Okres zasiłkowy: jak go liczyć i kiedy rozpoczyna się na nowo

Okres zasiłkowy wynosi maksymalnie 182 dni lub 270 dni, gdy niezdolności do pracy z powodu choroby przypadają w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, przy czym okres 270 dni dotyczy niezdolności do pracy:

• ubezpieczonych kobiet, które chorują w trakcie ciąży oraz
• ubezpieczonych kobiet i mężczyzn, chorujących na gruźlicę.

Po ustaniu ubezpieczenia chorobowego okres zasiłkowy trwa nie dłużej niż 91 dni, ale prawo do dłuższego okresu, tj. w wymiarze 182 dni przysługuje osobom, których niezdolność do pracy z powodu choroby:

• powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów,
• występuje w trakcie ciąży,
• została spowodowana gruźlicą.

Należy dodać, że do okresu zasiłkowego wlicza się również – traktowane w ten sam sposób, jak niezdolność do pracy z powodu choroby – okresy niemożności wykonywania pracy z innych przyczyn. Chodzi o czas niezdolności:

• powstałej w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;
• wskutek poddania się obowiązkowi kwarantanny, izolacji w warunkach domowych albo izolacji, o której mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;
• z powodu przebywania w:
• stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego,
• szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych;
• powstałej wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów.

Kiedy można zliczać czas choroby

W zależności od stanu zdrowia, ubezpieczony może otrzymać zwolnienie od pracy (e-ZLA lub inne dokumenty) na różne okresy, poczynając od jednego do kilkunastu dni, a nawet dłuższe. Każde zwolnienie lekarskie to odrębny okres, na który została orzeczona niezdolność do pracy z powodu choroby, a o tym, czy poprzedni i kolejny zliczać do jednego okresu zasiłkowego, decyduje to, czy występują bezpośrednio po sobie, czy są między nimi przerwy, a jeśli tak, to jak długo trwają.

Do jednego okresu zasiłkowego zalicza się te okresy niezdolności do pracy z powodu choroby, które występują bezpośrednio po sobie bez żadnej przerwy oraz takie, między którymi są one krótsze niż 60 dni i to bez względu na przyczynę jej powstania. [przykłady 1, 2]

PRZYKŁAD 1

PRZYKŁAD 2

• od 10 do 21 stycznia 2025 r. (12 dni)
• od 26 marca do 3 kwietnia 2025 r. (9 dni)
• od 4 do 17 kwietnia 2025 r. (14 dni)
• od 5 do 13 maja 2025 r. (9 dni)
• od 19 do 31 maja 2025 r. (13 dni).

• 26 marca wystąpiła po przerwie krótszej niż 60 dni w stosunku do poprzedniej niezdolności, która zakończyła się 21 stycznia,
• 4 kwietnia powstała bezpośrednio po zakończonej 3 kwietnia,
• 5 maja powstała po przerwie nieprzekraczającej 60 dni do zakończonej 17 kwietnia,
• 19 maja powstała po przerwie nieprzekraczającej 60 dni do zakończonej 13 maja.

Za czas po ustaniu zatrudnienia, co jest równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia chorobowego, zasiłek chorobowy przysługuje, jeżeli niezdolność do pracy z powodu choroby:

• powstała jeszcze w trakcie zatrudnienia i trwa nieprzerwanie po jego ustaniu (może trwać krócej niż 30 dni) albo
• trwa nieprzerwanie co najmniej 30 dni i powstała nie później niż w ciągu:
• 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego;
• 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego – w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby (kod E w e-ZLA). [przykład 3]

PRZYKŁAD 3

Wliczeniu do okresu zasiłkowego podlegają także okresy, za które ubezpieczony został pozbawiony prawa do zasiłku chorobowego – za cały lub część okresu orzeczonej niezdolności do pracy. Ponadto trzeba zsumować do niego okresy, za które ubezpieczony został pozbawiony prawa do zasiłku chorobowego – za cały lub część okresu orzeczonej niezdolności do pracy. Jeżeli było to spowodowane następującymi przyczynami:

• ubezpieczony został odsunięty od pracy z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej i pracodawca zaproponował mu inną pracę, niezabronioną takim osobom, odpowiadającą jego kwalifikacjom zawodowym lub którą może wykonywać po uprzednim przeszkoleniu i nie podjął proponowanej pracy,
• niezdolność do pracy została spowodowana w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia popełnionego przez ubezpieczonego,
• niezdolność do pracy została spowodowana nadużyciem alkoholu za okres pierwszych 5 dni tej niezdolności,
• ubezpieczony w okresie orzeczonej niezdolności do pracy wykonywał pracę zarobkową lub wykorzystywał zwolnienie lekarskie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia,
• ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów o wynagradzaniu.

Czego się nie wlicza

W okresie zasiłkowym nie uwzględnia się czasu choroby przypadającej w wyczekiwaniu na prawo do zasiłku chorobowego. [przykład 4]

PRZYKŁAD 4

Ponadto nie bierze się pod uwagę dni niezdolności do pracy, które przypadły w czasie urlopu wychowawczego. [przykład 5]

PRZYKŁAD 5

• nie przysługują żadne świadczenia z tytułu choroby za okres przypadający w czasie urlopu wychowawczego, tj. od 26 do 31 maja 2025 r.,
• przysługuje wynagrodzenie za czas choroby za okres od 1 do 8 czerwca 2025 r., tj. za okres uzupełniający do limitu przysługującego w 2025 r. – 8 dni,
• przysługuje zasiłek chorobowy za okres od 9 do 13 czerwca 2025 r. – 5 dni.

Dotyczy to także okresu:

• urlopu bezpłatnego,
• pobierania zasiłku macierzyńskiego,
• odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania (z wyjątkiem przypadków, w których prawo do zasiłku wynika z ubezpieczenia chorobowego osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania),
• usprawiedliwionej nieobecności w pracy, o której mowa w art. 632 par. 8 kodeksu pracy (dalej k.p.), z wyjątkiem gdy niezdolność do pracy powstała do dnia śmierci pracodawcy i trwa nieprzerwanie po tym dniu.

Okres zasiłkowy to czas, w którym przysługuje prawo do zasiłku chorobowego, przy czym nie wlicza się do niego okresów pobierania innych świadczeń z tytułu niezdolności do pracy, takich jak: zasiłek macierzyński, zasiłek opiekuńczy czy świadczenie rehabilitacyjne. Sumuje się z nim natomiast okres pobierania wynagrodzenia za czas choroby, o którym mowa w art. 92 k.p. oraz samego zasiłku chorobowego.

Ile okresów zasiłkowych

Okres zasiłkowy nie jest przypisany do roku kalendarzowego. Oznacza to, że może on rozpocząć się i zakończyć w tym samym roku kalendarzowym, ale również rozpocząć się w jednym roku, a zakończyć w następnym. [przykład 6]

PRZYKŁAD 6

Należy mieć na względzie, że nie każdy okres zasiłkowy osiąga maksymalny czas. W jednym roku kalendarzowym może być kilka krótszych okresów po przerwach wynoszących ponad 60 dni. [przykład 7]

PRZYKŁAD 7

• 15 stycznia do 28 marca 2025 r. (73 dni),
• 9 czerwca do 25 lipca 2025 r. (47 dni),
• 6 października do 24 grudnia 2025 r. (80 dni).

Gdy ubezpieczony nie odzyskał zdolności do pracy

Do jednego okresu zasiłkowego można zaliczyć czas niezdolności do pracy z powodu choroby między którymi wystąpiła ponad sześćdziesięciodniowa przerwa, jeżeli w jej trakcie ubezpieczony nie odzyskał zdolności do pracy i w tym czasie do niej nie przystąpił, lecz korzystał np. z urlopu wypoczynkowego, pobierał zasiłek opiekuńczy lub miał inną usprawiedliwioną nieobecność w pracy.

W razie wątpliwości, czy w przerwie w niezdolności do pracy ubezpieczony odzyskał zdolność do pracy, należy zasięgnąć opinii lekarza. Jeżeli wynika z niej, że między okresami orzeczonych niezdolności do pracy ubezpieczony nie odzyskał zdolności do pracy, okresy niezdolności przypadające przed przerwą i po przerwie należy zliczyć do jednego okresu zasiłkowego. [przykład 8]

PRZYKŁAD 8

• 28 października do 14 listopada 2024 r. (18 dni),
• 23 grudnia 2024 r. do 3 stycznia 2025 r. (12 dni),
• 20 stycznia do 31 stycznia 2025 r. (12 dni),
• 3 do 14 lutego 2025 r. (12 dni).

Rozpoczęcie nowego okresu

Nowy okres zasiłkowy rozpoczyna się dla kolejnej niezdolności do pracy, która powstanie po przerwie przekraczającej 60 dni w stosunku do poprzedniej. [przykład 9]

Przykład 9

Jeżeli po przerwie krótszej niż 60 dni kolejna niezdolność do pracy z powodu choroby przypada na okres ciąży, należy dla niej otworzyć nowy okres zasiłkowy. [przykład 10]

PRZYKŁAD 10

Choroba w trakcie ciąży

Jeżeli ponowny okres niezdolności do pracy z powodu choroby ubezpieczonej będącej w ciąży, rozpocznie się po przerwie w stosunku do poprzedniej niezdolności, nawet gdy przerwa jest krótsza niż 60 dni, dla tej niezdolności należy rozpocząć nowy okres zasiłkowy (patrz przykład 10).

Jeżeli natomiast niezdolność z powodu choroby w trakcie ciąży wystąpi bezpośrednio po poprzedniej takiej niezdolności, wówczas należy je zliczyć do jednego okresu zasiłkowego, przy czym automatycznie ustala się, że łączny okres zasiłkowy może trwać do wyczerpania 270 dni. [przykład 11]

Przykład 11

Skutki gruźlicy ubezpieczonego

Jeżeli ponowny okres niezdolności do pracy był spowodowany gruźlicą ubezpieczonego, rozpocznie się po przerwie w stosunku do poprzedniej niezdolności, nawet gdy przerwa jest krótsza niż 60 dni, dla tej niezdolności należy rozpocząć nowy okres zasiłkowy. W przypadku natomiast, gdy niezdolność z powodu gruźlicy wystąpi bezpośrednio po poprzedniej takiej niezdolności, wówczas należy je zliczyć do jednego okresu zasiłkowego, przy czym automatycznie ustala się, że łączny okres zasiłkowy może trwać do wyczerpania 270 dni. [przykład 12]

PRZYKŁAD 12

Kontrola łącznego czasu pobierania świadczeń

Okres pobierania świadczeń za kolejne okresy niezdolności do pracy z powodu choroby należy kontrolować pod kątem ich łącznego czasu trwania, aby nie przekroczyć maksymalnego okresu zasiłkowego. Jeżeli ubezpieczony otrzyma zwolnienie lekarskie, którego łączny okres z poprzednimi zwolnieniami przekroczy okres 182/270 dni, to od dnia następnego po upływie tych okresów do końca tego e-ZLA nie otrzyma żadnych świadczeń pieniężnych, jednak jest to okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Należy dodać, że po wyczerpaniu pełnego okresu zasiłkowego ubezpieczony może wystąpić z wnioskiem (formularz ZNp-7) do ZUS o przyznanie mu świadczenia rehabilitacyjnego.

W pouczeniu wniosku ubezpieczony znajdzie informację o innych dokumentach, które należy dostarczyć do ZUS.

Świadczenie rehabilitacyjne zostanie przyznane po badaniu przez lekarza orzecznika ZUS, jeżeli w jego ocenie dalsze leczenie lub rehabilitacja ubezpieczonego rokują odzyskanie zdolności do pracy w okresie nieprzekraczającym 12 miesięcy (360 dni).

Bezpośrednio po świadczeniu rehabilitacyjnym

Okresu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego nie traktuje się jako przerwy w niezdolności do pracy z powodu choroby, zatem w razie otrzymania zwolnienia lekarskiego w związku z chorobą bezpośrednio po pobieranym świadczeniu rehabilitacyjnym, brak jest możliwości rozpoczęcia kolejnego okresu zasiłkowego. Dotyczy to również zachorowania w okresie do 60 dni po zakończeniu pobierania świadczenia.

Jeżeli po okresie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego w pełnym wymiarze ubezpieczony przystąpi do pracy, a następnie zachoruje i przerwa między dniem rozpoczęcia tej niezdolności, a dniem następnym po ostatnim dniu pobierania świadczenia przekracza okres 60 dni, należy rozpocząć nowy okres zasiłkowy. ©℗