Matura 2024 z języka polskiego zbliża się wielkimi krokami. Już 7 maja uczniowie przystąpią do obowiązkowego egzaminu pisemnego na poziomie podstawowym. Choć czasu nie pozostało zbyt wiele, zdecydowanie warto go wykorzystać na powtórki i rozwiązywanie zadań z arkuszy z poprzednich lat.

Matura z języka polskiego jest zawsze wyznaczana jako najwcześniejszy egzamin, tuż po weekendzie majowym. Arkusz składa się z trzech części - "Język polski w użyciu", "Test historycznoliteracki" i z wypracowania. Każda z nich sprawdza pewne umiejętności maturzystów oraz znajomość lektur. Jakie zagadnienia trzeba znać?

Matura 2024 z polskiego: Te umiejętności są sprawdzane

Egzamin maturalny z języka polskiego jest przeprowadzany na podstawie wymagań egzaminacyjnych, które zostały określone w załączniku do rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 10 czerwca 2022 r. Można podzielić je na ogólne i szczegółowe. Dotyczą one zarówno wersji podstawowej, jak i rozszerzonej. Poniżej lista wymagań.

  • Kształcenie literackie i kulturowe - dotyczy czytania utworów literackich (m.in. rozumienie podstaw periodyzacji literatury, rozpoznawanie konwencji literackich, rozróżnianie gatunków literackich, porównywanie utworów literackich) i odbioru tekstów kultury (m.in. analiza struktury tekstu).
  • Kształcenie językowe - dotyczy gramatyki języka polskiego, zróżnicowania języka (m.in. znajomość mitologizmów, przysłów, aforyzmów), komunikacji językowej i kultury języka (m.in. znajomość funkcji tekstu, etykiety językowej) oraz ortografii i interpunkcji.
  • Tworzenie wypowiedzi - dotyczy elementów retoryki (m.in. formułowanie tez i argumentów, znajomość środków retorycznych) oraz mówienia i pisania (m.in. budowanie wypowiedzi, formułowanie opinii).
  • Samokształcenie - dotyczy m.in. syntetyzowania treści, korzystania z literatury naukowej oraz umiejętnego wybierania cytatów.
Matura 2024: Co to jest błąd kardynalny i co za niego grozi? [PRZYKŁADY]
Matura 2024: Co to jest błąd kardynalny i co za niego grozi? [PRZYKŁADY]

Zobacz również

W praktyce każda część arkusza maturalnego ma za zadanie sprawdzić umiejętności ucznia. Jeśli chodzi o część I, czyli "Język polski w użyciu", weryfikowana jest zdolność czytania ze zrozumieniem, posługiwania się poprawną polszczyzną oraz tworzenia notatki syntetyzującej. W II części, czyli "Teście historycznoliterackim" trzeba wykazać się znajomością lektur obowiązkowych. Ostatnia część to wypracowanie. Uczniowie muszą zdecydować się na jeden z dwóch tematów i napisać tekst argumentacyjny.

Lista lektur obowiązkowych 2024 - poziom podstawowy i rozszerzony

Chcąc dobrze zdać maturę, nie obejdzie się bez znajomości lektur. Większość trzeba znać w całości, niektóre tylko fragmentarycznie.

Lista lektur obowiązkowych w całości - poziom podstawowy

  • Jan Parandowski, Mitologia, część I Grecja,
  • Sofokles, Antygona,
  • Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich,
  • William Szekspir, Makbet,
  • Molier, Skąpiec,
  • Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod, Dziady cz. III,
  • Juliusz Słowacki, Kordian,
  • Bolesław Prus, Lalka,
  • Eliza Orzeszkowa, Gloria victis,
  • Henryk Sienkiewicz, Potop,
  • Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara,
  • Stanisław Wyspiański, Wesele,
  • Stefan Żeromski, Przedwiośnie,
  • Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu; Ludzie, którzy szli,
  • Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat,
  • Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem,
  • Albert Camus, Dżuma,
  • George Orwell, Rok 1984,
  • Sławomir Mrożek, Tango,
  • Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie),
  • Marek Nowakowski, Górą Edek (z tomu "Prawo prerii"),
  • Jacek Dukaj, Katedra (z tomu "W kraju niewiernych"),
  • Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu "Opowieści galicyjskie"),
  • Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu "Gra na wielu bębenkach").
Matura 2024. Jak dobrze napisać na egzaminie wypracowanie? Cztery porady od polonistki
Matura 2024. Jak dobrze napisać na egzaminie wypracowanie? Cztery porady od polonistki

Zobacz również

Lista lektur obowiązkowych (fragmenty) - poziom podstawowy

  • Biblia - fragmenty z Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana,
  • Homer, Iliada,
  • Lament świętokrzyski,
  • Legenda o św. Aleksym,
  • Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią,
  • Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu,
  • Pieśń o Rolandzie,
  • Gall Anonim, Kronika polska,
  • Dante Alighieri, Boska Komedia,
  • Piotr Skarga, Kazania sejmowe,
  • Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki.

Oprócz tego konieczna jest znajomość niektórych lektur ze szkoły podstawowej - bajek Ignacego Krasickiego, Dziadów cz. II, Pana Tadeusza oraz Balladyny.

Lista lektur obowiązkowych w całości - poziom rozszerzony

  • William Szekspir, Hamlet,
  • Juliusz Słowacki, Lilla Weneda,
  • Zygmunt Krasiński, Nie-Boska Komedia,
  • realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (w tym Honoré de Balzac "Ojciec Goriot", Charles Dickens "Klub Pickwicka", Mikołaj Gogol "Martwe dusze" lub Gustaw Flaubert "Pani Bovary"),
  • Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa,
  • Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata,
  • Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy,
  • Bruno Schulz, wybrane opowiadania ze "Sklepów cynamonowych",
  • Tadeusz Konwicki, Mała Apokalipsa,
  • Sławomir Mrożek, wybrane opowiadania.
Matura 2024: Wszystko, co musisz wiedzieć o maturze z angielskiego [ZAGADNIENIA, WYMOGI]
Matura 2024: Wszystko, co musisz wiedzieć o maturze z angielskiego [ZAGADNIENIA, WYMOGI]

Zobacz również

Lista lektur obowiązkowych (fragmenty) - poziom rozszerzony

  • Homer, Odyseja,
  • Arystoteles, Poetyka, Retoryka,
  • Platon, Państwo,
  • św. Augustyn, Wyznania,
  • św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna,
  • Michel de Montaigne, Próby,
  • Franz Kafka, Proces.

Arkusze egzaminacyjne z języka polskiego 2021, 2022, 2023

Jednym z najlepszych sposobów, aby przygotować się do matury, nie tylko z języka polskiego, ale również z innych przedmiotów, jest rozwiązywanie zadań z arkuszy maturalnych z poprzednich lat. Dzięki temu można nie tylko sprawdzić swoją wiedzę, ale również oswoić się ze sposobem formułowania pytań. Poza tym niektóre zagadnienia regularnie się powtarzają, dlatego znajomość pytań i odpowiedzi z poprzednich lat z pewnością się przyda.

Uczniowie, którzy chcą przygotować się do matury z języka polskiego właśnie w ten sposób, mogą sprawdzić materiały, które regularnie publikuje Centralna Komisja Egzaminacyjna na swojej stronie. Oprócz samych arkuszy, warto zapoznać się też z dodatkowymi materiałami CKE, gdzie prezentowane są informacje na temat sposobu i zasad oceniania matur oraz rekomendacje samych egzaminatorów. Poniżej lista arkuszy z lat 2021-2023.

Osoby zdające egzamin w Formule 2023 mają do zdobycia 60 punktów ze wszystkich trzech części. Część pisemna trwa 240 minut. Z kolei w Formule 2015 do zdobycia jest 70 punktów (z testu i wypracowania). Łącznie na napisanie obu części jest 170 minut. Próg zdawalności w obu przypadkach wynosi 30 proc.