Pracownica kończy urlop rodzicielski 15 stycznia 2020 r., a od 16 stycznia rozpocznie urlop wychowawczy. Za okres urlopów związanych z rodzicielstwem pobiera zasiłek macierzyński w wysokości 80 proc. podstawy. Jest zatrudniona na 1/2 etatu, a jej wynagrodzenie wynosi 1200 zł. Oprócz tego ma prawo do dodatku za staż pracy wynoszącego 96 zł, który nie przysługuje za okresy pobierania zasiłku macierzyńskiego. Ile wyniesie zasiłek macierzyński za 15 dni stycznia 2020 r. (pracownica nie ma odliczanej kwoty zmniejszającej podatek) i jak ustalić w styczniu podstawę wymiaru składek za okres urlopu wychowawczego? Odpowiada ekspert od wynagrodzeń Izabela Nowacka.
Za styczeń 2020 r. zasiłek macierzyński wynosi 448,65 zł. Do tego trzeba jeszcze naliczyć podwyższenie zasiłku do świadczenia rodzicielskiego, w wysokości 111,25 zł. Natomiast podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe będzie stanowiła kwota 1006,45 zł.
Podstawa wymiaru zasiłków, zarówno chorobowego, jak i macierzyńskiego, z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy wraz ze składnikami, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania zasiłku, nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia pracowników, po pomniejszeniu o kwotę odpowiadającą stopie procentowej składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej ze środków pracownika. W przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy kwoty te ulegają odpowiednio zmniejszeniu, proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Od 1 stycznia 2020 r. podstawa wymiaru zasiłków z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu 13,71 proc. tej kwoty, tj. od 2243,54 zł (kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę – 2600 zł, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc.). Natomiast przy 1/2 etatu najniższa podstawa wynosi 1121,77 zł [(2600 zł x 1/2) ‒ 13,71 proc.).
Choroba nie ogranicza macierzyńskiego
Choroba nie ogranicza macierzyńskiego

Zobacz również
Jak wysokie świadczenie do wypłaty
Wynagrodzenie pracownicy składa się ze stałego miesięcznego wynagrodzenia oraz dodatku stażowego, do którego nie zachowuje prawa za okres pobierania zasiłku macierzyńskiego. Ustalona podstawa wymiaru tego zasiłku wyniosła 1118,32 zł [(1200 zł + 96 zł) ‒ 13,71 proc.]. Zatem za okres od 1 do 15 stycznia 2020 r. pracownicy przysługuje zasiłek macierzyński od podniesionej minimalnej podstawy 1121,77 zł i wyniesie 448,65 zł:

1121,77 zł : 30 = 37,39 zł; 37,39 zł x 80 proc. = 29,91 zł; 29,91 zł x 15 dni = 448,65 zł.

Zaliczka na podatek dochodowy od zasiłku za styczeń 2020 r. wynosi 76 zł (449 zł x 17 proc.), natomiast kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o tę zaliczkę wynosi 372,65 zł (448,65 zł – 76 zł). Kwota podwyższenia zasiłku macierzyńskiego za okres od 1 do 15 stycznia 2020 r. wynosi 111,25 zł i została obliczona następująco:
• kwota świadczenia rodzicielskiego, do której zasiłek macierzyński ulega podwyższeniu: 483,90 zł (1000 zł : 31 = 32,26 zł; 32,26 zł x 15 dni);
• podwyższenie zasiłku macierzyńskiego: 111,25 zł (483,90 zł – 372,65 zł).





Trzeba też pamiętać o podwyższeniu zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego (1000 zł). W przypadku, gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy jest bowiem niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego wynoszącego 1000 zł, kwotę zasiłku macierzyńskiego netto podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego.
Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego jest ustalane jako różnica między kwotą świadczenia rodzicielskiego a miesięczną kwotą zasiłku macierzyńskiego, po odliczeniu zaliczki PIT. Jeżeli zasiłek macierzyński przysługuje za część miesiąca, to kwota podwyższenia jest ustalana w stosunku do pomniejszonej proporcjonalnie kwoty świadczenia rodzicielskiego. Kwotę świadczenia rodzicielskiego za część miesiąca oblicza się poprzez podzielenie miesięcznej jego kwoty przez liczbę dni kalendarzowych miesiąca, za który zasiłek macierzyński przysługuje oraz pomnożenie przez liczbę dni, za które przysługuje zasiłek macierzyński.
Niższa płaca przy obniżonym etacie. Nawet w razie wymówienia
Niższa płaca przy obniżonym etacie. Nawet w razie wymówienia

Zobacz również

Odrębny tytuł

Osoby przebywające na urlopach wychowawczych obowiązkowo podlegają ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym, jeżeli nie mają ustalonego prawa do emerytury lub rent i nie mają innych tytułów do tych ubezpieczeń. Pracodawca nalicza składki od wyznaczonej podstawy wymiaru i wykazuje je w dokumentach rozliczeniowych za pracownika, ale ich nie opłaca. W całości są finansowane z budżetu państwa.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym stanowi kwota 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku. Jednocześnie jednak podstawa ta nie może być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy i nie może być niższa niż 75 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopach wychowawczych za miesiące od stycznia do grudnia 2020 r. nie może być:
  • wyższa niż 3136,20 zł, tj. 60 proc. z 5227 zł (zgodnie z obwieszczeniem ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 28 listopada 2019 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2020 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia; M.P. poz. 1147), oraz
  • niższa niż 1950 zł, tj. 75 proc. z 2600 zł (zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 10 września 2019 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości stawki godzinowej w 2020 r.; Dz.U. poz. 1778).
Oznacza to, że aby ustalić prawidłową kwotę podstawy wymiaru składek dla osoby przebywającej na urlopie wychowawczym, należy porównać:
  • kwotę graniczną odpowiadającą 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, obowiązującą w danym roku oraz
  • kwotę średniego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego za 12 miesięcy przed rozpoczęciem urlopu

Ustalanie wynagrodzenia

Przy ustalaniu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia należy stosować zasady obliczania podstawy wymiaru zasiłków, ale z kilkoma wyjątkami. Uwzględnia się tu wynagrodzenie wypłacone:
‒ za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających rozpoczęcie urlopu wychowawczego, o ile stanowiło podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe,
‒ u danego płatnika składek, z tytułu pracy u którego został udzielony urlop wychowawczy.
Wynagrodzenie przyjmuje się w pełnej wysokości, a nie po odliczeniu części składek społecznych w wysokości odpowiadającej 13,71 proc., jak przy ustalaniu podstawy zasiłków.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustala się z 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy, przez podzielenie wynagrodzenia uzyskanego przez pracownika przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to osiągnął. W przypadku gdy pracownik rozpoczął korzystanie z urlopu wychowawczego przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych zatrudnienia, należy uwzględniać wynagrodzenie uzyskane u danego płatnika składek za pełne miesiące kalendarzowe trwania stosunku pracy. A jeżeli urlop wychowawczy rozpoczął się przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia, to do ustalenia podstawy wymiaru składek należy przyjąć wynagrodzenie, które pracownik osiągnąłby, gdyby pracował pełny miesiąc kalendarzowy.
Przy ustalaniu przeciętnego wynagrodzenia za okres 12 miesięcy kalendarzowych obowiązuje zasada, zgodnie z którą uwzględnia się wszystkie składniki przychodu uzyskiwane ze stosunku pracy, które nie zostały wyłączone z podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe pracownika na podstawie art. 18 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych lub par. 2 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zatem przy ustalaniu podstawy wymiaru składek z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym nie należy wyłączać m.in. tych składników, które są wykluczane przy obliczaniu podstawy zasiłkowej. Chodzi tu np. o nagrody uznaniowe, dodatki stażowe, służbowe, funkcyjne, składniki wynagrodzenia nieuzależnione bezpośrednio od indywidualnego wkładu pracy pracownika, ale od wyników grupy pracowników lub całego zakładu pracy.
Trudniej o zasiłek z ZUS dla nowo zatrudnionych
Trudniej o zasiłek z ZUS dla nowo zatrudnionych

Zobacz również

Pracownicy niepełnoetatowi

W przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, którzy w umowie o pracę mają zagwarantowaną kwotę minimalnego wynagrodzenia odpowiednio zmniejszoną proporcjonalnie do tego wymiaru, podstawę wymiaru składek z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym stanowi odpowiednio pomniejszona kwota aktualnego minimalnego wynagrodzenia, z tym że nie może być ona niższa niż 75 proc. minimalnego wynagrodzenia. Jeżeli okaże się niższa, to podlega odpowiedniemu podwyższeniu.
Wynagrodzenie pracownicy zatrudnionej w połowie wymiaru czasu pracy wynosi łącznie 1296 zł. W 2020 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym nie może być jednak niższa niż 1950 zł (2600 zł x 75 proc.) więc do tego poziomu należy ją podnieść.

Podstawa po obniżeniu

Jeżeli urlop wychowawczy rozpoczął się w trakcie miesiąca, to kwotę ustalonej podstawy wymiaru składek z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym zmniejsza się proporcjonalnie. Za styczeń 2020 r. będzie ona wynosiła 1006,45 zł:
1950 zł : 31 dni stycznia x 16 dni podlegania ubezpieczeniom z urlopu wychowawczego = 1006,45 zł.
Kwoty składek wyniosą:
– emerytalna: 196,46 zł (1006,45 zł x 19,52 proc.),
‒ rentowa: 80,52 zł (1006,45 zł x 8 proc.).
Osoba na urlopie wychowawczym podlega też obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotemu, jeżeli nie ma innych tytułów do tego ubezpieczenia. Podstawą wymiaru składki zdrowotnej jest kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego. Składka jest miesięczna i niepodzielna, zatem ustalając podstawę jej wymiaru za dany miesiąc rozliczeniowy, nie stosuje się zasady proporcjonalnego jej zmniejszania w stosunku do okresu podlegania temu ubezpieczeniu. Podstawa wynosi więc 620 zł, a sama składka 55,80 zł (9 proc.).
Nie będzie rewolucji w zwolnieniach lekarskich? Ministerstwo wycofuje się ze zmian
Nie będzie rewolucji w zwolnieniach lekarskich? Ministerstwo wycofuje się ze zmian

Zobacz również

Miesięczne raporty

Za styczeń pracownicy przysługuje jeszcze zasiłek macierzyński w wysokości 448,65 zł oraz podwyższenie do świadczenia rodzicielskiego 111,25 zł. Zasiłek wraz z podwyższeniem stanowią podstawę wymiaru składki emerytalnej i rentowej za okres pobierania zasiłku. Za styczeń należy za pracownicę złożyć następująco wypełnione raporty rozliczeniowe:
1) ZUS RSA:
  • z kodem tytułu 011000 oraz kodem świadczenia/przerwy 121 i okresem od 16 do 31 stycznia 2020 r. (urlop wychowawczy),
  • z kodem tytułu 011000 oraz z kodem świadczenia/przerwy 319 i kwotą zasiłku macierzyńskiego 448,65 zł oraz z kodem 329 z kwotą podwyższenia 111,25 zł, liczba dni zasiłkowych – 15;
2) ZUS RCA:
  • z kodem tytułu 124000 i kwotą 559,90 zł (448,65 zł + 111,25 zł) jako podstawą wymiaru składki emerytalnej i rentowej za okres od 1 do 15 stycznia (okres pobierania zasiłku macierzyńskiego jest tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych), oraz kwotami składek na te ubezpieczenia;
  • z kodem tytułu 121100 (osoba przebywająca na urlopie wychowawczym) i kwotą podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe 1006,45 zł oraz obliczonymi wcześniej kwotami składek emerytalnej i rentowej, a także kwotą podstawy składki zdrowotnej 620 zł i kwotą samej składki.
Pracodawca w raporcie imiennym ZUS RCA tylko nalicza składki od zasiłku oraz od wyznaczonej podstawy wymiaru z tytułu urlopu wychowawczego i wykazuje je w dokumentach rozliczeniowych za pracownika, ale ich nie opłaca. W całości są finansowane z budżetu państwa, dlatego należy je przenieść do deklaracji DRA (blok V; kwotę podwyższenia wpisuje się w polu 04).
Podstawa prawna
•art. 6 ust. 1 pkt 19, art. 18 ust. 5b, ust. 9, ust. 14 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 300; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1818).
•art. 66 ust. 1 pkt 32, art. 81 ust. 8 pkt 10 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r.).
•art. 31 ust. 3a‒3c, art. 45, art. 47 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 645; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1590).