Jesteśmy z mężem 25 lat po ślubie, nie mamy dzieci i nie mamy wspólnoty majątkowej, ale prowadzimy wspólne gospodarstwo domowe. Mąż wskazał mnie jako beneficjenta składek w otwartym funduszu emerytalnym. Mąż ma też inny majątek. Gdyby zmarł, a mnie uczynił spadkobierczynią w testamencie, to czy będę płacić podatek od spadku do urzędu skarbowego jak obca osoba (jako grupa II lub III pokrewieństwa), czy jakiś inny – pyta pani Małgorzata.
Zmiany w zasadach gromadzenia składek w otwartym funduszu emerytalnym (OFE) oraz na subkoncie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych nie zmieniły procedury związanej z ich podziałałem w razie rozwodu, unieważnienia małżeństwa albo w razie śmierci. Składki są traktowane jako majątek osoby ubezpieczonej. Rodzaj ich wypłaty zależy od relacji osoby uposażonej lub spadkobiercy wobec zmarłego. – Z pytania pani Małgorzaty wynika, że jest osobą wskazaną przez członka funduszu jako ta, na rzecz której ma nastąpić wypłata środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym w razie śmierci członka funduszu – wyjaśnia Mariusz Denisiuk z wydziału prawnego Biura Rzecznika Ubezpieczonych. – Zatem zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, uważa się za dochody podatnika (osiągnięte z innych źródeł). Od dochodów tych – w myśl art. 30 a ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – pobiera się 19-proc. zryczałtowany podatek dochodowy.
Natomiast art. 132 ust. 1 ustawy z 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych stwierdza, że środki zgromadzone na rachunku zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego przekazywane osobom wskazanym przez zmarłego nie wchodzą w skład spadku. Zatem podatek od spadków i darowizn w opisanym przypadku nie wchodzi w rachubę.
Rozdzielność majątkowa nie ma też wpływu na prawo dziedziczenia. Żona dziedziczy po zmarłym mężu. Nie ma znaczenia to, że między małżonkami nie było wspólności majątkowej. Jeśli jednak nie będzie sporządzony testament, zastosowanie będą miały mniej korzystne dla żyjącego małżonka zasady dziedziczenia ustawowego.
Podstawa prawna
Art. 20 ust. 1, art. 30a ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361). Art. 126–133 ustawy z 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. z 2013 r. poz. 989).