Jeżeli przedsiębiorca nie może uzyskać od kontrahenta płatności za dostarczone towary lub wykonane usługi, to ma prawo uwzględnić taki dług w rozliczeniach VAT
Ulga na złe długi ma pomóc firmom będącym podatnikami VAT, które nie otrzymują terminowo od swoich partnerów biznesowych należnych pieniędzy. Takie firmy mogą skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju związanych z powstaniem wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Zgodnie z ustawą o VAT nieściągalność uważa się za uprawdopodobnioną, gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Rozwiązania te mają na celu uregulowanie sytuacji, gdy kontrahent pomimo wcześniejszego zobowiązania nie uiszcza zapłaty za dostarczony towar czy też wykonaną usługę. Jest to sytuacja wyjątkowo niekorzystna dla przedsiębiorcy będącego sprzedawcą, ponieważ nie tylko nie otrzymuje on pieniędzy za towar lub usługę, lecz również jest zobowiązany do zapłaty należnego podatku VAT z tytułu dokonanej transakcji. Natomiast nabywca towaru lub usługi ma możliwość odliczenia podatku naliczonego. Zwrócono na to uwagę w indywidualnej interpretacji prawa podatkowego dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, wydanej 25 marca 2014 r. (sygn. ILPP2/443-37/14-2/JK). Jednocześnie podkreślono, że z tego powodu wprowadzona została regulacja prawna pozwalającą na zminimalizowanie negatywnych skutków, jakie powstają dla sprzedawcy w sytuacji, gdy nierzetelny nabywca nie zapłaci za towar lub też wykonaną usługę.
Chodzi właśnie o ulgę na złe długi. Żeby z niej skorzystać, trzeba jednak spełnić kilka warunków. Otóż dostawa towaru lub świadczenie usług powinny być dokonane dla przedsiębiorcy, który jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, niebędącym w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Ponadto na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, zarówno wierzyciel, jak i dłużnik powinni być zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. Natomiast dłużnik nie może być w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Oprócz tego od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie mogą upłynąć dwa lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
Przedsiębiorca będący wierzycielem, który zdecyduje się skorzystać z ulgi na złe długi, musi zawiadomić o dokonywanej korekcie VAT właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego oraz podać kwotę tej korekty, a także dane dłużnika. W związku z tym taki przedsiębiorca wraz z deklaracją VAT, w której zmniejsza kwotę podatku należnego o korektę wynikającą z zaległości, powinien również złożyć zawiadomienie na formularzu VAT-ZD. Na podstawie takiego zawiadomienia organ podatkowy będzie mógł zweryfikować, czy dłużnik właściwie skorygował swój VAT. Zgodnie bowiem z przepisami dłużnik ma obowiązek skorygowania uprzednio odliczonego podatku naliczonego wynikającego z faktury, jeżeli nie ureguluje całości (lub części) należności w terminie 150 dni od upływu terminu płatności.
Wierzyciel, który zdecyduje się skorzystać z ulgi na złe długi, musi zawiadomić o dokonywanej korekcie VAT właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego oraz podać kwotę tej korekty, a także dane dłużnika