Aby doszło do nawiązania stosunku pracy, niezbędne jest zgodne oświadczeni woli pracodawcy i pracownika, czyli umowa o pracę. Przy czym od 1 września 2016 roku pracodawca musi podpisać z pracownikiem umowę jeszcze przed dopuszczeniem go do pracy. Ten zapis ma zlikwidować tzw. syndrom pierwszej dniówki, bowiem przed zmianą przepisów pracownik musiał otrzymać umowę do końca pierwszego dnia pracy, co oznaczało, że mógł kontaktu w ogóle nie otrzymać - w razie wizyty inspektora Państwowej Inspekcji Pracy strony mogły tłumaczyć, że dana osoba jest zatrudniona dopiero pierwszy dzień. Szef PIP: Nikt teraz nie skłamie w żywe oczy inspektorowi, że pracuje od dziś>> Pracodawca musi potwierdzić na piśmie także wcześniejsze ustne ustalenia co do rodzaju i warunków kontraktu.
Jakie dane powinna zawierać umowa? Przede wszystkim dane pracownika i pracodawcy podane w sposób umożliwiający konkretne wskazanie stron umowy. Ponadto powinna wskazywać rodzaj umowy o pracę, czyli po zmianach z lutego 2016 roku może być to umowa na okres próbny, na czas określony oraz na czas nieokreślony. Jak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 15 listopada 2001 roku (II UKN 611/00), braki w tym zakresie - w konkretnym przypadku dopuszczenie pracownika do pracy po rozwiązaniu się umowy na okres próbny - powodują, że umowa zostaje uznana za zawartą bezterminowo.
Podobnie w przypadku czasu pracy, określanego w formie rozmiaru etatu - jeśli czas pracy nie jest określony to istnieje domniemanie, że umowa została zawarta w pełnym wymiarze.
Umowa o pracę powinna też określać rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika- zazwyczaj poprzez wskazanie stanowiska lub też podanie zawodu, funkcji czy specjalności. Może być również przedstawiony opisowo poprzez charakter pracy czy czynności, które pracownik ma wykonywać. Jest to ważne o tyle, że sposób, w jaki w umowie został podany rodzaj pracy, decyduje o tym, czy pracodawca może nakładać na pracownika nowe obowiązki>>
Kontrakt pracownika powinien też określać wynagrodzenie za pracę ze wskazaniem składników i ich wysokości. Co dokładnie składa się na wynagrodzenie pracownika, przeczytasz tutaj>> Wysokość wynagrodzenia powinna być uzależniona przede wszystkim do rodzaju wykonywanej pracy, kwalifikacji pracownika oraz ilości i jakości świadczonej przez niego pracy. >>Czytaj też: Godziwe wynagrodzenie, czyli jakie? Jeśli w umowie nie ma zapisu o wysokości wynagrodzenia, ustala się ją na poziomie odpowiadającym rodzajowi pracy na stanowisku wynikającym z umowy.
W umowie powinno być także określone miejsce pracy, czyli przestrzeń, w której pracownik rozpoczyna i kończy codzienną pracę. Przy czym przestrzeń pracy nie jest jednoznaczna z miejscem wypełniania obowiązków, które pracownik może wykonywać w firmie, jak i w przestrzeni poza zakładem pracy.
Wreszcie, jeśli w umowie nie została zapisany termin rozpoczęcia pracy przez zatrudnionego, datą rozpoczęcia pracy jest data podpisania umowy.
Ponadto nie później niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy pracodawca musi pisemnie poinformować pracownika o obowiązującej go dobowej i tygodniowej normie czasu pracy, częstotliwości wypłaty wynagrodzenia, zasadach udzielania urlopu wypoczynkowego oraz długości okresu wypowiedzenia umowy. Jeżeli w firmie pracuje mniej niż 20 pracowników, pracodawca dodatkowo musi przekazać (również pisemnie i w tym samym terminie) informacje o porze nocnej, miejscu, terminie i czasie wypłaty wynagrodzenia za pracę, a także przyjętym sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz zasad usprawiedliwiania nieobecności w pracy. Więcej o usprawiedliwianiu nieobecności w pracy przeczytasz tutaj>>