Urodzenie i wychowania licznego potomstwa nie może być oceniane jako zasługa na gruncie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – stwierdził NSA.
Wyrok zapadł w sprawie kobiety, która miała 13 dzieci. Po śmierci męża zajmowała się nimi sama. Obecnie otrzymuje rentę rodzinną po małżonku, jednak to nie wystarcza jej na bieżące potrzeby. Z tego powodu wniosła o przyznanie jej renty specjalnej.
Prezes Rady Ministrów odrzucił jednak wniosek z lipca 2017 r. oraz odwołanie.
Zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2245) przyznanie tego świadczenia jest możliwe w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Przepis ten nie precyzuje jednak, jakie konkretne warunki powinny być spełnione. W związku z tym każdy wniosek jest rozpatrywany i oceniany indywidualnie.
W opinii kancelarii premiera przypadek kobiety nie jest jednak na tyle szczególny, aby dawał podstawę do przyznania jej świadczenia specjalnego.
Po pierwsze, przysługuje osobie znajdującej się w trudnej sytuacji bytowej o ile w sprawie występują też inne wyjątkowe okoliczności. Mogą to być np. wybitne zasługi wnioskodawcy, mające znaczenie dla całej Polski. W ocenie organu wnioskodawczyni nie udokumentowała takich zasług, jej rodzina jest jedną z wielu rodzin wielodzietnych w Polsce i sam fakt urodzenia i wychowania dzieci nie może być postrzegany jako osiągnięcie o charakterze wyjątkowym.
Drugą przesłanką mogącą mieć wpływ na przyznanie świadczenia specjalnego jest wystąpienie szczególnego zdarzenia losowego. Tu jednak nic takiego nie miało miejsca. Ponadto osoby znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i zdrowotnej mogą ubiegać się o inne rodzaje wsparcia, w szczególności przewidziane w ustawie o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 930 ze zm.).
Kobieta odwołała się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Ten jednak skargę oddalił, podobnie jak Naczelny Sąd Administracyjny, do którego trafiła skarga kasacyjna.
NSA wskazał, że celem tego rodzaju świadczenia nie jest jedynie poprawa sytuacji życiowej, ale uhonorowanie osób, które zasłużyły się dla kraju w sposób szczególny. Przez to należy rozumieć oddanie w sposób niepowtarzalny, wybitnych zasług w sferze artystycznej, zawodowej czy społecznej.

Orzecznictwo

Wyrok NSA z 28 grudnia 2018 r., sygn. akt I OSK 3774/18.