Subskrybuj nas na Youtube
Zdarza się, że na wystawionej przez lekarza recepcie brakuje podstawowych danych: nie ma np. sposobu dawkowania albo lekarz nie wpisał precyzyjnej nazwy leku, gdy ma on różne formy opakowań. Wtedy bardzo kłopotliwe staje się zrealizowanie recepty, zwłaszcza gdy do lekarza są długie kolejki – pisze pan Mariusz. – Kiedy możliwa jest korekta recepty w aptece.
Żeby otrzymać w aptece refundowany lek, wyrób medyczny lub środek spożywczy, recepta, na której został on przepisany, powinna spełniać określone warunki. A więc posiadać informacje dotyczące świadczeniodawcy, osoby przepisującej leki, dane pacjenta oraz dane dotyczące przepisywanych leków.
Poza imieniem i nazwiskiem pacjenta, jego danymi adresowymi i numerem odpowiedniego oddziału NFZ, na recepcie musi być podany numer PESEL, a w przypadku osób poniżej 18. roku życia także wiek. Jeżeli pacjentowi przysługują uprawnienia dodatkowe, na recepcie powinien zostać umieszczony właściwy kod.
Recepta musi także mieć datę wystawienia i datę realizacji (jeżeli jej nie określono – X), a także odręczny podpis i pieczątkę imienną osoby wystawiającej. Podpisem i pieczątką osoby wypisującej powinna być opatrzona także każda zmiana treści recepty. Poza tym niezbędna jest nazwa własna lub międzynarodowa leku, postać, w jakiej ma zostać wydany, dawka (jeżeli występuje w więcej niż jednej dawce) oraz ilość leku i sposób jego dawkowania.
Niektóre braki farmaceuta ma prawo uzupełnić, ale nie wszystkie. Gdy np. nie wpisano (wpisano w sposób nieczytelny lub nieprawidłowy) danych pacjenta, identyfikatoru oddziału NFZ albo kodu uprawnień dodatkowych – może je – z pomocą pacjenta – poprawić. Podobnie jest z postacią leku – farmaceuta może ją określić na podstawie posiadanej wiedzy. Natomiast gdy nie ma podanej dawki leku, pacjentowi zostanie wydana najmniejsza dawka dopuszczona do obrotu, a jeśli nie ma ilości – tylko jedno najmniejsze opakowanie. Jeżeli lek ma jedną odpłatność, aptekarz wydaje go, a jeżeli kilka – ma prawo wydać za najwyższą odpłatnością określoną w wykazie leków refundowanych.
Na jednej recepcie może zostać przepisanych maksymalnie pięć różnych leków gotowych, środków spożywczych, wyrobów medycznych lub podwójna ilość leku recepturowego, ale tylko jeden produkt leczniczy zawierający środki odurzające lub substancje psychotropowe.
Lekarz lub inna osoba uprawniona może wystawić do 12 recept na następujące po sobie okresy stosowania nieprzekraczające łącznie 360 dni (z zastrzeżeniem, że na jednej recepcie nie można przepisać leku na więcej niż 120 dni stosowania), zaś na środki antykoncepcyjne – do sześciu recept, maksymalnie do 6-miesięcznego stosowania. Na recepcie na lek recepturowy będący maścią, kremem, mazidłem, pastą albo żelem do stosowania na skórę można przepisać dziesięciokrotną jego ilość. Jednorazowo można wystawić do 16 takich recept niezbędnych pacjentowi do maksymalnie 120-dniowego leczenia. ⒸⓅ
SPECJALISTA OSTRZEGA
Prof. dr hab. med. Mirosław Jarosz dyrektor Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie
Aby uniknąć interakcji pomiędzy lekiem a żywnością, staraj się przestrzegać następujących zasad:
● Zawsze czytaj ulotkę dołączoną do leku. Jeśli czegoś nie rozumiesz, zapytaj lekarza lub farmaceutę. Popijaj leki wodą (pełną szklanką). Herbata, kawa, mleko mogą zmniejszać wchłanianie leku. Bardzo trudne do przewidzenia, a zarazem bardzo groźne w skutkach są zaburzenia metabolizmu leków w organizmie spowodowane na przykład działaniem flawonoidów/lub furanokumaryn zawartych w owocach cytrusowych, zwłaszcza grejpfrutach. Nawet niewielkie jednorazowe spożycie soku grejpfrutowego (250 ml) może spowodować interakcję z lekiem.
Aby jej uniknąć, nie należy go pić soku grejpfrutowego przez co najmniej 4 godziny przed przyjęciem i 4 godziny po przyjęciu leku. Zalecenia te dotyczą także spożycia grejpfrutów. Jeśli soki grejpfrutowe spożywane są codziennie, to wpływ składników grejpfruta na metabolizm leku może się utrzymywać nawet dłużej niż 4 godziny. Należy też zwrócić uwagę na przyjmowane preparaty z wyciągiem z grejpfruta. Warto również pamiętać, że soki z niektórych gatunków gorzkich, czerwonych pomarańczy mogą wywoływać podobne działanie jak sok grejpfrutowy. Obecność furanokumaryn stwierdza się też w takich owocach cytrusowych jak: pomelo, sweetie, limetce kwaśnej.
● Nie mieszaj leku z posiłkiem ani nie zażywaj go tuż przed, w trakcie lub tuż po jedzeniu (chyba że zaleci to lekarz lub takie są wskazania w ulotce), ponieważ może to zmienić działanie leku.
● Nie mieszaj leku w gorącym napoju, gdyż wysoka temperatura może zmniejszyć jego skuteczność.
● Jeśli posiłek zaburza działanie leku, najlepiej go zażyć 1–2 godz. przed lub 2 godz. po posiłku.
● Nie zażywaj preparatów witaminowo-mineralnych w tym samym czasie co leki – mogą zaburzać ich wchłanianie.
● Nigdy nie zażywaj leków razem z napojami alkoholowymi.
Należy także pamiętać, że występujące u pacjenta w trakcie farmakoterapii różne objawy kliniczne (zaburzenia rytmu serca, wzrost ciśnienia tętniczego krwi, hipotonia ortostatyczna, omdlenia, bóle głowy, drżenie rąk) mogą być wynikiem niewłaściwego zażywania leku z posiłkiem lub spożywania niedozwolonych składników pokarmowych podczas leczenia.
Niektóre z nich, takie jak błonnik pokarmowy, wapń zawarty w produktach mlecznych czy taniny znajdujące się w herbacie, mogą spowodować, że wchłonie się z przewodu pokarmowego tylko niewielka dawka leku.
Wykazano, że przyjmowanie np. niektórych antybiotyków stosowanych często w leczeniu zakażeń dróg oddechowych i moczowych (flurochinolony i tetracykliny) w czasie spożywania potraw lub produktów o dużej zawartości wapnia (sery żółte, zupy mleczne) może zmniejszyć o ok. 50 proc. ich stężenie we krwi. Dotyczy to również suplementów diety zawierających wapń.