Jeszcze głębsze zmiany w Centralnym Rejestrze Umów mogą wprowadzić senatorowie. Chodzi o próg, od którego informacje o dokumentach mają trafiać do rejestru.
Umowy od 500 zł trafią do Centralnego Rejestru Umów
Rząd chciał, aby do Centralnego Rejestru Umów trafiały te o wartości powyżej 10 tys. zł. Pierwotnie próg ten miał wynieść 500 zł. Część ekspertów alarmowała, że taka konstrukcja przepisów wypaczy cel tworzenia Centralnego Rejestru Umów, którym ma być zwiększenie jawności życia publicznego. A to dlatego, że – jak zwracała uwagę Sieć Obywatelska Watchdog Polska – w gminach odsetek umów, których wartość jest niższa niż 10 tys. zł, sięga blisko 80 proc. Podobnie jest w przypadku miast na prawach powiatu (patrz: infografika). Bardzo mało umów trafiałoby więc do rejestru.
W pracach nad rządowym projektem nowelizacji ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw oraz o zmianie niektórych innych ustaw posłowie z różnych ugrupowań zaproponowali kilka wariantów: powrót do progu 500 zł (Razem, Polska 2050), wprowadzenie progu 1000 zł (PiS) albo progu na poziomie płacy minimalnej (KO). W głosowaniu Sejm zdecydował o przywróceniu pierwotnego progu, od którego umowy będą trafiać do Centralnego Rejestru Umów, a więc 500 zł.
– To jest bardzo dobry ruch, w porównaniu z tym, co proponowało Ministerstwo Finansów. 10 tys. zł to była kwota kompletnie wywalająca pomysł Centralnego Rejestru Umów. Bardzo dobrze, że zostaje próg 500 zł, który już jest w przepisach i dobrze, że jest jednolity termin wejścia w życie – komentuje Szymon Osowski, prezes Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.
Progu w Centralnym Rejestrze Umów może w ogóle nie być
Okazuje się, że zmiany w Centralnym Rejestrze Umów mogą być jeszcze głębsze. Niewykluczone, że będą do niego trafiać informacje o wszystkich umowach zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych.
– Jest zapowiedź, że na etapie prac senackich zostanie zgłoszona poprawka, że każda umowa, bez progu kwotowego, ma być w rejestrze. Mamy zapewnienie, że senatorowie Polski 2050 zgłoszą brak progu i podobno jest na to zgoda polityczna – dodaje Szymon Osowski.
Centralny Rejestr Umów już w 2026 r.
W rządowej wersji projektu zmieniono również termin wprowadzenia obowiązku udostępniania w systemie teleinformatycznym informacji o umowach zawartych przez jednostki sektora finansów publicznych. Zamiast w 2026 r., Centralny Rejestr Umów miał zostać uruchomiony w 2027 r. etapowo. Od 1 stycznia 2027 r. objąłby on administrację rządową, od 1 lipca 2027 r. - samorząd terytorialny, a od 1 stycznia 2028 r. - pozostałe jednostki sektora finansów publicznych.
I tym razem posłowie również zdecydowali o odwróceniu zmian zaproponowanych przez rząd. Centralny Rejestr Umów, dzięki przegłosowanym poprawkom, ruszy już 1 lipca 2026 r. dla wszystkich podmiotów. Teraz ustawa trafi do Senatu.
- 1 lipca 2026 r. obowiązkiem ujawnienia w Centralnym Rejestrze Umów dokumentów o wartości co najmniej 500 zł objęta zostanie: administracja rządowa, razem z podległymi lub nadzorowanymi przez siebie jednostkami; samorząd terytorialny oraz pozostałe jednostki sektora finansów publicznych.