rozwiń ›

Poniższy poradnik przedstawia aktualne zasady, najważniejsze orzeczenia oraz praktyczne wskazówki, w tym procedurę złożenia wniosku o zmianę kontaktów.

Na czym polegają kontakty z dzieckiem?

Kontakty obejmują:

  • spotkania osobiste,
  • rozmowy telefoniczne i wideo,
  • komunikację elektroniczną,
  • korespondencję,
  • udział w ważnych wydarzeniach dziecka.

Prawo do kontaktów przysługuje każdemu z rodziców niezależnie od tego, czy posiada pełnię władzy rodzicielskiej.

Jak określić kontakty w wyroku rozwodowym? - zasady

W 2026 roku będą obowiązywać te same zasady wynikające z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przy czym sądy:

  • coraz częściej wymagają szczegółowych harmonogramów,
  • odchodzą od ogólnych, ogólnikowych zapisów (np. „kontakty według uznania matki/ojca”),
  • dążą do zapewnienia dziecku kontaktów regularnych i przewidywalnych.

Elementy harmonogramu:

  • kontakty weekendowe,
  • kontakty w tygodniu,
  • święta i uroczystości rodzinne,
  • wakacje i ferie,
  • sposób transportu dziecka,
  • zasady odbioru i odprowadzania.

Co uwzględnia sąd, ustalając kontakty? - kierunek orzeczeń

Sąd bada przede wszystkim dobro dziecka. Najczęściej brane pod uwagę:

  • dotychczasowa więź z rodzicem,
  • zaangażowanie w codzienne wychowanie,
  • odległość między miejscami zamieszkania rodziców,
  • sytuacja szkolna dziecka,
  • gotowość rodziców do współpracy.

Wybrane orzeczenia:

  • Postanowienie Sądu Najwyższego, sygn. akt I CKN 1115/00 - zakazanie rodzicom osobistej styczności z dzieckiem może być orzeczone wyjątkowo, np. gdy utrzymywanie osobistych kontaktów rodziców z dzieckiem zagraża jego życiu, zdrowiu, bezpieczeństwu bądź wpływa demoralizująco na dziecko.
  • Postanowienie Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim, II Wydział Cywilny Odwoławczy, sygn. akt II Ca 594/14 - prawo do kontaktu jest prawem osobistym, a jednocześnie środkiem wychowawczym oddziałującym na dziecko i mającym znamię przysługującej władzy rodzicielskiej (nie stanowi elementu władzy rodzicielskiej, lecz umożliwia jej prawidłowe wykonanie).
  • Uchwała Sądu Najwyższego, sygn. akt III CZP 11/18 - przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego regulujące kontakty nie mają zastosowania do relacji pomiędzy rodzicami a pełnoletnimi dziećmi.

Jak zabezpieczyć kontakty na czas procesu?

Do momentu wydania wyroku rozwodowego kontakty mogą zostać uregulowane w trybie zabezpieczenia.

Wniosek o zabezpieczenie kontaktów powinien zawierać:

  • opis dotychczasowej opieki,
  • propozycję harmonogramu,
  • uzasadnienie (dobro dziecka, potrzeba stabilizacji),
  • dowody, np. korespondencję, zaświadczenia, opinie psychologiczne.

Sąd rozpoznaje wniosek zazwyczaj w terminie 14–30 dni.

Jak zmienić kontakty po rozwodzie? - instrukcja

Zmiana kontaktów jest możliwa, jeśli zmieniły się okoliczności, np.:

  • zmiana pracy lub miejsca zamieszkania rodzica,
  • rozpoczęcie szkoły przez dziecko,
  • problemy zdrowotne,
  • poprawa lub pogorszenie relacji z rodzicem.

Wniosek o zmianę kontaktów po rozwodzie powinien zawierać:

  • wskazanie, jakie kontakty obowiązują obecnie,
  • propozycję nowych kontaktów,
  • dowody potwierdzające zmianę sytuacji.

Sąd może zmienić kontakty zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść rodzica.

Najczęstsze modele kontaktów - przykłady

  • Kontakt weekendowy: co drugi weekend + jedno popołudnie w tygodniu.
  • Model rozszerzony: weekendy + 1–2 nocowania w tygodniu.
  • Kontakty świąteczne: naprzemiennie w latach parzystych i nieparzystych.
  • Wakacje: 2–3 tygodnie u każdego rodzica.
  • Zdalne kontakty: wideorozmowy kilka razy w tygodniu.

W jakich sytuacjach sąd może ograniczyć kontakty z dzieckiem?

Najczęstsze przyczyny:

  • stosowanie przemocy lub zagrożenie bezpieczeństwa dziecka,
  • uzależnienia,
  • długotrwały brak zainteresowania dzieckiem,
  • manipulowanie dzieckiem lub utrudnianie kontaktów,
  • skrajny konflikt.

Formy ograniczenia:

  • kontakty w obecności kuratora,
  • zakaz nocowania,
  • zakaz zabierania dziecka poza miejsce zamieszkania,
  • kontakty wyłącznie telefoniczne/online.

FAQ

Czy rodzic musi mieć pełnię władzy rodzicielskiej, aby mieć kontakty z dzieckiem?

Nie - nawet rodzic z ograniczoną władzą rodzicielską ma prawo do kontaktów ze swoim dzieckiem.

Czy dziecko może odmówić kontaktów z rodzicami?

Sąd bierze pod uwagę zdanie dziecka, ale ostatecznie decyduje dobro dziecka.

Czy można ustalić kontakty z dzieckiem bez sądu?

Tak - w drodze porozumienia lub mediacji. Ugoda zawarta przed mediatorem i zatwierdzona przez sąd ma moc orzeczenia.

Jakie zmiany w kontaktach mogą pojawić się w 2026 roku?

Brak nowych ustaw, ale w praktyce sądy dążą do:

  • większej precyzji harmonogramów,
  • zapewnienia stabilności kontaktów,
  • uwzględnienia potrzeb edukacyjnych i emocjonalnych dziecka.

Źródła:

  1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2809)
  2. Praktyka wydziałów rodzinnych sądów rejonowych