Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, której brakuje mniej niż czterech lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, nie może zostać zwolniona z pracy, o ile z osiągnięciem tego wieku okres zatrudnienia będzie jej umożliwiał uzyskanie prawa do emerytury.
Być może czekają nas zmiany w ochronie przedemerytalnej. Czytaj: Zmiany z zatrudnianiu seniorów? Krótsza ochrona przedemerytalna i umowy terminowe bez limitu>>
Zabronione jest nie tylko rozwiązanie umowy z seniorem, zasadniczo takiemu pracownikowi nie można także zmienić warunków umowy o pracę - poza kilkoma wyjątkami, wyraźnie określonymi w prawie. Tak więc szef ma prawo obniżyć pensję pracownikowi lub zmienić mu stanowisko, jeśli nowe zasady pracy obejmują wszystkich pracowników w firmie lub przynajmniej tą grupę, do której należy pracownik. Zmiana warunków pracy jest uzasadniona także w przypadku, gdy pracownik utracił zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy (co zostało to potwierdzone orzeczeniem lekarskim) lub uprawnienia do jej wykonywania (nie z winy pracownika).
Pracodawca wręcza wtedy pracownikowi wypowiedzenie zmieniające, modyfikujące nie sama umowę o pracę, ale tylko zapisy dotyczące pracy i (lub) płacy. Jeśli pracownik-senior nie zaakceptuje proponowanych mu nowych warunków, wypowiedzenie zmieniające przekształca się w definitywne, a umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu wypowiedzenia. Więcej o wypowiedzeniu zmieniającym przeczytasz tutaj>>
Kiedy pracownik dostanie dodatek wyrównawczy
Ponadto starszy pracownik może otrzymać wypowiedzenie zmieniające w sytuacji zwolnień grupowych (lub indywidualnych), bowiem w przypadku restrukturyzacji i reorganizacji firmy oraz związanej z tym redukcji etatów, przepisy ochronne dotyczące pewnych grup pracowników nie mają zastosowania.
Jednak pracodawca nadal nie może zwolnić pracownika w okresie ochrony przedemerytalnej - ma prawo jedynie wypowiedzieć mu dotychczasowe warunki pracy i płacy. A jeśli doszło do obniżki pensji pracownika, zatrudnionemu przysługuje do końca okresu ochronnego dodatek wyrównawczy. Komu z kolei przysługuje zasiłek wyrównawczy z ZUS, dowiesz się tutaj>>
Pracownik sam chce zmiany warunków pracy
Są jeszcze dwa sposoby, które pozwalają pracodawcy na zmianę warunków pracy pracownika-seniora. Przede wszystkim pracownik może zawrzeć porozumienie z pracodawcą - jest to rozwiązanie, które pozwala pominąć ochronę przysługującą niektórym pracownikom (także działaczom związkowym czy kobietom w ciąży), a przede wszystkim pomija obowiązujące terminy, w tym okresy wypowiedzenia.
Natomiast bez zgody pracownika, usprawiedliwiając to uzasadnionymi potrzebami firmy, pracodawca może powierzyć podwładnemu pracę inną niż określona w umowie na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, ale nowa praca musi odpowiadać kwalifikacjom pracownika i nie może być gorzej wynagradzana. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 22 listopada 1990 r. (I PR 362/9), podkreślając, że obniżeniu nie może ulec wynagrodzenie pracownika obliczone na zasadach ustalenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Więcej o przypadkach, gdy może zwiększyć zakres obowiązków pracownika, przeczytasz tutaj>>