ZUS przeliczy emerytury od 1 marca 2026. Ale część seniorów zyska mniej, niż się spodziewa

Waloryzacja emerytur 2026 w skrócie – najważniejsze liczby, daty i progi

• Wskaźnik waloryzacji emerytur 2026 (prognoza):+4,7%; wejście w życie 1 marca 2026.
• Minimalna emerytura 2026 (szacunek): z ok. 1 888 zł do ok. 1 976 zł brutto.
• Największe ryzyko „minus netto”: przekroczenie 30 000 zł rocznie (kwota wolna), progi świadczeń dochodowych i mechanizm „złotówka za złotówkę”.
• Co nie zależy od dochodów: Leki 65+, dodatek pielęgnacyjny, świadczenie wspierające – tu podwyżka nie „odbierze” prawa do pełnej kwoty.
• ZUS przelicza emerytury z urzędu – bez wniosku, decyzja przyjdzie pocztą lub na PUE.

Kto dostanie podwyżkę emerytury w 2026 roku?

Waloryzacja to coroczna operacja finansowa o ogromnej skali – dotyczy każdego świadczenia wypłacanego z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) i części świadczeń mundurowych. W 2026 roku obejmie ok. 9,2 mln osób – od emerytów, przez rencistów, po osoby na rentach rodzinnych i socjalnych.

Dotyczy ona m.in.:

• emerytur z FUS (pełnych, częściowych, pomostowych),
• rent rodzinnych i z tytułu niezdolności do pracy,
• rent socjalnych,
• świadczeń przedemerytalnych i kombatanckich.

Nie ma żadnego znaczenia wiek, staż pracy ani status zawodowy – każdy, kto ma prawo do świadczenia 29 lutego 2026 r., otrzyma podwyżkę 1 marca 2026.

Ile wyniesie waloryzacja emerytur 2026 według ZUS i ile dostaniesz „na rękę”?

Wskaźnik waloryzacji 2026 roku to połączenie dwóch wskaźników makroekonomicznych:

1. inflacji emeryckiej – czyli wzrostu cen towarów i usług najczęściej kupowanych przez osoby starsze (żywność, energia, leki, transport, usługi medyczne);
2. 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2025 roku.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej prognozuje, że łączny wskaźnik wyniesie 104,7%, czyli świadczenia wzrosną o 4,7%. To znacznie mniej niż rekordowa waloryzacja z 2024 roku (14,8%), ale więcej niż w latach 2018–2020, gdy wskaźniki wahały się od 2 do 3%. Tegoroczny wzrost ma więc raczej charakter stabilizacyjny – chroni realną wartość świadczeń, ale nie daje realnej poprawy poziomu życia. Należy pamiętać, wartość podwyżki o 4,7% to na razie prognoza, a ostateczny wskaźnik waloryzacji emerytur zostanie ogłoszony po aktualizacji danych GUS na przełomie I/II 2026 r.

Tabela: przykładowe kwoty po waloryzacji (prognoza)

Od kiedy ZUS przeliczy emerytury i renty – harmonogram waloryzacji od 1 marca 2026

Waloryzacja wejdzie w życie 1 marca 2026 r. Nie trzeba składać żadnych wniosków – ZUS zrobi to z urzędu.

Harmonogram operacyjny:

Wszystkie świadczenia wypłacane w marcu będą już w nowej wysokości. Jeśli termin wypłaty przypada np. 5 lub 10 marca, emeryt od razu otrzyma kwotę powiększoną o wskaźnik waloryzacji.

Nie każdy zyska na waloryzacji 2026 – trzy grupy, które mogą stracić „na rękę"

Na pierwszy rzut oka wszystko brzmi dobrze: inflacja hamuje, a emerytury znów rosną. Ale jak to zwykle bywa, diabeł tkwi w szczegółach. Dla części osób nawet niewielka podwyżka może oznaczać… stratę. Tu pojawia się kluczowe rozróżnienie: waloryzacja zawsze zwiększa kwotę brutto, ale nie zawsze zwiększa dochód netto.

Powody „utraty zysku” można podzielić na trzy grupy:

1. Przekroczenie progu podatkowego

Kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł rocznie, co odpowiada miesięcznej emeryturze ok. 2 500 zł brutto. Jeśli po waloryzacji świadczenie przekroczy ten pułap, ZUS zacznie pobierać zaliczki na PIT. Nie oznacza to, że emeryt traci pieniądze – ale otrzymuje mniejszy przelew netto. W praktyce wystarczy kilkanaście złotych wzrostu, by w marcu czy kwietniu zaliczki zaczęły się pojawiać.

2. Wzrost składki zdrowotnej

Składka zdrowotna 9% liczona jest od nowej kwoty brutto. Oznacza to, że wraz z każdą waloryzacją rośnie automatycznie potrącenie zdrowotne, co miesiąc o kilka–kilkanaście złotych.

3. Utrata świadczeń zależnych od dochodu

Najbardziej narażeni są seniorzy pobierający dodatki dochodowe, w tym:

• świadczenie uzupełniające 500+ dla osób niesamodzielnych – maleje „złotówka za złotówkę” po przekroczeniu progu (ok. 2552,39 zł brutto/miesiąc),
• zasiłki z pomocy społecznej (OPS) – obowiązują limity 1010 zł dla osoby samotnej i 823 zł na osobę w rodzinie,
• dodatki mieszkaniowe – gminy ustalają własne kryteria dochodowe, zazwyczaj między 100% a 175% minimalnej emerytury.

Jakie dodatki nie znikną po waloryzacji 2026 – świadczenia bez progów dochodowych

Nie wszystkie świadczenia zależą od dochodu. To oznacza, że podwyżka emerytury nie wpłynie na prawo do otrzymywania wybranych świadczeń oraz nie zmniejsza ich wysokości. Wśród "bezpiecznych" dodatków i zasiłków są m.in.:

• darmowe leki 65+,
• dodatek pielęgnacyjny (75+),
• zasiłek pielęgnacyjny,
• świadczenie wspierające dla osób o znacznym stopniu niesamodzielności.

Te świadczenia przyznawane są na podstawie wieku lub stanu zdrowia, a nie poziomu dochodów.

Dostał podwyżkę, a ma mniej. Tak działa waloryzacja 2026 w praktyce

Pan Marek (72 l., Rzeszów) przed waloryzacją dostaje 2 400 zł emerytury z ZUS i 152,39 zł świadczenia uzupełniającego (tzw. 500+ dla osób niesamodzielnych. Próg uprawniający do tego świadczenia wynosi 2 552,39 zł.

Po marcowej waloryzacji 2026 jego emerytura wzrośnie o 4,7%, czyli do ok. 2 513 zł brutto. To oznacza, że część świadczenia uzupełniającego zostanie obniżona do ok. 39 zł, bo działa zasada „złotówka za złotówkę” – każda złotówka przekroczenia progu zmniejsza dodatek o tyle samo.

W efekcie pan Marek zyska tylko kilkanaście złotych miesięcznie, choć na decyzji ZUS widnieje podwyżka o ponad 100 zł.
Podobne sytuacje dotyczą tysięcy osób, które mają emeryturę tuż poniżej progu 2 552,39 zł – waloryzacja zwiększa im dochód, ale jednocześnie obniża świadczenie uzupełniające, przez co realny zysk „na rękę” jest symboliczny.

Jak uniknąć strat po waloryzacji emerytur 2026 – praktyczny poradnik ZUS

1. Kontroluj sumę roczną dochodów – przemnóż miesięczną emeryturę × 12 + 13. (+14.).
2. Obserwuj moment przekroczenia kwoty wolnej (30 000 zł) – ZUS zacznie pobierać zaliczki PIT w miesiącu, w którym suma świadczeń osiągnie ten pułap.
3. Złóż wniosek EPD-21, jeśli całorocznie nie przekroczysz 30 tys. zł – wtedy ZUS wstrzyma potrącanie zaliczek.
4. Zapytaj w OPS lub ZUS, czy po waloryzacji zachowasz prawo do dodatków.
5. Sprawdź swoje dane w PUE ZUS – nowa kwota świadczenia będzie widoczna szybciej niż papierowa decyzja.

Ile waloryzacja 2026 będzie kosztować budżet państwa – 22,4 mld zł dla seniorów

Szacowany koszt waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych w 2026 roku to 22,4 miliarda złotych, z czego:

• 19,8 mld zł – waloryzacja świadczeń z FUS (ZUS),
• 2,6 mld zł – waloryzacja świadczeń z KRUS.

To mniej niż w rekordowym 2024 roku, ale nadal jeden z największych corocznych transferów socjalnych w budżecie.
Wydatki te są finansowane z dotacji budżetowej dla FUS oraz z wpływów ze składek.

Rząd utrzymuje zasadę, że waloryzacja nie może być niższa niż inflacja emerycka, co oznacza, że państwo pokrywa ewentualną różnicę z budżetu centralnego.

FAQ – najczęstsze pytania o waloryzację emerytur 2026 i zasady ZUS

Czy muszę składać wniosek o waloryzację?

Nie. Waloryzacja odbywa się z urzędu - ZUS sam przeliczy świadczenie i wyśle decyzję (poczta/PUE ZUS).

Czy waloryzacja może obniżyć emeryturę lub rentę?

Nie. Zgodnie z ustawą wynik waloryzacji nie może być niższy od dotychczasowego świadczenia.

Dlaczego „na rękę” mam mniej niż wskazuje +4,7%?

Bo poza wzrostem brutto liczą się: zaliczki PIT (po przekroczeniu 30 000 zł rocznie), stała składka zdrowotna 9% oraz ewentualne progi dochodowe w dodatkach.

Czy stracę dostęp do Leków 65+ po podwyżce emerytury?

Nie. Program Leki 65+ nie jest uzależniony od dochodu – liczy się wiek i wykaz leków.

Czym różni się świadczenie wspierające od świadczenia uzupełniającego (500+ dla niesamodzielnych)?

Świadczenie wspierające nie jest zależne od dochodu – waloryzacja emerytury nie odbiera do niego prawa. Świadczenie uzupełniające ma próg i działa w nim zasada „złotówka za złotówkę”.

Kiedy poznamy ostateczny wskaźnik waloryzacji emerytur 2026?

Po publikacjach GUS (inflacja/płace) – zwykle styczeń–luty. Wejście w życie waloryzacji – 1 marca 2026 r..

Czy renty rodzinne i socjalne też wzrosną?

Tak. Waloryzacja dotyczy wszystkich świadczeń w systemie FUS/KRUS.

Co oznacza, że ZUS pobiera zaliczki PIT „od miesiąca przekroczenia”?

ZUS sumuje wypłaty w roku. Gdy łączna kwota przekroczy 30 000 zł, w kolejnym przelewie potrąci zaliczkę PIT.

Czy 14. emerytura zawsze będzie pełna?

Nie. To świadczenie stałe, ale parametry (w tym próg i zasada „złotówka za złotówkę”) co roku określa rząd; przy wyższym świadczeniu podstawowym czternastka może być pomniejszona.

Podstawa prawna i źródła

• Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, w szczególności art. 88–89 (waloryzacja – mechanizm, terminy, zasady).
• Ustawa z 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji(mechanizm progu i „złotówka za złotówkę”; próg waloryzowany).
• Ustawa z 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (kryteria dochodowe i lokalowe; kompetencje gmin).
• Ustawa o pomocy społecznej oraz rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie kryteriów dochodowych (np. wartości obowiązujące od 1 stycznia 2025 r.).
• Ustawa o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (tzw. 14. emerytura; coroczne parametry w akcie wykonawczym RM).