Prowadzę od niedawna sklep z artykułami zielarskimi i suplementami diety, m.in. sprowadzanymi od producenta w USA. Po kontroli z powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej dostałem decyzję nakazującą m.in. przedstawienie do wglądu dowodów potwierdzających fakt powiadomienia głównego inspektora sanitarnego o pierwszym wprowadzeniu do obrotu na terytorium RP suplementów diety. Czy decyzja sanepidu jest prawnie uzasadniona? Czy grozi mi zamknięcie sklepu?
Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej w razie stwierdzenia naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych państwowy inspektor sanitarny nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie w ustalonym terminie stwierdzonych uchybień. Z kolei z ust. 2 tego samego artykułu wynika, że jeżeli naruszenie wymagań, o których mowa w ust. 1, spowodowało bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, państwowy inspektor sanitarny nakazuje m.in.:
● unieruchomienie zakładu pracy lub jego części (stanowiska pracy, maszyny lub innego urządzenia),
● zamknięcie obiektu użyteczności publicznej,
● wycofanie z obrotu środka spożywczego, przedmiotu użytku, materiału i wyrobu przeznaczonego do kontaktu z żywnością, kosmetyku lub innego wyrobu mogącego mieć wpływ na zdrowie ludzi.
Z powyższego wynika zatem, że organ może nie tylko wydać decyzję nakazującą usunięcie uchybień, lecz także np. nakazać zamknięcie zakładu pracy lub wycofać środek spożywczy z obrotu. Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 17 lutego 2010 r. (sygn. akt IV SA/Wr 482/09): „Organ nakazując w drodze decyzji usunięcie takich uchybień, ma obowiązek wskazania, na czym samo uchybienie polega i z jakich przepisów wynikają egzekwowane przez niego w drodze decyzji obowiązki”.
Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia w celu monitorowania produktów wprowadzanych do obrotu na terytorium RP podmiot działający na rynku spożywczym, który wprowadza lub ma zamiar wprowadzić po raz pierwszy do obrotu suplementy diety, jest obowiązany powiadomić o tym głównego inspektora sanitarnego. Z kolei w art. 29 ust. 2 wskazano, że w powiadomieniu podmiot działający na rynku spożywczym podaje m.in. następujące dane: nazwę produktu oraz jego producenta, postać produktu, w jakiej jest on wprowadzany do obrotu, skład jakościowy obejmujący dane dotyczące składników zawartych w produkcie, w tym substancji czynnych, skład ilościowy składników.
Z powyższego wynika, że nieprzedstawienie przez przedsiębiorcę dokumentacji świadczącej o powiadomieniu GIS o zamiarze wprowadzenia do obrotu suplementów diety uzasadnia domniemanie, że sprzedawane są produkty o niewiadomym pochodzeniu, niewiadomym składzie, prawdopodobnie niespełniającym wymagań zdrowotnych. W takiej sytuacji organy nadzoru sanitarnego są zobligowane do nakazania przedsiębiorcy, by przedstawił wymaganą dokumentację. Takie stanowisko wynika również m.in. z wyroku WSA w Białymstoku z 19 maja 2016 r. (sygn. akt II SA/Bk 690/15).
Zatem w opisywanym przypadku decyzja sanepidu była uzasadniona. Decyzja organu sanitarnego nakazująca przedstawienie do wglądu dowodów potwierdzających fakt powiadomienia GIS o pierwszym wprowadzeniu do obrotu na terytorium RP jest środkiem najmniej dolegliwym dla przedsiębiorcy. Organ może bowiem zastosować art. 27 ust. 2 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, czyli np. zamknąć obiekt lub wycofać środek z obrotu.
Podstawa prawna
Art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1412 ze zm.).
Art. 29 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 ustawy z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 594 ze zm.).
