Subskrybuj nas na Youtube
Rada gminy przyjęła regulamin w sprawie zasad usytuowania miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych. Zdecydowała w nim, że mogą one się znajdować w odległości nie mniejszej niż 20 m od drzwi wejściowych obiektów chronionych, tj. szkół, przedszkoli, placówek oświatowo-wychowawczych. Ta mała odległość zaniepokoiła niektórych mieszkańców. Radni jednak na ich uwagi odpowiedzieli, że prawo nie określa minimalnego dystansu od obiektów chronionych, zatem gmina ma prawo ustalić go samodzielnie. Czy odległość punktów sprzedaży alkoholu od jednostek oświatowych nie jest zbyt mała?
Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej u.w.t.p.a.) nie określa minimalnej odległości punktu sprzedaży napojów procentowych od obiektów chronionych [ramka]. Jednak dystans 20 m może nie spełniać wymogu art. 12 ust. 4 tej regulacji. Przepis ten stanowi, że „usytuowanie miejsc sprzedaży, podawania i spożywania napojów alkoholowych powinno być dostosowane do potrzeb ograniczania dostępności do nich”.
Podobny podgląd wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 5 lipca 2017 r. (sygn. akt III SA/Łd 421/17). Sąd poparł w nim stanowisko wojewody łódzkiego, który zakwestionował uchwałę rady miejskiej w Przedborzu. Ustaliła ona w uchwale, że minimalny dystans od drzwi wejściowych obiektów chronionych (w tym w szczególności szkół, przedszkoli i placówek oświatowo-wychowawczych) od punktów sprzedaży i podawania napojów alkoholowych ma być nie mniejszy niż 20 m. Przy czym ma być liczony najkrótszą drogą wzdłuż ciągów komunikacyjnych. Wojewoda ocenił, że taki odstęp nie pozwala na realizację obowiązku ograniczenia dostępności do alkoholu dla osób nieletnich.
Ograniczanie dostępności
WSA w Łodzi przyznał, że przyjęta przez radę miejską w Przedborzu odległość 20 m od obiektów chronionych może powodować bardzo bliskie, bezpośrednie sąsiedztwo z takimi obiektami, co w oczywisty sposób kłóci się z koniecznością realizowania obowiązku ograniczania dostępności do alkoholu, w szczególności w stosunku do osób nieletnich. Sąd przypomniał jednocześnie, że kwestionowana uchwała została podjęta krótko po stwierdzeniu przez ten sam sąd nieważności poprzedniego aktu tej rady, który przewidywał odległość 10 m między miejscami sprzedaży i podawania napojów alkoholowych a miejscami chronionymi. W ocenie WSA zwiększenie odległości z 10 m do 20 m nie ma jakościowo istotnego znaczenia. Wprawdzie dystans zwiększono aż o 100 proc., ale obydwie te odległości są bardzo małe i w praktyce różnica między nimi, z punktu widzenia dostępności miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych, jest nieistotna. Zarówno w odległości 10 m, jak i 20 m od miejsc chronionych byłyby tak samo łatwo dostępne.
Sposób mierzenia
Dodatkowo łódzki sąd administracyjny zakwestionował przyjęty sposób mierzenia odległości, tj. najkrótszą drogą wzdłuż ciągów komunikacyjnych od drzwi wejściowych obiektów chronionych do drzwi wejściowych miejsc sprzedaży lub podawania napojów alkoholowych. Według niego w praktyce pozwalałby on na usytuowanie punktów sprzedaży i podawania napojów alkoholowych np. naprzeciwko lub niemal naprzeciwko okien szkoły lub przedszkola, po drugiej stronie drogi lub ulicy czy też na tyłach budynku obiektu chronionego.
Trzeba bowiem mieć tutaj na uwadze szerokość tych obiektów oraz wliczanie do ich powierzchni także boisk, placów zabaw itp. Analizując zatem, że droga przejścia ma wynosić 20 m, przy jednoczesnym liczeniu jej po obwodzie np. ogrodzonego placu zabaw przedszkola, w praktyce może być tak, że miejsce sprzedaży alkoholu będzie mieściło się w granicy z przedszkolem czy innej tego typu instytucji. Tym bardziej – ocenił WSA w Łodzi – jest widoczna sprzeczność uchwały z koniecznością realizowania obowiązku ograniczania dostępności do alkoholu, w szczególności w stosunku do osób nieletnich.
Konflikt wartości
Ponadto wyjaśniono, że możliwe jest rozwiązanie konfliktu pomiędzy dwiema wartościami. Czyli samodzielnością jednostki samorządu terytorialnego i ochroną społeczeństwa, w tym zwłaszcza dzieci i młodzieży, przed negatywnymi następstwami nadmiernego spożycia alkoholu. Zdaniem sądu ta druga wartość ma charakter priorytetowy. W uzasadnieniu sąd przytoczył orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 stycznia 1995 r. (sygn. akt SA/Kr 2937/94), który stwierdził, że jeżeli cel jest wytyczony przez ustawę wprost, a podmiot realizujący tę właśnie regulację wykonuje w jej ramach działania niezmierzające do realizacji tego celu, to można uznać, że działa on niezgodnie z prawem, a nawet bez podstawy prawnej.
Tabela Co na to sądy administracyjne
| Teza | Wyrok |
| „Odległość 5 m od obiektów chronionych, tj. m.in. przedszkoli, szkół, oznacza bliskie, bezpośrednie sąsiedztwo z tymi obiektami, co w oczywisty sposób kłóci się z koniecznością realizowania obowiązku ograniczania dostępności do alkoholu, w szczególności w stosunku do osób nieletnich”. | NSA z 22 marca 2017 r., sygn. aktII GSK 1497/15 |
| „Użycie w uchwale niejednoznacznego w swojej treści pojęcia, a mianowicie »droga możliwa do dojścia«, stanowi w istocie sformułowanie nieprecyzyjne, bowiem może przyczynić się ono do dokonywania różnych interpretacji tego sformułowania przez organy stosujące to prawo miejscowe”. | WSA w Warszawie z 10 marca 2016 r., sygn. akt VI SA/Wa 1954/15 |
| „Liczenie (...) odległości 50 m wskazanej w uchwale w linii prostej na najkrótszym odcinku od wejścia do punktu sprzedaży napojów alkoholowych do wejścia do obiektu wymienionego objętego ochroną może nie spełnić celów wynikających z u.w.t.p.a. Mając np. na uwadze szerokość np. obiektów szkolnych wraz z boiskiem i placem zabaw dla dzieci i położenie wejścia do tego obiektu oraz położenie wejścia do punktu sprzedaży napojów alkoholowych, może się okazać, że punkt taki będzie bezpośrednio przylegał do granic obiektu szkolnego (boiska) lub będzie w bezpośredniej bliskości, a tym samym nie zapewni odizolowania osób przebywających na terenie tych obiektów przed negatywnymi zjawiskami związanymi z używaniem alkoholu. O ile do samej odległości określonej na 50 m nie sposób mieć zastrzeżenia, o tyle sposób określenia punktów jej pomiaru może powodować nieosiągnięcie celów u.w.t.p.a.”. | WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 30 listopada 2016 r., sygn. akt II SA/Go 695/16 |
RAMKA
Co to są obiekty chronione
Miejsca chronione to m.in.:
● szkoły oraz inne zakłady i placówki oświatowo-wychowawcze, opiekuńcze i domy studenckie;
● zakłady pracy oraz miejsca zbiorowego żywienia pracowników;
● miejsca masowych zgromadzeń;
● obiekty komunikacji publicznej;
● obiekty zajmowane przez organy wojskowe i spraw wewnętrznych, jak również rejon obiektów koszarowych i zakwaterowania przejściowego jednostek wojskowych;
● miejsca kultu religijnego.
Podstawa prawna
Art. 12 ust. 2, art. 12 ust. 4 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 487 ze zm.).
