Po prawie rocznych negocjacjach nowych przepisów o czasie pracy szanse na wypracowanie w komisji trójstronnej wspólnego projektu w tej sprawie zmalały prawie do zera. Związki zawodowe i pracodawców mają odmienne zdanie w sprawie niemalże każdego elementu zmian. Polem głównego konfliktu jest tryb zawierania porozumień w sprawie wydłużenia okresów rozliczeniowych czasu pracy oraz rozliczanie nadgodzin.
Na wczorajszym posiedzeniu zespołu ds. prawa pracy komisji trójstronnej wspólne stanowisko w sprawie przygotowanych przez resort pracy propozycji zmian w dziale VI kodeksu pracy przedstawiły wszystkie organizacje pracodawców (PKPP Lewiatan, Pracodawcy RP, BCC i Związek Rzemiosła Polskiego). Zaproponowały szybkie wprowadzenie zmian umożliwiających wydłużenie okresów rozliczeniowych czasu pracy do 12 miesięcy, stosowanie ruchomego czasu pracy i złagodzenie przepisów o dobie pracowniczej. Chcą też umożliwić rozliczanie czasu pracy (godzin nadliczbowych i czasu wolnego w zamian) w następnym okresie rozliczeniowym, co w praktyce oznaczałoby wprowadzenie w Polsce kont czasu pracy, czyli systemu, w którym pracodawca w zależności od potrzeb w poszczególnych okresach wydłuża, a następnie skraca czas pracy danego pracownika.
Na to nie chcą zgodzić się związki zawodowe, podkreślając, że byłoby to sprzeczne z samą istotą ustalania okresów, w jakich rozlicza się czas pracy.
– Nie chcemy, aby koszty kryzysu ekonomicznego ponosili tylko pracownicy – mówił Paweł Śmigielski, ekspert OPZZ, na wczorajszym posiedzeniu zespołu.
Podkreślał, że wydłużenie okresów rozliczeniowych powinno być możliwe wyłącznie na podstawie układów zbiorowych lub regulaminu pracy w ustaleniu ze związkami zawodowymi. Jeśli tych ostatnich w firmie nie ma, jej pracownicy mogliby zwracać się do innego związku (funkcjonującego w innym zakładzie) o dokonanie takich ustaleń.
Do pracy każdego dnia na inną godzinę. Trwają rozmowy na temat wprowadzenia ruchomego czasu pracy
Do pracy każdego dnia na inną godzinę. Trwają rozmowy na temat wprowadzenia ruchomego czasu pracy

Zobacz również
Inne zdanie w tej sprawie mają pracodawcy. Chcieliby, aby w firmie bez związków porozumienie w sprawie wydłużenia okresów rozliczeniowych zawierali przedstawiciele pracowników wybierani – tak jak obecnie przewidują przepisy – w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Nie zgadzają się więc na doprecyzowanie zasad wyłaniania przedstawicieli (wcześniej padały propozycje, aby byli oni wybierani w wyborach tajnych, bezpośrednich i powszechnych, w czasie pracy i na koszt pracodawcy).
Z kolei NSZZ „Solidarność” zwracał uwagę na ograniczenia dotyczące wydłużania okresów rozliczeniowych czasu pracy wynikające z przepisów unijnych.
– Jeśli taka możliwość byłaby wprowadzona ustawą bez wcześniejszego porozumienia centrali związków i organizacji pracodawców, konieczne byłoby wyłączenie niektórych grup pracowników, których nie można wówczas obejmować długimi okresami rozliczeniowymi, np. matek w ciąży lub pracujących w szkodliwych warunkach – tłumaczyła Barbara Surdykowska, ekspert NSZZ „Solidarność”.
Zgoda partnerów społecznych będzie trudna do osiągnięcia także ze względu na rozbieżności dotyczące rozliczania nadgodzin. Związki zawodowe popierają rozwiązanie, zgodnie z którym wysokość dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych byłaby różnicowana w zależności od długości obowiązującego w firmie okresu rozliczeniowego czasu pracy (im dłuższy okres, tym wyższy dodatek). Chcą także wprowadzenia zasady, że w zamian za 1 godzinę nadliczbową pracodawca oddaje 1,5 godziny czasu wolnego.
– Nie możemy zgodzić się na podwyższanie kosztów pracy. Porównując wysokość dodatków za nadgodziny z dodatkami w innych krajach, trzeba raczej rozważyć ich obniżenie – podkreślała Grażyna Spytek-Bandurska, ekspert PKPP Lewiatan.
Po przeanalizowaniu uwag partnerów społecznych projekt nowelizacji przepisów o czasie pracy przygotuje Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Zapowiedział to Radosław Mleczko, wiceminister pracy.
Trudne przepisy o czasie pracy
Pracodawcy najczęściej nie przestrzegają prawa:
● 52 proc. – wadliwie określa systemy i rozkłady czasu pracy oraz okresy rozliczeniowe;
● 48 proc. – nieprawidłowo prowadzi ewidencję czasu pracy;
● 38 proc. – nie zapewnia dni wolnych wynikających z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy;
● 26 proc. – narusza przepisy o dobie pracowniczej;
● 21 proc. – nie zachowuje 11-godzinnego odpoczynku dobowego.
Dane: PIP za 2011 r.