Subskrybuj nas na Youtube
Każdy pracownik, zatrudniony na podstawie umowy o pracę ma prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego i jest to jedno z podstawowych uprawnień pracowniczych. Oto 5 podstawowych praw, jakie przysługują pracownikowi w Polsce>>
Staż pracy. Podstawowym kryterium decydującym o liczbie dni wolnych przysługujących pracownikowi jest długość okresu zatrudnienia, do którego wlicza się wszystkie okresy z poprzednich miejsc pracy, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób zakończenia poprzednich stosunków pracy.
W efekcie podstawowy wymiar urlopu wypoczynkowego (pełen etat) wynosi:
- 20 dni roboczych – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
- 26 dni roboczych – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Wykształcenie. Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się także okres nauki - bez względu, czy było to tryb dzienny, wieczorowy czy zaoczny - w szkole:
- zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej - przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,
- średniej szkoły zawodowej - przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
- średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych - 5 lat,
- średniej szkoły ogólnokształcącej - 4 lata,
- szkoły policealnej - 6 lat,
- szkoły wyższej - 8 lat (także licencjat).
Lat nauki się nie sumuje. Co ważne, czas nauki w szkole wyższej wlicza się do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, tylko jeśli został potwierdzony dyplomem ukończenia studiów. Student, który co prawda zdał wszystkie egzaminy, ale nie obronił pracy magisterskiej, nie ma więc prawa do dłuższego urlopu. Więcej na ten temat czytaj tutaj>>
Pierwsza praca i urlop proporcjonalny. Zasadniczo prawo do pełnego wymiaru urlopu wypoczynkowego pracownik nabywa wraz z rozpoczęciem nowego roku kalendarzowego. Inaczej jest w przypadku pracownika rozpoczynającego zatrudnienie - uzyskuje on prawo do urlopu wypoczynkowego z upływem każdego miesiąca pracy w wymiarze 1/12 rocznego urlopu. Pracownik nie otrzymuje przy tym urlopu z góry, ale wolne dni są naliczane proporcjonalnie do upływających miesięcy.
Proporcjonalnie wylicza się także urlop przy zmianie pracodawcy w ciągu roku kalendarzowego. Pracownikowi przysługuje wtedy urlop:
- u dotychczasowego pracodawcy - w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, chyba że przed ustaniem tego stosunku pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze;
- u kolejnego pracodawcy - w wymiarze proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego (dotyczy zatrudnienia na okres nie krótszy niż do końca roku).
W przypadku, gdy pracownik został u nowego pracodawcy zatrudniony na okres krótszy niż do końca roku kalendarzowego, ma do wykorzystania urlop w wymiarze proporcjonalnym do całego okresu zatrudnienia u tego pracodawcy. Ponadto, jeśli pracownik u poprzedniego pracodawcy skorzystał z dni wolnych w wymiarze wyższym niż wynikający z powyższych wyliczeń, to w nowej firmie przysługuje mu odpowiednio niższy urlop.
Dodatkowy urlop wypoczynkowy. Niektóre grupy, niezależnie od urlopu podstawowego, mają prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, który nabywają ze względu na szczególny stan zdrowia, specyficzny rodzaj wykonywanej wcześniej działalności lub szczególny charakter wykonywanej obecnie pracy.
Sędziowie i prokuratorzy mogą więc oprócz urlopu wypoczynkowego w podstawowym wymiarze liczyć na dodatkowe 6 dni po 10 latach pracy i 12 dni - po 15 latach pracy. Natomiast urzędnikom służby cywilnej przysługuje dodatkowy wypoczynek w wymiarze jednego dnia po 5 latach pracy w służbie cywilnej i wzrasta po każdym roku pracy w tej służbie aż do osiągnięcia 12 dni. Z kolei pracownicy socjalni, zatrudnieni w ośrodkach pomocy społecznej lub w powiatowych centrach pomocy rodzinie, do których obowiązków należy praca socjalna oraz przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych, po przepracowaniu pełnych 5 lat nabywają prawo do dodatkowego, 10-dniowego urlopu wypoczynkowego raz na dwa lata.
Ponadto szef MSW może przyznać policjantom dodatkowe 13 dni urlopu - między innymi w przypadku, gdy pełnią służbę w warunkach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia lub gdy osiągnęli określony wiek lub staż służby. Także żołnierz zawodowy poza urlopem podstawowym ma prawo do urlopu dodatkowego, w wymiarze od 5 do 15 dni - ponadwymiarowy urlop może być przyznany za służbę wojskową w warunkach uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia czy długi staż w czynnej służbie wojskowej.
Nauczyciele mają prawo do urlopu w okresie ferii szkolnych - letnich i zimowych. Jeżeli w szkole nie przewidziano ferii, nauczycielowi przysługuje mu prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów. Z kolei wszystkim nauczycielom akademickim przysługuje w sumie 36 dni roboczych wypoczynku.
Wreszcie pracownikowi zaliczonemu do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy płatny urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym.