kandydatów.
- Komitetom wyborczym, których kandydaci zostali zarejestrowani, przysługuje prawo do rozpowszechniania nieodpłatnie audycji wyborczych w programach publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych na koszt tych nadawców. Z uprawnienia tego mogą korzystać okresie od 15 dnia przed dniem wyborów do dnia zakończenia kampanii wyborczej.
- Czas audycji wyborczych dostarczonych przez komitety wyborcze nie może przekraczać czasu ustalonego dla nich wcześniej przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej.
- Każdy komitet wyborczy ma prawo – do dnia zakończenia kampanii wyborczej – rozpowszechniać odpłatnie audycje wyborcze w radiu i telewizji, przy czym opłaty za te audycje nie mogą być wyższe od stawek pobieranych za reklamy.
Cisza wyborcza na dobę przed głosowaniem
Na 24 godziny przed dniem głosowania aż do zakończenia głosowania zabrania się podawania do publicznej wiadomości wyników przedwyborczych badań (sondaży) opinii publicznej dotyczących przewidywanych zachowań wyborczych i wyników wyborów oraz wyników sondaży wyborczych przeprowadzanych w dniu głosowania.