Kontrakt menedżerski może, ale nie musi być podwójnie oskładkowany

Zawarliśmy kontrakt menedżerski z osobą, która pełni funkcję prezesa na podstawie takiej umowy także w innej spółce. W obu przypadkach wynagrodzenie umowne jest wyższe niż obecnie obowiązujące wynagrodzenie minimalne. Czy musimy odprowadzać składki za prezesa także w naszej spółce?

Odpowiedź na to pytanie zależy od decyzji prezesa, który może zdecydować, że chce, aby składki były za niego odprowadzane także z drugiego zawartego kontraktu menedżerskiego.

Jak umowa zlecenia

Na początku trzeba zwrócić uwagę, że kontrakt menedżerski to pod względem ubezpieczeniowym nic innego jak umowo o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia. W związku ze specyfiką tego rodzaju usług ZUS uznaje za niedopuszczalną sytuację, w której prezes może zarządzać spółką na podstawie takiej umowy, a odprowadzać składki od działalności gospodarczej, nawet jeśli z kontraktu wynikałoby, że jest on zawarty w ramach takiej działalności. Prowadziłoby to bowiem do odprowadzania dużo niższych składek. Podstawa wymiaru składek obliczona od wynagrodzenia z kontraktu jest bowiem zazwyczaj dużo wyższa niż zryczałtowana podstawa wymiaru składek płacona przez prowadzącego działalność.

Zwróćmy uwagę na obowiązujące w tym względzie przepisy. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa) osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osoby z nimi współpracujące podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu. Osoby te mogą podlegać dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek.

Prawo wyboru

W przypadku jednoczesnego zatrudnienia na podstawie kilku umów zlecenia zastosowanie ma art. 9 ust. 2 ustawy systemowej, z którego wynika, że osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów takich jak np. umowa zlecenia, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń. Trzeba także pamiętać o art. 9 ust. 2c ustawy systemowej. Zgodnie z nim zleceniobiorca i osoba współpracująca przy wykonywaniu umowy, dla których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od minimalnego wynagrodzenia, spełniający warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, podlegają obowiązkowo tym ubezpieczeniom jako zleceniobiorcy (albo odpowiednio jako osoba współpracujące) oraz z innych tytułów.

Interpretacja ZUS

Te same zasady należy zastosować do prezesa zatrudnionego na podstawie umowy o świadczenie usług. Potwierdził to ZUS w interpretacji z 9 marca 2023 r., WPI/200000/43/207/2023. ZUS podkreślił, że w przypadku zaistnienia zbiegu tytułów do ubezpieczeń, o których mowa m.in. we wspomnianym art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej, przy ustalaniu, czy kolejna umowa zlecenia będzie stanowiła tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnych i rentowych, istotne jest, czy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu z tytułu pierwszej umowy zlecenia jest równa lub wyższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jeśli tak, to z drugiej zawartej umowy nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Ubezpieczony może dobrowolnie, na swój wniosek, być objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z drugiej umowy o świadczenie usług w zakresie zarządzania.

Innymi słowy, należy uznać, że wykonywanie każdego kontraktu menedżerskiego należy traktować jak odrębny tytuł do ubezpieczeń społecznych, przy czym stosuje się do niego przepisy umowy o zleceniu. A to oznacza, że prezes może wykonywać kilka takich kontraktów i trzeba traktować tę sytuację tak, jak gdyby wykonywał kilka umów zlecenia.

Podobnie w opisywanym przypadku należy uznać, że spółka nie musi zgłaszać prezesa do ubezpieczeń społecznych, chyba że taką wolę wyrazi sam prezes. Wówczas może on dobrowolnie podlegać ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, zgłoszenie do ubezpieczenia chorobowego jest w takim przypadku wykluczone. Może również zupełnie zmienić tytuł do ubezpieczeń i podlegać pełnym ubezpieczeniom społecznym tylko z kontraktu menedżerskiego zawartego z drugą spółką.

Trzeba jednak pamiętać o obowiązku zgłoszenia prezesa do ubezpieczenia zdrowotnego i odprowadzania składki zdrowotnej, ponieważ w tym przypadku nie mają zastosowania reguły zbiegu tytułów do ubezpieczeń. Składka zdrowotna płacona jest od każdego z tytułów. ©℗