Co dalej z podwyżkami cen wody? Rząd nie dogadał się z samorządami

MI chce przywrócić gminom kompetencje do zatwierdzania cen wody, ale jeśli podwyżka sięgnie sumy 15 proc. plus średnia wysokość inflacji z ostatnich trzech lat – wtedy taryfę trzeba będzie uzgodnić z Wodami Polskimi. W poprzedniej wersji przepisów była mowa jedynie o 15 proc.

– To oznacza, że jeżeli będzie kiedyś inflacja na poziomie 13–14 proc., a w poprzednich latach była 3 proc., to my jej nie skonsumujemy – komentuje Marek Wójcik, ekspert ds. legislacyjnych Związku Miast Polskich i sekretarz strony samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego (KWRiST). Samorządy utrzymały swój postulat, aby z całego procesu w ogóle wyłączyć Wody Polskie. Jeśli jednak regulator miałby zostać, zaproponowały, aby do wskaźnika określonego procentowo dodawać skumulowaną inflację z trzech lat.

– Stoimy na stanowisku, że trzeba w większym stopniu chronić mieszkańców przed presją wzrostu cen, dlatego zaproponowaliśmy średnią – argumentował Przemysław Koperski, wiceminister infrastruktury podczas wczorajszego posiedzenia KWRiST. Według ekspertów nowa propozycja zmniejszy udział regulatora w zatwierdzaniu taryf, ale duża ich część nadal pozostanie w gestii Wód Polskich.

– Doświadczenie ostatnich miesięcy wskazuje, że aktualnie wzrosty w wielu projektach taryf to poziom między 20–30 proc. w skali trzech lat. Co za tym idzie, na dziś i tak spora grupa przedsiębiorstw trafiałaby do obligatoryjnego uzgodnienia taryf – podkreśla radca prawny Mateusz Faron z Kancelarii Radców Prawnych Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy.

Wójt poprosi Wody Polskie o pomoc

Przed przekazaniem radzie gminy wniosku taryfowego przedsiębiorstwa wraz z rekomendacjami wójt (burmistrz, prezydent miasta) ma dokonać jego oceny, analizy i weryfikacji. Od początku projekt zakładał, że – bez względu na wysokość podwyżki – włodarz będzie mógł zwrócić się do Wód Polskich o opinię. Teraz dodano przepis, zgodnie z którym będzie mógł odstąpić od dokonania oceny, analizy i weryfikacji wniosku, jeśli zgodzi się z opinią regulatora.

– To de facto sprowadza nowelizację do absurdu. Zmiana modelu regulacyjnego stałaby się iluzoryczna – uważa Mateusz Faron.

– Zaproponowane rozwiązanie wydaje się nielogiczne. Przecież aby wójt (burmistrz, prezydent miasta) oraz rada gminy w całości przychylili się do oceny projektu taryfy, muszą uprzednio samodzielnie dokonać jej weryfikacji – dodaje Paweł Sikorski, prezes Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie”.

Taryfy progresywne nie tak szybko

Od początku prac nad projektem samorządy i branża wodociągowa sprzeciwiają się wprowadzeniu taryf progresywnych. Gmina ma mieć możliwość ustalenia obszaru osłonowego (pierwsze metry sześcienne), w którym woda będzie tańsza o co najmniej 30 proc. od kolejnego obszaru – bazowego. Po uwagach do projektu resort zdecydował się odroczyć wejście w życie tego pomysłu o 18 miesięcy.

– Koncepcja wprowadzenia taryf progresywnych jest niewykonalna z przyczyn technologicznych, technicznych oraz prawnych – mówi Paweł Sikorski. Chodzi m.in. o problemy z ustaleniem rzeczywistej liczby osób mieszkających w danym gospodarstwie domowym. Według samorządowców nie pomoże w tym możliwość pozyskiwania danych z deklaracji śmieciowych – a to dlatego, że te od lat są zaniżane i gminy mają duże problemy z ich weryfikacją.

Samorządy zaproponowały koncepcję odwróconych taryf progresywnych – wysokość opłat za pierwsze metry sześcienne wody miałaby – tak jak dziś – wynikać z realnych kosztów, natomiast po przekroczeniu pewnego progu, byłaby zwiększana.

– Jesteśmy przeciwni progresji odwróconej. Zależy nam na tym, żeby mieszkańcy, którzy korzystają z wody na podstawowe potrzeby, mieli możliwość skorzystania z niższej taryfy, o ile rada gminy taką decyzję podejmie – powiedział Przemysław Koperski.

Wiceminister nie krył rozgoryczenia negatywną opinią samorządowców. Przypomniał, że prace nad zmianą przepisów rozpoczęły się z inicjatywy samorządów, które chciały przywrócenia kompetencji do zatwierdzania taryf. Wyliczył, że cztery z sześciu postulatów lokalnych włodarzy zostały uwzględnione (m.in. vacatio legis dla taryf progresywnych czy zwiększenie wskaźnika o inflację, chociaż nie w takim zakresie, jak było to postulowane).

– Wydawało się, że idziemy w dobrym kierunku. I państwo mówicie dzisiaj, że ta rekomendacja jest negatywna. Ja tego nie rozumiem – stwierdził wiceszef resortu infrastruktury. Strona samorządowa ma jeszcze przekazać rządowi swoje stanowisko na piśmie.

– Nie zadowalamy się półśrodkami. Chcemy pełnej autonomii, nie władz lokalnych, a mieszkańców – komentuje Marek Wójcik. ©℗